İşçi Partisi yerinden olabilir

  Her iktidar , uzun sü ; re iktidarda kalınca &ldquo ; doğal yıpranma&rdquo ; dan mustarip olur . İngiltere ' de de İşç ; i Partisi 1997 ' den beri ü ; lkeyi yö ; netiyor . Ve ö ; zellikle 2008 ' de başlayan kü ; resel ekonomik krizin yol aç ; tığı sorunlar ( başta işsizlik ) , 3 yıl ö ; nce lideri değişen ama kriz atmosferinde bu değişimden bir dinamizm ya da yenilenme devşiremeyen İşç ; i Partisi ' ni yerinden edecek gibi gö ; rü ; nü ; yor . Ö ; te yandan &ldquo ; İşç ; i Partisi ' ne artık iktidarda yer yok&rdquo ; demek de kolay değil . &ldquo ; Nasıl yani?&rdquo ; diyorsanız bu yazıyı okumaya devam edin .
İngiltere seç ; imlerinde dar bö ; lge sistemi uygulanıyor , yani her seç ; im ç ; evresinden tek milletvekili seç ; iliyor , en fazla oyu alan aday parlamentoya gidiyor . Tabii diğer adaylara verilen oylar da doğrudan ç ; ö ; pe gidiyor . Bu sistemde ü ; lke genelinde en ç ; ok oyu alan partinin meclisteki sandalye oranı , ulusal oy oranından ç ; ok daha yü ; ksek oluyor . Sö ; z gelimi son seç ; imi ( 5 Mayıs 2005 ) kazanan İşç ; i Partisi o gü ; n oyların yü ; zde 35 ' ini alıp milletvekilliklerinin yü ; zde 55 ' ini elde etmişti . Hâ ; l bö ; yle olunca da hemen her seç ; imden tek parti iktidarı ç ; ıkıyor .
Peki ya partilerin oy oranları birbirine ç ; ok yakın olursa? İngiltere ' de seç ; ime 3 hafta kala anketler Muhafazakâ ; rları ö ; nde gö ; stermekle beraber bu partinin tek başına iktidara gelmeye yetecek kadar oyu olmadığına işaret ediyor . Henü ; z yayınlanan bir araştırmaya gö ; re Muhafazakâ ; r Parti yü ; zde 37 ' yle ö ; nde , arkasından yü ; zde 30 ' la İşç ; i Partisi geliyor . Her seç ; imin ( ve şimdiden sö ; yleyebiliriz , bu seç ; imin de ) ü ; ç ; ü ; ncü ; sü ; Liberal Demokratlar ise bir sıç ; rama yapıp oylarını yü ; zde 20 ' ye yü ; kseltmiş . Bu sonuç ; lar şunu sö ; ylü ; yor ; Muhafazakâ ; r Parti tek başına iktidardan yaklaşık 30 sandalye uzakta .


İngiltere ' de koalisyon , pek olmayan bir şey . En son 2 . Dü ; nya Savaşı yıllarında ü ; lkeyi bir koalisyon hü ; kü ; meti yö ; netmiş . 1977-78 arasında ise &ldquo ; koalisyonumsu&rdquo ; bir iktidar vuku bulmuş , İşç ; i Partisi ve Liberaller gevşek bir pakt oluşturmuş . Ama o zaman da hü ; kü ; met kâ ; ğıt ü ; zerinde James Callaghan ' ın başbakanlığı altındaki İşç ; i Partisi hü ; kü ; metiydi . Şimdilerde İşç ; i Partisi aradaki farkı kapatmak iç ; in son bir atak yapıyor . Başbakan Gordon Brown kısa sü ; re ö ; nce seç ; im bildirgesini aç ; ıkladı . Şayet oy oranını korumayı başarabilirse , Liberal Demokrat Parti ' ye İşç ; i Partisi ' yle muhtemel bir koalisyonun kü ; ç ; ü ; k ortağı olarak gü ; n doğabilir .
Bugü ; nlerde İngiltere ' de , ' seç ; imler sonucu askıda bir parlamentoyla ( &ldquo ; hung parliament&rdquo ; ) karşı karşıya kalınabilir mi? ' sorusuna cevap aranıyor . Parlamentonun askıda olması , hiç ; bir partinin tek başına hü ; kü ; met kuracak ç ; oğunluğa sahip olmaması anlamına geliyor . Bu durum Tü ; rkiye ' de 1970 ' ler ve 90 ' lar boyunca vaka-i adiyeden olduğu iç ; in , Tü ; rkç ; e ' de bö ; ylesi bir terim bulma ihtiyacı hissedilmemiş . İngiltere ' de ise bu bir istisna . En son Tony Blair ' in selefi Muhafazakâ ; r John Major ' ın hü ; kü ; meti 1996 ' da azınlığa dü ; şmü ; ş , ara seç ; imlerdeki başarısızlık ve istifalar yü ; zü ; nden .
BROWN NELER VAAT EDİYOR?
Başbakan Brown seç ; im bildirgesini aç ; ıkladı demiştik . Bildirgede gö ; ze ç ; arpan vaatler arasında eğitim sistemi reformu , sosyal gü ; venlik , sağlık ve polis hizmetlerinde reform , vergide dü ; zenlemeler yer alıyor . Ebeveynlere , ç ; ocuklarının gittiği okuldaki yö ; netimden memnun olmadıkları takdirde imza toplayıp gü ; venilir ve akredite bir okuldan yeni bir yö ; netim kadrosu getirtme hakkı vaat ediliyor . 2015 ' e kadar bin civarında ortaö ; ğretim kuruluşunun bu akredite okullar grubuna dâ ; hil edilmesi planlanıyor . Sağlık alanında ; kanser hastalarının bir haftada tahlil sonuç ; larını almasının ve maksimum 18 haftada tedavilerine başlanmasının yasal gü ; venceye alınması vaat ediliyor , 40 yaş ü ; stü ; kişilere rutin check-up uygulamasıyla &ldquo ; ö ; nleyici sağlık hizmeti&rdquo ; sağlanacak deniyor . Bir yö ; re halkı polis teşkilatının performansından memnun kalmadığı zaman polis şeflerinin derhal gö ; revlerinden alınacağı belirtiliyor . Gıda , ç ; ocuk giysileri , kitaplar , gazeteler ve toplu ulaşımda KDV artmayacak deniyor .
GÖ ; Ç ; MEN POLİTİKASI MUHAFAZAKÂ ; RLAR ' INKİNDEN FARKSIZ
Tabii iş gö ; ç ; men politikalarına geldi mi İşç ; i Partisi ' nin Muhafazakâ ; rlardan pek farkı yok . Kü ; resel ekonomik kriz işsizler ordusunu bü ; yü ; ttü ; kç ; e bakışlar hemen gö ; ç ; men emekç ; ilere dö ; nü ; yor . Bu tabii İngiltere ' ye has bir durum da değil . Anti-gö ; ç ; men politikaları toplumda artan yabancı dü ; şmanlığıyla el ele gidiyor , ya da en azından , aynı topraktan besleniyor . Sağ partilerin oy sıç ; raması yaşadığı geç ; en yılki Avrupa Parlamentosu ( AP ) seç ; imlerinde İngiltere ' den de -ü ; lke tarihinde ilk defa- faşist Britanya Ulusal Partisi AP ' de sandalye kazanmıştı . İşç ; i Partisi bildirgesi &ldquo ; Ekonomik bü ; yü ; menin geri dö ; nü ; şü ; yle birlikte istihdam ve ü ; cretlerde artış gö ; rmek istiyoruz , gö ; ç ; miktarında değil&rdquo ; diyor ve gö ; ç ; men adayları iç ; in İngilizce testlerinin zorlaştırılacağı mü ; jdesini veriyor . Bunun da İşç ; i Partisi ' ne ne kadar oy getireceğini gö ; receğiz artık .
Seç ; men İşç ; i Partisi ' ne bu vaatler ışığında oy verecek ya da vermeyecek . Aradaki fark bu vaatlerle kapanacak ya da aç ; ık kalacak . İngiltere ' de siyaset politik bir zeminde cereyan ediyor , seç ; menlerin oy verme davranışlarını politik vaat ve uygulamalar belirliyor . Soğuk Savaş ' ın bitmesiyle ideolojik ayrımlar sulandı belki ( sadece İngiltere ' de değil elbet , bü ; tü ; n Avrupa ' da ) . Ü ; stü ; ne Tony Blair ' in 1997 seç ; imlerine ' Yeni İşç ; i Partisi ' ( New Labour ) sloganıyla girmesi , bundan sonra sosyal ve liberal politikaların harmanlanacağını duyurması ( ve bunu yapması , bkz . ö ; zelleştirmeler ) İngiltere ' de iktidarla muhalefet arasındaki ideolojik farkları ö ; nemsizleştirdi . &ldquo ; Sol&rdquo ; hü ; kü ; met ABD ' nin Irak ' ı istilasına da aktif biç ; imde partnerlik etti . Ama siyaset hiç ; apolitikleşmedi bu ü ; lkede . Az ö ; nce bahsi geç ; en Irak Savaşı , sö ; z gelimi , ü ; lke siyasetinin temel tartışma ( ve dahi ayrışma ) konusu oldu . İşç ; i Partisi ' nin &ldquo ; hedef kitlesi&rdquo ; nde yer alan Mü ; slü ; manların Blair iktidarına yabancılaşması İşç ; i Partisi ' ne 2005 seç ; imlerinde kan kaybettirdi .