Kent merkezine yaklaşık 60 kilometre mesafedeki Tut'a adını da veren dut ağaçları, ilçenin kaderini değiştirmeye başladı. Yaklaşık 10 yıl öncesine kadar para etmediği gerekçesiyle üreticilerin toplamaya bile gerek duymadığı dutlar, şimdilerde yöre halkının en önemli gelir kaynaklarından birisi haline geldi.
Gübre ve ilaçlama yapılmadan organik üretilen dutlardan para kazanmaya başlayan vatandaşlar, bir yandan mevcut ağaçlara gözleri gibi bakarken, diğer yandan da yeni dut bahçeleri oluşturuyor.
- Dutlar binbir zahmetle pekmeze dönüşüyor
Olgunlaşan dutlar, toplanarak zahmetli bir yolculuğun ardından pekmeze dönüşüyor.
Kadınların altına pamuktan yapılan tülleri gerdiği ağaca tırmanan bir kişi dallara vurarak dutların örtünün üzerine dökülmesini sağlıyor. Daha sonra tepsilere alınan dutlar, pamuklu tülden yapılan torbalarda ezilerek, suları çıkarılıyor.
Kazanlara konulan dut suyu, odun ateşinde yavaş yavaş kaynatılarak pekmez halini alıyor. Tekrar süzülüp tepsilere aktarılan pekmez, gerekli kıvama gelmesi için 3 gün güneş altında bekletilerek özel bidonlara alınıyor. Işık almayan odalarda ağızlarına tül gerilen bidonlarda 2 ay bekletilen pekmez tüketime hazır hale geliyor.
İlçedeki üreticiler, raf ömrü çok kısa olan dutları yaş meyve olarak satmak yerine kurutarak da değerlendiriyor. Güneşte kurutulan dutlar çerez olarak satılıyor. Dut pekmezi kilogramı 15 liradan başlayan fiyatlardan alıcı bulurken, dut kurusunun kilogramını ise 15 ila 18 liradan satılıyor.
- "Dut ilçemize adını da vermiştir"
Tut Ziraat Odası Başkanı Ahmet Özen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, uzun yıllar sonra dutun yüksek fiyattan satılmasının üreticinin yüzünü güldürdüğünü söyledi.
İlçede yaklaşık 500 ton dut üretimi gerçekleştiğini belirten Özen, rekoltenin yarısını pekmez, yarısını ise kuru dut olarak değerlendirdiklerini ifade etti.
Önceden para etmediği için ağaçtan bile toplanmayan dutun, artık ilçenin kalkınmasında rol oynayan önemli bir gelir kapısı haline geldiğini vurgulayan Özen, "Dut ilçemize adını da vermiştir. Yerel şivede duta 'tut' deriz. Dut önceden para etmezdi ama şükürler olsun artık üreticimizin yüzünü güldürüyor. Tüccarlar daha meyve olgunlaşmadan üreticiye peşinat verip çıkacak pekmez ve kuru yemiş için ön sözleşme yapıyor" dedi.
- "Dutun başkenti olmak istiyoruz"
İlçede ürettiği pekmezleri "Dut Bahçem" markasıyla dünyanın dört bir yanına göndermek için çalışmalara başlayan üretici Hasan Bilen ise artık boş arazilerin dut bahçesine çevrildiğini ifade etti.
Fidan konusunda da kendilerini geliştirip dutla ilgili hemen her aşamada etkili olmaya çalıştıklarını anlatan Bilen, şunları kaydetti:
"Çocukluk dönemlerimizde 2 kilo dutu 1 kilo buğdayla takas ederdik, şimdi Antep fıstığıyla yarışır hale geldik. Tabii ki bu durum ilçenin kaderini değiştirdi. Önceden çocuklarımız işsizlik nedeniyle ilçeyi terk ederken, şimdi tersine dönmeye başladı. Dutun para etmesiyle çocuklarımızla yeniden bildiğimiz işi yapmaya başladık.
Dut üretimini daha da ileriye taşımak istiyoruz. Biz dutun başkenti olmak istiyoruz. Nasıl ki kayısı denince Malatya, fıstık denince Gaziantep, pamuk denince Çukurova akla geliyorsa, dut denince de Adıyaman ve Tut hafızalarda yer edinsin istiyoruz. Bu iddiamızda kesinlikle hayalperest değiliz. Son 2-3 yıldaki gelişme, 10 yıla kalmadan bu hedefi yakalayacağımıza işaret ediyor."
İlçeye Adını Veren 'Dut' Üreticisini Sevindiriyor
Adıyaman'ın Tut ilçesinde üretimi her geçen gün artan dut, 15 liradan başlayan fiyatlarla alıcı bulurken, lezzetiyle fark yaratan dut pekmezi de üreticilerin yüzünü güldürüyor.
