Ispanyol Hükümeti, 1328 Gündür Tutuklu Olan Katalan Siyasetçiler Için 'Kismi Af' Çikardi

Ispanya'da sol koalisyon hükümeti, Katalonya'da 1 Ekim 2017'de yapilan yasa disi referandum ve bagimsizlik yanlisi girisimler nedeniyle 1328 gündür tutuklu bulunan 9 Katalan siyasetçi için kismi af karari aldi.

Bakanlar Kurulunda oy birligi ile kabul edilen af kararinin ardindan gazetecilerden soru almadan bir açiklama yapan Basbakan Pedro Sanchez, "Affedilenlerin fikirlerini degistirmelerini beklemiyoruz. Zaten bu kisiler hiçbir zaman fikirlerinden dolayi hüküm giymediler." dedi.

Sanchez, söz konusu affin "kismi" oldugunu, hapis cezalarinin tamamen kaldirilmasina ragmen kamu görevinden men cezalarinin yürürlükte kalacagini ve bu kisilerin 3 ila 6 yilda agir suç islemeleri halinde affin iptal edilecegini belirtti.

Yüksek Mahkemenin Katalan siyasetçiler hakkinda 2019 yilinda verdigi hükmün hükümet tarafindan sorgulanmadiginin altini çizen Sanchez, kamuoyunun yararina olduguna inandiklari ve bölünmeyi, karsitligi bir tarafa birakip yeni bir sayfa açmanin gerekli oldugunu düsündükleri için bu af kararini aldiklarini söyledi.

Ispanya Basbakani, sözlerine söyle devam etti:

"Ispanyol demokrasisi bugün büyüklügünü gösteriyor. Katalonya ve Ispanya için en iyisi oldugu için Ispanyol anayasasinin uzlasi ve birlikte yasama ruhuna uydugu için bu karar alindi. Bu karar, bir arada yasamayi yeniden kurma ihtiyacindan kaynaklaniyor. Diyalog için yeni bir dönem açmak istiyoruz. Birlikte yasiyoruz ve sorunlarimizi birlikte çözmeliyiz. Sorunlarimizi çözmek çok zor ama gelecek nesiller için bunu denemek zorundayiz. Hükümet olarak biz gelecege iyimser bakiyoruz. Simdi, siyasette yeni bir sayfa açma ve asla terk edilmemesi gereken yola girme zamanidir. Simdi, tüm gücümüzü halkimizin yasamlarini iyilestirmeye yogunlastirmanin zamani geldi. Sifirdan baslayamayiz ama yeniden baslayabiliriz."

Hüküm giydikleri tüm suçlamalardan muaf tutulan ve kisiye özel ayri ayri çikarilan kararlarla affedilen tutuklu Katalan siyasetçilerin, Yüksek Mahkemenin imzasi ve kararin Resmi Gazete'de yayimlanmasiyla hemen cezaevinden çikmalari öngörülüyor.

Diger yandan Katalan siyasetçilerin, yasa disi referandumdan dolayi Ispanyol mahkemesince verilen cezanin iptali ve Ispanyol devletine karsi tazminat taleplerinin oldugu Avrupa Insan Haklari Mahkemesine açtiklari davayi devam ettirecekleri bildirildi.

Af karari, Ispanyol mahkemelerinden kaçarak yurt disina giden, eski Katalonya özerk hükümet baskani ve su anda Avrupa Parlamentosunda parlamenter olan Carles Puigdemont ve diger 6 eski Katalan hükümeti üyesini kapsamiyor.

- Af karari kimseyi mutlu etmedi

Bu arada hükümetin, Katalonya'da "birlikte yasami yeniden insa etmek" hedefiyle aldigi af karari, siyasi çevrelerde farkli gerekçelerle elestirildi.

Ana muhalefetteki sag görüslü Halk Partisi (PP) ile asiri sagci Vox ve liberal Vatandaslar partileri, af kararinin "Ispanyol demokrasisine ve yasalligina bir darbe" oldugunu savundu.

Söz konusu Katalan siyasetçilerin yasa disi referandum süreciyle ilgili simdiye kadar hiçbir pismanlik duymadigini ve Ispanyol halkindan özür dilemedigini vurgulayan PP lideri Pablo Casado, af kararinin iptali için Yüksek Mahkemeye basvuracaklarini açikladi.

Yüksek Mahkeme, geçen ay sundugu ve tavsiye niteligi tasiyan bir raporda, "adalet, esitlik ve kamu yararina aykiri" oldugu gerekçeleriyle af kararina karsi çiktigini açiklamisti.

- Ayrilikçi Katalanlar genel af yasasi ve referandum istiyor

Katalonya özerk hükümet baskani Pere Aragones ise "Af karari bizim de tanidigimiz ilk adim olsa da eksik ve yetersiz. Sorunun bir çözümü degil." elestirisinde bulundu.

Aragones, Katalonya'da bagimsizlik girisimlerine katildigi için haklarinda sorusturma veya dava açilan diger Katalan siyasetçileri de kapsayacak sekilde genel bir af yasasi çikarilmasini ayrica 2023 yilindan itibaren Katalonya'nin kendi gelecegine karar verme hakkinin verilecegi bir bagimsizlik referandumuna yasal zeminin hazirlanmasini istedi.

Ispanyol basininda siyaset uzmanlarinin yorumlarinda, af kararinin, özellikle kisa vadede Basbakan Pedro Sanchez ve partisine (Sosyalist Isçi Partisi) olumsuz etki edecegi ancak Katalonya'daki gelismelere bagli olarak orta vadede durumun terse dönebilecegi belirtildi.

- Katalonya'daki süreç

Katalonya'da bagimsizlik yanlisi siyasi girisimler, 2012'de baslamis ve dönemin Katalonya özerk hükümet baskani Artur Mas'in öncülügünde 9 Kasim 2014'te yasa disi ilk bagimsizlik yanlisi halk oylamasi yapilmisti.

Ardindan 12 Ocak 2016-28 Ekim 2017'de Katalonya Özerk Hükümet Baskani olarak görev yapan, halihazirda Avrupa parlamenteri olan ve Ispanya'da hakkinda yakalama ve tutuklama emri bulunan Carles Puigdemont'un liderliginde 1 Ekim 2017'de, Anayasa Mahkemesinin iptal kararina ragmen yasa disi bagimsizlik referandumu gerçeklesmisti.

Katalonya özerk yönetim parlamentosu da 27 Ekim 2017'de "açiklanmasi ertelenen, tek tarafli bagimsizlik deklarasyonunu" kabul etmis ve ayni gün Ispanya Senatosunda alinan ve Anayasa'nin 155. maddesinin uygulandigi kararla Katalonya'nin özerk haklari geçici olarak merkezi hükümete devredilmisti.

Bu gelismelerin ardindan Ispanya mahkemelerinden kaçan Puigdemont ve 6 eski Katalan siyasetçi ülkeyi terk ederken, diger eski Katalan özerk yönetim hükümeti üyeleri ve iki sivil toplum örgütün temsilcisi 2 Kasim 2017'de tedbiri kararla tutuklanarak cezaevine gönderilmisti.

Yüksek Mahkemede tutuklu yargilanan eski Katalonya özerk yönetim hükümetinde üyeleri ve sivil toplum örgütü temsilcilerinden 9'u, devlete karsi ayaklanma, kamu parasini kötüye kullanma ve devletin kurumlarina itaatsizlik suçlarindan Ekim 2019'da açiklanan kararla 9 ila 13 yil hapis cezasi almisti.

Katalonya özerk yönetimi, tutuklu Katalan siyasetçilere ocak ayinda yari serbestlik hakki tanisa da daha sonra Katalan mahkemesinin itirazlariyla bu hak iptal edilmisti.

Ispanya'da Ocak 2020'den itibaren iktidarda olan sol koalisyon hükümeti Katalonya sorununa çözüm için af adimini atsa da Katalan özerk hükümetinin bagimsizlik için yasal bir referandum talebine sicak bakmiyor.

Merkezi hükümet ile Katalan özerk hükümeti arasinda kurulacak diyalog masasinda referanduma gitmeden özerklik haklarinin genisletilecegi bir çözüm aranmasi bekleniyor.