Iranli Eski Büyükelçi Süleymani'ye Göre Muhafazakar Reisi Rejimin Dis Siyasetiyle Daha Uyumlu Hareket Edecek Açiklamasi

MUHAMMET KURSUN - Iran'in deneyimli diplomatlarindan eski büyükelçi Afsar Süleymani, ülkenin yeni cumhurbaskani seçilen Ibrahim Reisi'nin muhafazakar olmasindan dolayi rejimin dis siyaset stratejisiyle daha uyumlu hareket edecegini söyledi.

Eski büyükelçi Süleymani, 18 Haziran'da yapilan cumhurbaskanligi seçimini kazanan muhafazakar Reisi'nin dis siyasette izleyecegi yolla ilgili AA muhabirine degerlendirmelerde bulundu.

Iran'da dis siyasetin hükümetler tarafindan belirlenmedigini ifade eden Süleymani, Disisleri Bakani Muhammed Cevad Zarif'in ses kaydinin sizdirilmasinin ardindan Iran lideri Ali Hamaney'in de bu konudaki karar aliciyi "devletin üst düzey organlari" olarak tarif ettigini hatirlatti.

Hükümet ve Disisleri Bakanligi ile onlara bagli kurumlarin üst düzey organlarda alinan kararlarin icracisi oldugunu kaydeden Süleymani, "Iran'in dis siyasetteki stratejisi hükümetlerin degismesiyle farklilik arz etmez. Taktiksel açidan bazi küçük farklilar olabilir elbette ancak ilkesel açidan ayni kalir. Karar alma noktasinda da Disisleri Bakanligi sadece önerilerde bulunabilir. Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi ve diger üst makamlar bunu karara baglar." diye konustu.

Son yillarda is basina gelen hükümetlerin konulara yaklasiminin farkli olduguna dikkati çeken Iranli uzman, söyle konustu:

"Reisi, kendisi de muhafazakar oldugu için rejimin belirledigi dis siyaset stratejisiyle daha uyumlu hareket edecektir. (Hasan) Ruhani hükümeti zaman zaman bu noktada farkli düsündügü için sorunlar meydana geliyordu ancak Reisi döneminde buna benzer anlasmazliklarin olmasi beklenmiyor."

Reisi'nin yaptigi açiklamalarla dis siyasetinin rejimin çizdigi dogrultuda olacagini gösterdigini aktaran Süleymani, söyle devam etti:

"Reisi, ABD ile direkt müzakerede bulunmayacagini ve Joe Biden ile görüsmeyecegini ancak nükleer anlasma görüsmelerinin netice verene kadar devam edecegini söyledi. Füze programi ve bölgesel politikalarla ilgili ise müzakere yapmayacagini belirtti. Yeni hükümet döneminde ABD ile müzakere yapilmadan nükleer anlasma konusunun çözümü için çaba gösterilecek."

Süleymani, yeni hükümet döneminde de Bati'yla zaman zaman gerginliklerin devam edecegi, ABD ile Avrupa Birliginin (AB) kendi tavirlarini sürdürecekleri ve Iran'in da mevcut politikalari izleyecegi öngörüsünde bulundu.

Dis politika uzmani Süleymani, "Dogu bloku da artik eskisi gibi degil. Eski soguk savas döneminde oldugu gibi çift kutuplu bir dünya yok. Dogu bloku Rusya ve Çin'den olusuyor ancak bu ülkeler de ABD ile ciddi sorunlar yasiyor ve ihtilafli olduklari konular çok fazla. Buna karsin iliskileri de var." ifadelerini kullandi.

Dogu bloku olarak adlandirilan Rusya ve Çin ile ayni safta yer almanin su ana kadar olumlu bir netice dogurmadigini ifade eden Süleymani, "Eger Iran'in Rusya ve Çin ile is tutmasi bir ise yarasaydi yaptirimlar ülkenin ekonomisine ve halkin yasam sartlarina bu kadar etki edemezdi." dedi.

Süleymani, Reisi'nin Körfez ülkeleri ve komsularla gerginliklerin sona erdirilmesi politikasini sürdürecegini, Suudi Arabistan ile Yemen konusunda görüsmeler yapacagini söyledi.

Yaptirimlarin Iran'i çok zor durumda biraktigini ve sona ermesinin çok ciddi bir mesele oldugunu vurgulayan Süleymani, sunlari kaydetti:

"Hem kurumlari hem de sahislari hedef alan yaptirimlar söz konusu. O nedenle direkt olmasa da kapali kapilar ardinda müzakereler kesinlikle olacaktir. AB, Rusya ve Çin de ABD'nin etkisi altindadir. AB, Biden döneminde ABD ile daha fazla ittifak kuracaktir. Rusya ve Çin de ABD ile farkli sorunlar yasiyor ancak iliskileri devam ediyor ve anlasmazliklari da çözmeye çalisiyorlar."

Mevcut sorunlarin kisa vadede çözülemeyecegi yorumunda bulunan Süleymani, sözlerini söyle noktaladi:

"Biden ve Iran'daki yeni hükümet döneminde bölgedeki meselelerin hiçbiri çözülmeyecektir. Geçmiste oldugu gibi inisli çikisli bir seyir izlemeye devam edecek. Biden, Yemen, Irak ve Afganistan konusunda Trump'tan farkli düsünüyor. Bu iyi bir sey ve Iran ile ABD arasindaki gerilim bu nedenle düsebilir. Yemen'de Suudi Arabistan koalisyonuna artik yardim etmiyor. Husilerin de müzakere katilmasini destekledi. Bu gerginligi düsürür ancak sorunlari çözmez. Taraflarin bir notada uzlasmasi ve gerilimi düsürmesi zaman alacak."