İktidar yapılarını çözerek Edebiyat Nobeli'ni aldı

2010 yılı Nobel Edebiyat Ödülü, Perulu yazar Mario Vargas Llosa'nın oldu. Sıra dışı hayatı boyunca ürettiği eserler dışında siyasete de bulaşan, fakat başarılı olamayan yazar, 'iktidar yapılarının haritasını çıkarması' nedeniyle ödüle layık görüldü



İsveç Akademisi tarafından düzenlenen 2010 Nobel Edebiyat Ödülü dün sahibini buldu. Favoriler arasında bulunmayan ama akademinin de açıkladığı gibi, 'iktidar yapılarının haritasını çıkarması ile bireysel direniş, isyan ve yenilginin etkili tasvirini yapması' nedeniyle 74 yaşındaki Perulu yazar Mario Vargas Llosa ödüle layık görüldü. Yazarın sıra dışı hayatı ve Latin kökleriyle yoğurduğu 30'dan fazla roman, oyun ve denemesi bulunuyor. 10 Aralık'ta Stockholm'de düzenlenecek olan ve tüm kazananların ödüllerini alacağı törende usta yazar, 1,5 milyon dolar para ödülü alacak. Llosa, 1982 yılında ödülü alan Kolombiyalı yazar Gabriel Garcia Marquez'den bu yana, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan ilk Güney Amerikalı oldu.

10 yaşına kadar 'baban öldü' dediler
Perulu yazar, 1936'da orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ancak doğumundan birkaç ay önce annesi ve babası boşandı. Babası başka biriyle evlenince küçük Mario'ya babasının öldüğünü söylediler. 10 yaşında babasının yaşadığını öğrenince annesi ve babası tekrar bir araya geldi. 14 yaşındayken askeri akademiye gönderildi. Yerel bir gazete için çalışırken araştırmayı her şeyden çok sevdiğini fark etti ve akademik hayatına National University San Marcos'ta devam etti. Henüz 19 yaşında, hukuk ve edebiyat okurken dayısının kendinden 13 yaş büyük akrabası Julia Urquidi ile evlendi ve kısa süre sonra boşandı. Birkaç yıl sonra kuzeni Patricia ile evlendi ve 3 çocukları oldu.

BAŞKANLIĞA ADAY OLDU BAŞARAMADI
Llosa da ilk başta, diğer Latin Amerikalı entelektüeller gibi Küba'nın devrimci düşüncelerini destekledi. Fakat sonraki yıllarda sosyalist uygulamalara temel hak ve özgürlükler bazında eleştiriler getirmeye başladı. 1990 yılında Demokratik Cephe'nin adayı olarak katıldığı başkanlık seçimlerinde başarılı olamadı. 

Aynı zamanda 'Cervantes'li
İspanyolca konuşan dünyanın en beğenilen yazarlarından biri olan Llosa, 95 yılında en seçkin edebiyat nişanlarından biri olan Cervantes ile ödüllendirildi. Uluslararası alanda 'Kahramanın Zamanı' romanıyla tanındı. Yazarın, 'Yeşil Ev', 'Elebaşılar', 'Kent ve Köpekler', 'Palomino Molero'yu Kim Öldürdü', 'Mayta'nın Öyküsü', 'Üveyanneye Övgü', 'Julia Teyze', 'And Dağlarında Terör', 'Don Rigoberto'nun Not Defterleri', 'Teke Şenliği', 'Cennet Başka Yerde' ve 'Masalcı'  adlı kitapları Türkçeye çevrildi.

Bu Latin zaferidir
Kolombiya radyosu RCN için New York'ta bir mülakat veren 74 yaşındaki yazar, ödülü 'Latin Amerika edebiyatının ve İspanyol dilinin kabul edilmesi' olarak tanımladı. Ödülü aldıktan sonraki ilk tepkisinin 'Adaylar arasında olduğumu bile düşünmüyordum' şeklinde olduğunu belirtti. Daha sonra Peru radyosu RPR'ye konuşan Llosa, romanlarından en çok hangisini beğendiği sorusuna, 'Bu hangi çocuğunuzu daha çok seversiniz gibi bir soru, bazı tercihler olsa bile söylenmez' yanıtını verdi. Vargas Llosa son olarak, 'Canım Central Park'ta gezinmek istiyor. Nobel Barış Ödülü'nün kime verildiğinin ilanı, New York'ta güne başlamanın iyi bir yolu' diye konuştu.

 Aylin DURMAZ