Irak'ta Haşdi Şabi'nin Kapatılması Tartışılıyor

HAYDAR KARAALP - Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi'nin, Haşi Şabi bürolarının kapatılması kararı bazı kesimler tarafından "Irak devletinin inşası için doğru bir adım" veya "lağvedilme girişimlerini akamete uğratacak" bir karar şeklinde görülerek desteklenirken, bazı kesimler ise kapatma kararının ancak bu yapının kurucusu olan Ayetullah Ali es-Sistani tarafından verilebileceğini ileri sürüyor.

Abdulmehdi'nin dün açıkladığı bu karara ilişkin henüz Haşi Şabi Başkanlığından resmi bir açıklama yapılmazken, Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr verdiği Başbakan'a verdiği desteği 2014'te kendi talimatıyla kurulan milis gücü Seraya es-Selam'ı lağvederek gösterdi.

Irak Silahlı Kuvvetler Komutanı olarak Abdulmehdi, dün yayınladığı askeri kararnamede, "Kentlerde ve onun dışındaki bölgelerde Haşdi Şabi'ye bağlı grupların adını taşıyan tüm bürolar kapatılacak. Haşdi Şabi gruplarına bağlı tüm ekonomik bürolar ve askeri kontrol noktaları da kapatılacak." ifadelerini kullandı.

- Sadr'dan Seraya es-Selam'ı lağvetme kararı

Abdulmehdi'nin bu kararı üzerine Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, yine bir milis gücü olan Seraya es-Selam'ı lağvetme kararı aldığını duyururdu ve söz konusu milis gücü de hemen bir açıklama yaparak Sadr'ın "lağvetme kararının" yerine getirileceğini belirtti.

Seraya es-Selam adlı milis gücü, 2014 yazından bu yana Salahaddin vilayetine bağlı Samarra bölgesindeki Şii mezarlıkları koruma görevini yürütüyor.

Sadr, her ne kadar "lağvetme kararı" aldığını duyursa da açıklamasında söz konusu milis gücün "kutsal mekanlar" olarak nitelendirdiği "Samarra'daki mezarlıklardan alınmaması" temennisinde bulunmayı da ihmal etmedi.

Seraya es-Selam'da görev yapan ve adının açıklanmasını istemeyen bir askeri yetkili, Irak basınına yaptığı açıklamada, Sadr'ın da talebi üzerine hükümetin Samarra'daki mezarlıkların yine Seraya es-Selam güçlerince korunmasını istediğini söyledi.

- "Sistani dışında kimsenin gücü yetmez"

Haşdi Şabi'ye bağlı Bedir Örgütü'nün Irak Meclisi Grup Başkan Hasan el-Kaabi, yerel basına yaptığı açıklamada, Abdulmehdi'nin Haşi Şabi bürolarını kapatma kararına "İyi bir şey değil." diyerek tepki gösterdi.

Kaabi, "(Şiilerin dini mercii Ayetullah Ali es-Sistani) Sistani dışında herhangi bir siyasetçi ya da hükümette görevli bir kişinin Haşdi Şabi'yi bitirmeye gücü yetmez. Haşdi Şabi, hükümetteki görevi ne olursa olsun herhangi biri tarafından değil, sadece kurucusu Sistani tarafından lağvedilebilir." diye konuştu.

- "Irak devletinin inşası için doğru bir adım"

Eski Irak Başbakan Yardımcısı ve eski Sadr Hareketi Üyesi Baha el-Araci ise yaptığı yazılı açıklamada, Abdulmehdi'nin Haşdi Şabi bürolarının kapatılması ve güvenlik mekanizmasına dahil edilmesi kararını "Irak devletinin inşası için doğru yönde atılmış bir adım" olarak değerlendirdi.

Araci, Haşdi Şabi gruplarını da "kendilerine yöneltilen suçlama ve kuşkuları gidermeleri için söz konusu kararı uygulamaya" çağırdı.

- "Bu kararla Haşdi Şabi'nin lağvedilmesi girişimleri akamete uğrayacak"

Haşdi Şabi'nin en radikal gruplarından Asayib Ehlilhak Hareketi lideri Kays el-Hazeli ise sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, şunları kaydetti:

"Başbakan'ın kararı doğru bir adım. Böylece Haşdi Şabi, silahlı kuvvetler gibi profesyonel ve kalıcı olacak. Ayrıca lağvedilmesine yönelik girişimler de akamete uğrayacak."

- "Silahların devlet elinde toplanması" kararı bir an önce hayata geçirilmeli

Şii Ulusal Hikmet Akımı lideri Ammar el-Hekim, hükümetin öncelikleri arasında bulunan "silahların devlet elinde toplanması" kararının bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini belirterek, şöyle konuştu:

"Başbakan'ın aldığı karardan memnuniyet duyuyoruz ve bunu 'şeffaf ve sıkı' şekilde uygulamasını istiyoruz."

- Haşdi Şabi'den henüz bir açıklama yok

Irak'ta tartışmalara neden olan bu karara ilişkin Haşdi Şabi Başkanlığından ise henüz herhangi bir açıklama yapılmadı.

ABD'nin, Bağdat hükümetine "İran'ın desteklediği Haşdi Şabi gruplarının hareketlerini sınırlandırması" yönünde baskı yaptığı biliniyor. Ayrıca ABD ile İran arasındaki gerilimin arttığı son dönemde, söz konusu milis gücüne bağlı bazı askeri yetkililerin ABD karşıtı söylemleri basına yansımıştı.

- Haşdi Şabi

Haşdi Şabi, terör örgütü DEAŞ'ın 2014'te Musul'u ele geçirmesi ardından, Şiilerin dini mercisi Ayetullah Ali es-Sistani'nin fetvası üzerine kuruldu. Bu yapı, Iraklı çeşitli Şii milis güçlerinden oluşuyor. Haşdi Şabi içerisinde az sayıda Sünni Arap ve Hristiyan gruplar da bulunuyor.

Haşdi Şabi'deki milis sayısının yaklaşık 120 binden fazla olduğu iddia ediliyor.

Haşdi Şabi bünyesindeki grupların büyük bölümünün İran'la yakın ilişkileri bulunuyor. Bu yapıdaki bazı grupların finansmanının da İran tarafından sağlandığı iddialar arasında yer alıyor.