Istiklal Marsi'nin Tamaminin Ingilizce'ye Özgün Çevirisi Gerçeklestirildi
Nevsehir Haci Bektas Veli Üniversitesi (NEVÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyati Bölümü Ögretim Üyesi Doç. Dr. Günil Özlem Ayaydin Cebe, metin içindeki duygu ve anlam bütünlügünü de dikkate alarak Istiklal Marsi’nin 10 kitasini özgün bir sekilde Ingilizce’ye çevirdi.
Millî sair Mehmet Akif Ersoy ve Istiklal Marsi konusunda tarihî arsiv kayitlarindan faydalanarak 2009 yilindan beri çalisma yapan Ayaydin Cebe’nin, ’Hilalin gülümsemesi: Istiklal Marsi’nda tarihsel muglakliktan gelecegin kimligini insa etmek’ (Smile of the crescent: Constructing a future identity out of historical ambiguity) baslikli makalesi ve millî marsin 10 kitasinin Ingilizce çevirisi Hollanda adresli Die Welt des Islams adli uluslararasi dergide yayimlandi. Ayaydin Cebe, Istiklal Marsi’nin günümüzde çesitli çevirilerinin bulundugunu ancak millî sairin Türkçe metinde yansittigi duygu ve ifadelerin tam karsilik bulmadigini belirtti.
Marsin çevirisinin üzerinde çalisirken çok sayida eser inceleyerek karsilik bulabilecegi kelimeleri özenle seçtigini anlatan Ayaydin Cebe konusmasinda, "Istiklal Marsi üzerinde çalismaya 2009 yilinda baslamistim. Ingilizce akademiye hitap eden bir çalisma yapiyordum. Istiklal Marsi’nin iyi bir Ingilizce çevirisinin olmadigini gördüm. Aslinda kaynaklar, marsin kabulünün hemen ardindan Bati dillerine çevrildiginden bahsediyor ama elimizde bu konuda bir metin yoktu. 1921 yili ve hemen sonrasi ile ilgili arastirmada ne ABD ne de Ingiltere’de marsin çevrildigine dair bir bilgi bulamadim. Günümüzde bazi çeviriler var ama bunlar, resmî olarak kabul görmüs çeviriler degil. Internet ortaminda karsilastigimiz çevirilerde özellikle bazi anahtar kavramlarin karsilanmasinda soru isaretleri olusuyor. Istiklal Marsi, zor bir metin tabii ki. Kismi çeviriler de yapilmis ve bunlarda genellikle bestelenmis ilk iki kitayi görüyoruz ya da metin düzyazi olarak aktarilmis. Ehil kisilerce çevrilmedigi için bazi sorunlar bulunuyor. Benim yaptigim, marsin bütününün manzum ve uyakli bir sekilde çevirisi oldu. Mars metninin kendine özgü ritmini Ingilizcesinde de korumaya çalistim. Hem kavramlarin dogru çevrilmesinde hem de marsin duygu ve anlaminin aktarilmasinda metne sadik kalmaya çalistim. Istiklal Marsi’ni konu alan uluslararasi çalismalarda, yabanci ülkelerde Türkiye tarihi ve kültürü ile ilgili verilen derslerde, marsimizin ehveniser aktarimlari yerine bir edebiyat uzmani tarafindan yapilmis çevirisinin iyi bir kaynak olacagini düsünüyorum. Ingilizcede daha rahat ve daha dogru anlasilmasinin mars üzerine yapilacak uluslararasi çalismalari özendirecegi gibi Türkiye’nin taninirligina da hizmet edecegine inaniyorum” dedi.
Makalesinde, Istiklal Marsi’nin Ingiliz dilini kullanan bilim dünyasinin asina olmadigi kabul süreci tartisan, Mehmet Akif Ersoy’un biyografisi, edebî ve ideolojik kimligi hakkinda bilgiler veren ve marsin yenilikçi bir bakisla metin çözümlemesini yapan Ayaydin Cebe, Akif’in güçlü bir sair oldugu vurgulayarak, “Siyaseten muglak bir dönemde, bu muglakliktan edebî dehasiyla istifade ederek, modern bir ulus-devletin ihtiyaçlarina cevap veren ve tüm milleti kucaklayan, son derece basarili bir mars metni kaleme aldigini göstermektedir” diye ifade etti.
(Asim Çapaci / IHA)
