Iran'da Halk Yeni Cumhurbaskanini Seçmek Üzere Yarin Sandik Basina Gidecek

MUHAMMET KURSUN - Iran'da halk yarin ülkenin 8'inci Cumhurbaskanini seçmek üzere sandiga gitmeye hazirlaniyor.

Seçimlerde aday olmak isteyenlerin rejime bagliligi ile siyasi, ahlaki ve dini sabikalarini inceleyen Anayasayi Koruyucular Konseyinin (AKK) vetolari nedeniyle reformistler seçimi boykot karari alirken, muhafazakarlar ise bu durumu firsata çevirerek ilk turda kendilerinden bir ismin Cumhurbaskani seçilmesini planliyor.

Iran'da Cumhurbaskani 4 yil süreyle görev yapiyor ve bir kimse en fazla 2 defa üst üste bu makama seçilebiliyor. Adaylarin ilk turda seçilebilmesi için yüzde 50+1 oy almasi gerekiyor.

Ilk turda yüzde 50+1'in üzerine çikan aday olmamasi halinde en fazla oyu alan 2 aday ikinci tura kalacak ve kazanan ülkenin 8'inci Cumhurbaskani olacak.

- Seçimde 59 milyon 310 bin 307 kisi oy kullanabilecek

Yaklasik 83 milyon nüfusa sahip Iran'da, yarin yapilacak Cumhurbaskanligi seçimlerinde 29 milyon 980 bin 38'i erkek, 29 milyon 330 bin 269'u kadin olmak üzere 59 milyon 310 bin 307 kisi oy kullanabilecek. Ilk defa oy kullanacaklarin sayisi ise 1 milyon 392 bin 148.

Ülke genelinde 59 milyondan fazla seçmen, kurulan 72 bin sandikta oy kullanabilecek. Oy kullanma islemi yarin yerel saatle 07.00'de baslayacak ve 24.00'te sona erecek. Bu süre ihtiyaç halinde Içisleri Bakanligina bagli Seçim Merkezinin karariyla birkaç saat daha uzatilabilecek.

Seçimde yarisan adaylarin propaganda faaliyeti ise seçimden 24 saat önce sona erdigi için bu sabah 07.00 itibariyla her türlü propaganda yasak.

AKK'nin adayliklarini onayladigi 7 isimden muhafazakar Milletvekili Ali Riza Zakani ve eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri ve Nükleer Basmüzakereci Said Celili ile reformist eski Cumhurbaskani Yardimcisi Muhsin Mihralizade seçim yarisindan çekildi.

Yeni bir gelisme olmaz ve muhafazakar adaylar eski Devrim Muhafizlari Ordusu Genel Komutani ve Düzenin Maslahatini Teshis Konseyi Genel Sekreteri Muhsin Rizai ile Milletvekili Emir Hüseyin Kadizade Hasimi son dakikaya kadar çekilmezlerse, muhafazakar aday Yargi Erki Baskani Reisi ve eski Merkez Bankasi Baskani Abdunnasir Himmeti ile yarin 8. Cumhurbaskanligi için yarisacaklar.

- Reformistler seçimi boykot ederken, muhafazakarlar durumu firsata dönüstürme arayisinda

Ülkede muhafazakarlarin kontrolünde bulunan AKK, 592 kisiden 585'inin adaylik basvurusunu reddetti. Adaylik basvurulari reddedilenler arasinda Cumhurbaskani Birinci Yardimcisi Ishak Cihangiri, Tebriz Milletvekili Mesud Piziskiyan ve Mustafa Taczade gibi reformist isimler ile ilimli muhafazakar eski Meclis Baskani Ali Laricani ve eski Cumhurbaskani Mahmud Ahmedinejad da yer aliyor.

Veto edilen isimlerden Ahmedinejad ve Taczade oy kullanmayacaklarini belirterek "seçimleri boykot" çagrisinda bulunurken, 31 reformist parti ve hareketin çati kurulusu Reformist Cephe blok olarak hiçbir adayi desteklemeyeceklerini açikladi.

Reformist cenahta Himmeti'ye destek verilmesi yönünde bazi görüslerin dile getirilmesi nedeniyle fikir ayriligi olusurken boykottan yana tavir alanlarin çogunlukta oldugu belirtiliyor.

Iran'in önde gelen aydinlarindan siyaset bilimci Prof. Dr. Sadik Zibakelam, reformistlerin seçimlere katilip katilmamasina iliskin tartismalar üzerine, "Reformistlerin blok olarak seçimlere katilim karari almasi bu hareketin tabutuna son çiviyi çakmasi demektir." ifadelerini kullanmisti.

Muhafazakarlar ise reformistlerin aksine büyük bir katilimla sandik basina giderek adaylari Reisi'nin ilk turda Cumhurbaskani seçilmesini saglamayi ve karsi tarafin boykotunu kendileri için firsata dönüstürmeyi planliyor.

Ülkede reformist ve ilimli muhafazakar adaylarin saf disi kalmasi nedeniyle muhafazakarlarin blok olarak destekledigi Reisi'nin seçimleri kazanmasina kesin gözüyle bakiliyor.

Iran'da yarin 13. Cumhurbaskanligi seçimiyle es zamanli olarak il, ilçe ve beldelerde yönetim konseyi seçimleri ile Iran Meclisi ve Uzmanlar Meclisi ara seçimleri de yapilacak.