İslam Ülkelerinin Dünya Ticaretindeki Payı 3,43 Trilyon Dolara Yükseldi

EDA TOPCU/BAHATTİN GÖNÜLTAŞ - İslam İşbirliği Teşkilatı'na (İİT) üye ülkelerin dünya ticaretinden aldığı pay son 10 yılda yüzde 93 arttı. 2005 yılında 1,77 trilyon dolar olan söz konusu ticaret, geçen yılın sonunda 3,43 trilyon dolara yükseldi.

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (İSEDAK) 32. Toplantısı'nın önemli gündem maddelerinden birini İslam ülkeleri arasında serbest ticarete doğru son adımların değerlendirilmesi oluşturacak.

İSEDAK toplantıları için hazırlanan İİT ülkelerinin ticaret performansını yansıtan rapora göre, İİT'ye üye ülkelerin dünya ticaret pastasından aldığı pay son 10 yılda yüzde 93 arttı. 2005 yılında 1,77 trilyon dolar olan söz konusu ticaret, geçen yılın sonunda 3,43 trilyon dolara yükseldi.

İslam ülkelerinde önemli ticaret potansiyeli olmasına rağmen, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü'nün (UNCTAD) 2015 rakamlarına göre İİT ülkelerinin toplam ticareti dünya ticaretinin yüzde 10,33'ünü oluşturdu. Söz konusu rakam 2014 yılında yüzde 11,2 seviyesinde bulunurken, bir yılda dünya ticaretinden alınan payda yüzde 7,8'lik düşüş yaşandı.

-İİT içinde Türkiye dünya ticaretinden en fazla pay alan dördüncü ülke

İİT üye ülkeleri içinde dünya ticaretinden en fazla pay alan ülke 478,4 milyar dolar ile Birleşik Arap Emirlikleri olurken, ülkenin ticareti İİT ülkelerinin yaptığı toplam dünya ticaretinin yüzde 14'üne denk geliyor. Suudi Arabistan 379,2 milyar dolar ile ikinci sırada yer alırken ülkenin toplam ticaretten aldığı pay yüzde 11,1 seviyesinde. Üçüncü sırada yer alan Malezya ise 376,4 milyar dolar ile yüzde 11 pay alırken, dördüncü sırada bulunan Türkiye'nin payı 351 milyar dolar ile yüzde 10,3 seviyesinde bulunuyor.

Endonezya 293,1 milyar dolar ve yüzde 8,6 ile beşinci, İran 153,3 milyar dolar ve yüzde 4,5'lik pay ile altıncı, Nijerya 115,3 milyar dolar ve yüzde 3,4 pay ile yedinci, Katar 110,6 milyar dolar ve yüzde 3,2 pay ile sekizinci, Irak 96,3 milyar dolar ve yüzde 2,8 ile dokuzuncu ve Mısır 91 milyar dolar ve yüzde 2,7 ile onuncu sırada yer alıyor.

Bu 10 ülke, İİT ülkelerinin 2015 yılında dünya ticaretinden aldığı payın yüzde 71,4'ünü temsil ederken, 10 ülkenin toplam ticareti 2015 yılında 2,45 trilyon dolar civarında bulunuyor.

-Petrol ve doğalgaz ihracatı bir yılda yüzde 42,4 düştü

Rapora göre, son yıllarda küresel ölçekte yaşanan petrol ve emtia fiyatlarındaki düşüşün de etkisiyle, İİT üyesi ülkelerin kömür, petrol ve doğalgaz gibi doğal enerji kaynaklarını barındıran ihracatlarında, 2014-2015 yılları arasında yüzde 42,4'lük düşüş yaşandı.

57 İslam ülkesinin kendi arasındaki toplam ticareti ise 2015 yılında 694 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. İslam ülkelerinin kendi aralarındaki iç ticaretinde 2014 yılına göre yaklaşık yüzde 13,46'lık düşüş, 2005 yılına göre ise yüzde 156'lık artış yaşandı.

2015 yılında İslam ülkeleri arasındaki ticaret hacminde yaşanan yüzde 13,46'lık düşüşe rağmen, küresel ticarette yaşanan düşüşten dolayı, İslam ülkeleri arasındaki ticaretin payı 2014 yılındaki yüzde 19,33 paydan, 2015 yılında yüzde 20,33'e çıktı.

İTT ülkeleri petrol gelirlerinden dolayı 2015 yılında 347 milyar dolar net dış ticaret fazlası verdi.

Uzmanlar, söz konusu ticaret fazlasının İslam dünyasındaki insan kaynağına, teknolojiye, altyapıya yatırım olarak dönmediğini, tam aksine kaynakların ABD gibi gelişmiş ülkelerin finans piyasasına aktarıldığını belirtiyor.

Raporun Türkiye kısmında yer alan bilgilere göre ise, ülkenin 2014 yılında İİT ülkelerine yaptığı ihracat 48,6 milyar dolar iken, 2015 yılında 42,7 milyar lira oldu. Aynı zamanda 2014 yılında Türkiye'nin 29,1 milyar dolar olan toplam ithalatı ise 2015 yılında 22,4 milyar dolara geriledi.