Irak'ta Şii Lider Sadr Siyasetten Çekiliyor Mu?

HAYDAR KARAALP - Irak'ta en geniş Şii tabana sahip dini ve siyasi lider Mukteda es-Sadr'ın, siyasi mesajlarını verdiği sosyal medyadaki Facebook hesabını askıya alması ve başını çektiği Sadr Hareketine bağlı önemli kurumları bir yıllığına kapatması "siyasetten çekiliyor mu?" sorusunu gündeme getirdi.

Sadr'ın, Şii partilerin başbakanlık için seçtiği ortak aday olan ve Kürt ile Sünni grupların da "evet" dediği iddia edilen eski Dava Partili Muhammed Şiya Sudani'nin hükümet başkanlığına karşı olduğu biliniyor. Sadr, askıya aldığı Facebook sayfası üzerinden daha önce yaptığı iki açıklamayla Sudani'nin başbakanlığına karşı olduğunu duyurmuştu.

Şii liderin, Sudani ismini onaylamama nedeni olarak "eski Başbakan Nuri el-Maliki ile İran'a yakınlığıyla bilinen Fetih Koalisyonunun desteğini almış" olması gösteriliyor. Sadr'ın eskiye dayalı siyasi husumetten dolayı Maliki ile arasının açık olduğu bilinen gerçek. Maliki hükümeti döneminde, Sadr'a bağlı milis gücü Mehdi Ordusundan birçok yönetici tutuklanarak hapse atılmıştı. Maliki, kabinesinde bulunan Sadr'a bağlı bakanlara da baskı uygulayarak istifa etmelerine neden olmuştu.

O zamandan beri Sadr ile Maliki'nin yıldızları bir türlü barışmadı. Maliki, 2018 seçimleri öncesinde "Sadr'la barışmaya hazır olduğu" yönünde mesajlar verse de Sadr, bu konudaki olumsuz tavrını sürdürdü. Tüm bu yaşananlar göz önüne alındığında Sadr'ın Maliki destekli bir ismin başbakanlığına rıza göstermesi zor görünüyor.

İran destekli diğer Şii grupların Sudani'nin başbakanlığına yoğunlaşmasının da Sadr'ı kızdırdığı belirtiliyor.

Başkent Bağdat'ta Tahrir Meydanı çevresindeki Sinek Köprüsü yakınında bulunan katlı otoparkın 6 Aralık'ta ateşe verilmesi ve ardından göstericilere ateş açılmasıyla ilgisi olduğu ileri sürülen bir gencin dört gün önce kimliği belirlenemeyen kişilerce asılarak öldürülmesi olayında Sadr'a bağlı milis gücü Seraya es-Selam'ın parmağı olduğu iddia edildi. Bu iddiaların özellikle İran destekli Haşdi Şabi'ye yakın çevrelerce dillendirilmesi ise dikkati çekiyor.

Tüm bu yaşananların Sadr'ı kızdırdığı ve siyasetten çekilerek İran'da bir süre havza eğitimine devam edeceği iddia ediliyor.

Sadr Hareketinin en önemli siyasi merci konumunda bulunan "Sadr Hareketi Siyasi Konseyi"nin Şii lider tarafından kapatılması da Sadr'ın siyasetten uzak durmayı seçtiği iddialarını güçlendirdi.

Facebook hesabını askıya aldıktan sonra Sadr, hiçbir siyasi açıklamada bulunmadı.

Şii lider, sosyal medyada yayınlanan görüntülerde İran'ın Kum kentinde havza eğitimi alırken görüldü.

- "Sadr, bir süreliğine siyasetten uzak durmayı seçmişe benziyor"

Iraklı siyasi analist Ali es- Süheyl, AA muhabirine, Sadr'ın sosyal medya hesabıyla hareketine bağlı önemli kurumları kapatma kararını değerlendirdi.

Süheyl, "Sadr Hareketi lideri daha önce de Harekete bağlı bazı kurumları kapatma yoluna başvurmuştu. Ancak böylesi hassas bir dönemde siyasi mesajlarını yoğun olarak ilettiği sosyal medya hesabını kapatma kararı alması, siyasette yaşananlara razı olmadığı anlamına geliyor. Sadr, bir süreliğine siyasetten uzak durmayı seçmişe benziyor." dedi.

Sadr'ın bu hamlesinin arkasında Meclis'in çıkarmayı düşündüğü yeni seçim yasası gibi başka nedenlerin de olabileceğini belirten Süheyl, "Sadr, Meclis gruplarının üzerinde çalışmayı sürdürdüğü yeni seçim yasasını yakından takip ediyor. Bu yasa, siyasi partilerin çıkarına hizmet ederse Sadr'ın da işine yarayabilir. Kamuoyundan gelebilecek 'Buna neden sessiz kaldı?' gibi sorulara da siyasetten çekildiğini gerekçe göstererek kulak tıkamış olacak." ifadelerini kullandı.

- Sudani'nin başbakanlığı konusundaki konsensüsün bozulduğu iddiası

Irak'ta Cumhurbaşkanı'nın yeni hükümeti kurmak için kime teklif götüreceği ise henüz netleşmedi.

Bu konuda geri sayım devam ederken ve Cumhurbaşkanı Berhem Salih'in bu teklifi eski Dava Partili Sudani'ye vereceğine kesin gözle bakılırken, dün Salih, Meclis'e bir yazı göndererek önce Meclis'in en büyük koalisyonunun belirlenmesini istedi.

Salih'in bu hamlesi "Sudani'nin başbakanlık şansının azaldığı ve üzerinde sağlandığı iddia edilen konsensüsün bozulduğu" yorumlarına neden oldu.

Muhammed Şiya Sudani'ye Sadr'ın yanı sıra sokak da karşı çıkıyor. Göstericiler Sudani'nin başbakanlığına, gündeme geldiği ilk günden bu yana tepki gösteriyor.

Bağdat'taki gösteri alanlarında Sudani ve Maliki'nin yan yana ve üzerinde kırmızı çarpı işareti olan dev posterleri asılı bulunuyor.

Göstericiler, başbakanlık için partisinden istifa eden Sudani'ye karşı olduklarını "istifa eden değil, bağımsız" yazılı pankartlarla da dile getiriyor.

- Sudani'ye alternatif Muhaberat Başkanı Kazimi

Sudani'nin şansını tamamen kaybetmesi halinde Şii siyasi partilerin, Irak Muhaberat Kurumu Başkanı Mustafa el-Kazimi ismini öne süreceği iddia ediliyor.

Ancak Cumhurbaşkanı Salih'in Meclis'e en büyük koalisyonu belirlemesi için yazı göndermesi, işin Anayasa Mahkemesine kadar gideceği ve ülkede yeni hükümetin kurulmasının zaman alacağı endişesini artırıyor.

Irak yasalarına göre yeni hükümetin kurulması için gereken anayasal sürenin dolması ve bir ismin belirlenememesi halinde Cumhurbaşkanı, geçici olarak başbakanlık görevini de yürütecek.