Jeofizik Mühendisi Eyidoğan'dan 'Gizli Deprem' Açıklaması

İstanbul Kartal’da 14 daireli 8 katlı bir binanın çökmesinin ardından İngiliz Guardian gazetesinde yer alan, İstanbul’da 2016 yılının yaz aylarında 5.8 büyüklüğünde bir ’deprem’ yaşadığının yazıldığı makale gündeme geldi. ’Earth and Planetary Science Letters’ adlı jeoloji yayınında yer alan makaleye dayandırılan haberde, depremin merkez üssünün, İstanbul’un birkaç kilometre güneyi olduğu belirtildi.

Söz konusu ‘gizli deprem’ haberi de Türkiye’de farklı görüşlere neden oldu. Kimi uzmanlar depremin sadece aniden olabileceğini belirtirken kimi uzmanlarda ‘sessiz’ depremlerin bilinen bir durum olduğunu söyledi.



“Bazen hiç deprem olmadan da bu kayma devam eder”

Bir dönem İTÜ Jeofizik Mühendisliği Bölüm Başkanlığı ve TBMM 24. dönem CHP İstanbul Milletvekilliği de yapmış olan Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Haluk Eyidoğan “sessiz” deprem hakkında açıklamalarda bulundu. Öncelikle Türkiye’deki fay hatlarının hareketleri hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Haluk Eyidoğan, Türkiye’de fay hatları üzerinde doğudan batıya her yıl iki, iki buçuk santimlik bir kaymanın yaşandığı söyledi.

Bu kaymaların da deprem gibi enerji açığa çıkardığını ifade eden Eyidoğan açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“Kuzey Anadolu fayı Erzincan’dan başlayıp Marmara Denizi’nin içinden Saros Körfezi’ne kadar uzanan Türkiye’nin en büyük deprem fayıdır. Dünyada da büyük faylardan biridir. Bunun üzerinde yılda iki, iki buçuk santim bir kayma hareketi vardır. Bunu biz deprem cihazlarıyla da ölçeriz. Bu ölçülere göre Türkiye’de Anadolu bloğu batıya doğru her yıl iki, iki buçuk santim hareket eder. Bu hareketler sırasında çeşitli büyüklüklerde depremler olur. Bazen büyük depremler, bazen küçük depremler olur. Bazen hiç deprem olmadan da bu kayma devam eder. İşte bu bildiğimiz sarsıntıyı yaratmadan bir şekilde kaymanın devam ettiği bu harekete biz “yavaş kayma depremleri” ya da “sessiz deprem” ve ya İngilizce “krip” dediğimiz tanımlar kullanıyoruz.”

“Deprem birkaç saniyede ortaya çıkabilir, 2-3 saatte de açığa çıkabilir”

İngiliz Guardian gazetesinde yer alan 5.8 büyüklüğündeki deprem haberi hakkında da konuşan Prof. Dr. Haluk Eyidoğan, 5.8’lik depremin fay üzerinde yaşanan kayma oranına karşılık belirtilen bir oran olduğunu söyledi.

Bu kaymalara “yavaş deprem”, “sessiz deprem” gibi isimler verildiğini belirten Eyidoğan, “Marmara’da 5.8 büyüklüğünde bir deprem enerjisi kadar bir kayma oldu denildiğinde aslında kuzey Marmara fayı bu hareketi yapıyor ama bazen deprem yaratmadan yapıyor. Bu önceden de bilinirdi. Bu kayma belli bir değerdeyse bunu ölçüyorlar. Diyelim yarım metre kayma oldu. O zaman bunun karşılığına gelen enerji açısından 5.8 büyüklüğünde bir depreme denk geliyor deniliyor. Çünkü kayma da bir enerji açığa çıkarıyor. Ama bizim klasik anlamda sarsıntı yaratan, binaları yıkan, zarar veren deprem değil, daha yavaş hareket eden faylar bu enerjiyi uzun zamanda açığa çıkarıyor. Yani 5.8 büyüklüğündeki bir deprem birkaç saniyede ortaya çıkabilir, 2-3 saatte de açığa çıkabilir. O nedenle burada bir kavram karışıklığı da ortaya çıkmış oluyor. “Yavaş deprem” ya da “sessiz deprem” dediğimiz şey aslında fayların açığa çıkardığı enerjinin daha uzun zamanda açığa çıkması. Tabi bu sarsıntı yaratmadığı için deprem cihazları bunu kaydedemiyor. Konum cihazları kaydediyor” dedi.