İlk Dönem Kur'an-I Kerim Nüshaları İstanbul'da Sergileniyor

SAMET DOĞAN - Suriye'nin başkenti Şam'da bulunan Emevi Camisi'nde 1917 yılında çıkan yangında yok olmaktan kurtarılan Kur'an-ı Kerim'in ilk dönemine ait Küfi yazı türü nüshaları 'Mucize Kitabın Muhteşem Hattı: Küfi' başlığı altında Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde sergileniyor.

Türk ve İslam Eserleri Müzesi Müdürü Seracettin Şahin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 'Sergimiz, İslam Kültür Sanat Platformu (İKSP) tarafından Türk Hava Yolları’nın katkıları ile düzenlendi. Eserlerin tamamı müzemize aittir. Burada toplamda 94 adet Kur'an nüshası sergiliyoruz. Sergide ilk Kur'an ciltlerinden başlayarak halifeler döneminden, Abbasi, Memluk, Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait zengin bir arşiv bulunuyor.' dedi.

Sergide, Şam'daki Emevi Camisi'nde çıkan büyük yangından kurtarılan 8. ve 9. yüzyıla ait rulo halindeki Kur'an-ı Kerim'lerin bulunduğunu aktaran Şahin, 'Koleksiyonun en dikkat çekici bölümü ise, kuşkusuz parşömen ve kağıt üzerine yazılmış Kur'an yaprakları, rulo Kur’anlar ve üzerine deri kaplanmış ahşap ciltler. Kur'an nüshaları o dönemde Türk ve İslam Eserleri Müzesi Kurucu Heyeti Üyesi İsmet Bey'in refakatinde Şam'dan trenle İstanbul'a getirilmişti. Suriye'den getirilen ve paha biçilemeyen bu eserler, 'Şam Evrakları Koleksiyonu' olarak biliniyor.' ifadelerini kullandı.

Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nin 1914 yılında cami, tekke ve zaviyelerde bulunan önemli eserlerin çalınıp Avrupa'ya götürülmesini engellemek için kurulduğunu aktaran Şahin, 'Hz. Osman mushafı ve Hz. Ali'ye atfedilen Kur'an'ları da sergiliyoruz. Bu Kur'an'lar 10. yüzyılda kopyalanmış eserler. Diğer yandan, Küfi hatla yazılan Mağribi usulle kaleme alınmış son derece önemli Kur'an'larla birlikte Abbasi döneminin Kur'an'ları ve İran'da kaleme alınan Kur'an'ları da sergiliyoruz.' diye konuştu.

Osmanlı döneminin 15. yüzyıldaki en ünlü hattatlarından Ahmed Karahisari'ye ait bir Küfi hat albümünü de sergilediklerini söyleyen Şahin, şu bilgileri verdi:

'Ahmed Karahisari'ye ait bir albüm de sergimizde mevcut. Burada Küfi hattı sanatının inceliklerini görebilirsiniz. Karahisari, bir Osmanlı Sarayı hattatıdır. Anadolu'daki hattatların izlediği ekol yerine İranlı hattatların ekolünü takip etmiştir. Diğer yandan sergimizin en önemli el yazmalarından rulo şeklinde yazılan Kur'an hatlarından ise elimizde 250 bin sayfa bulunuyor. Bunlar Emevi Camisi'ndeki yangından kurtarıldı. Bir çoğu hasar görmüş durumda. Bunlar üzerinde laboratuvar çalışmalarımız devam ediyor.'

-Küfi yazı nedir?

Küfi, Arap yazısının düz ve köşeli çizgilerle yazılan eski bir biçimi ve İslamiyet’in ilk yüzyıllarında 'Himyeri' yazısının değişmesiyle oluşan dik, sert, köşeli bir yazı türü olarak tanımlanıyor. Arapça hat sanatında yaygın olarak kullanılan yazı türü olarak da biliniyor. Özellikle erken dönemde daha yuvarlak hatlara sahip örneklerine rastlanan Küfi yazısı, Kur'an yazmalarında ve yapıların cephelerinde de sıklıkla kullanılıyor. İslam hat sanatının en eski bilinen yazı türü olan küfi, ismini Kufe şehrinden alıyor.

Dünyada Kufi yazı türünde en geniş kapsamlı sergi olma özelliğini taşıyan “Mucize Kitabın Muhteşem Hattı: Küfi” sergisi, 30 Mayıs’a kadar ziyaretçilerini bekliyor.