İngiltere'deki Irak Savaşı Raporu

Emekli bürokrat Sir John Chilcot'un başkanlığında 2009-2011 yıllarında 18 ay boyunca kamuoyuna açık şekilde yürütülen soruşturmaya ilişkin raporun yaklaşık üç yıl önce açıklanması bekleniyordu. Raporun açıklanmasındaki gecikmeye ilişkin konuşan Cameron, belgenin ne zaman açıklanacağının belirtildiği "bir zaman çizelgesi istediğini" söyledi.

Cameron, Irak'ta hayatını kaybeden İngiliz vatandaşlarının ailelerinin, sevdiklerini kaybetmekten dolayı çektiği acıya değinerek, "Onların hatırı için, tüm toplumun hatırı için bu alanda ilerleme göstermeliyiz. Raporun açıklanmasını hızlandıramam çünkü bu bir kamu soruşturması ve bağımsız. Yakında açıklanacak bir zaman çizelgesini hak ettiğini düşünüyorum" dedi.

Başbakan Cameron, haziran ayında yaptığı açıklamada, raporun ertelenmesinden dolayı "hayal kırıklığı yaşadığını ve sabrının tükendiğini" belirtmişti.

- "Blair duruma açıklama getirmeli"

BBC 2'de yayınlanan "Newsnight" programına katılan muhalefetteki İşçi Partisi'nin genel başkanlığa aday olan Jeremy Corbyn'in "Irak soruşturması" raporu ile dönemin İngiltere Başbakanı Tony Blair'e ilişkin yaptığı açıklamalar da ülke gündeminde geniş yer buldu.

Corbyn, Irak Savaşı'na girmeden önce eski ABD Başkanı George W. Bush ile anlaşmaya oturduğunu itiraf etmesi için Blair'e çağrıda bulundu. Corbyn, "Eğer Blair savaş suçu işlediyse yargılanmalı. Savaş suçu işleyen herkes yargılanmalıdır. Irak Savaşı yasa dışı bir savaştı. Bu konuda kendimden eminim. Eski BM Genel Sekreteri Kofi Annan da o zaman savaşın yasa dışı olduğunu doğrulamıştı. Bu nedenle Tony Blair duruma açıklama getirmeli. Blair yargılanacak mı, bilemiyorum. Bu nedenle yargılanmalı mı? İmkan dahilinde" ifadesini kullandı.

Raporun yakın zamanda açıklanmasını umduğunu dile getiren Corbyn, "Tony Blair'in itiraf etmesi gereken bazı kararlar olduğunu ya da aslında neler yaşandığını bize anlatması gerektiğini düşünüyorum. 2002 yılında Bush ile Texas'ta yapılan özel görüşmelerinde neler yaşandı? Chilcot raporu neden halen açıklanmadı? Atlantik'in iki yakasından birinde halen raporda yer alan bilgilerin açıklanmasına yönelik anlaşmazlık yaşandığı ortada" diye konuştu.

Savaş karşıtı görüşleriyle bilinen 66 yaşındaki Jeremy Corbyn, rakiplerine göre daha sol bir çizgide bulunuyor. İngiltere'de 7 Mayıs'ta yapılan genel seçim sonucu parlamentoda 26 sandalye kaybeden İşçi Partisi'nin genel başkanlığına seçimden bu yana Harriet Harman vekalet ediyor. Partinin eski genel başkanı Ed Miliband genel seçim yenilgisinin ardından görevinden istifa etmişti. Parti liderliği için mücadele veren Corbyn, parti içerisinden ve ülkedeki genç nüfustan destek alıyor.

İşçi Partisi'nin eski lideri Tony Blair, Corbyn'in adaylığına ve aldığı yoğun desteğe yönelik geçen ay yaptığı açıklamada, "İşçi Partisi'nin aşırı sola kaymasının tehlikeli olacağını" söylemiş, "Corbyn'in seçilmesinin ülkeyi ileriye değil geriye götüreceğini" savunmuştu.

Soruşturma raporunun, yaz tatilinde bulunan parlamentonun gelecek ay açılışından önce açıklanması beklenmiyor.

Raporun açıklanması, George W. Bush ile Tony Blair arasında Irak'a ilişkin telefon görüşmelerinin dökümleri ile yazışmaların yayımlanmasına İngiltere Dışişleri Bakanlığı'nın izin vermemesi nedeniyle ertelenmişti. Belgeler arasında, Blair ile Bush'un Irak savaşıyla ilgili 25 notunun ve 130'dan fazla görüşmesinin yer aldığı tahmin ediliyor.

İngiltere'de Kasım 2009'da başlatılan "Chilcot soruşturmasında", 2003'teki Irak Savaşı'na katılma kararının kilit isimlerinden eski Başbakan Blair başta olmak üzere çok sayıda politikacı, bürokrat, diplomat ve yetkili ifade vermişti.