Kalıcı Yaz Saati Uygulamasının Getirisi Büyük Oldu

NURAN ERKUL - Yaz saatinin tüm yıl boyunca uygulanması sayesinde, enerjide yaklaşık 538 ila 801 milyon lira arasında tasarrruf sağlandığı, ayrıca 2 milyar dolarlık potansiyel yatırıma gerek kalmadığı ve elektrikte anlık tüketim rekoruna bağlı kesintiyle yüksek fiyat riskinin azaldığı belirtildi.

Yaz saati uygulamasının kalıcı hale getirilmesinin tasarruf ve kazanımlarını daha önce Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına sunan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), uygulamanın birinci yıl sonuçlarını raporlaştırdı.

AA muhabirinin, İTÜ'nün "Sabit Saat Uygulaması (SSU) Değerlendirme Raporu"ndan derlediği bilgilere göre, üniversite heyeti, kamuoyunda gündeme gelen değerlendirmelerin yeterli veri ve belirli bir metodolojiye dayanmadan yapıldığına işaret ederek, raporun tüm gerekli veriler ışığında hazırlandığını vurguladı.

Heyet tarafından, yaz saati uygulamasının etkili olduğu saatlerdeki elektrik tüketimi bir önceki yılın aynı dönemindeki tüketimler ile gün gün karşılaştırıldı. Çıkan tasarruf miktarı, bir önceki yıla göre daha sert geçen kışın etkisi ve Türkiye’nin büyüme rakamlarının elektrik tüketimine etkisinden arındırıldı.

Yaz saati uygulamasının, tüm diğer etkenlerden bağımsız olarak, nasıl bir tüketim değişikliği sağladığı ortaya konuldu.

Uygulama döneminde elektrik tüketiminde yaz saati uygulamasıyla sağlanan toplam tasarruf 1 milyar 308 milyon 297 bin kilovatsaat olarak hesaplandı. Elde edilen bu değerin ekonomik karşılığının ise tek zamanlı tarifeler için 538 milyon 689 bin 139 lira ve üç zamanlı tarifeler için de 801 milyon 602 bin 430 liraya karşılık geldiği belirlendi.

- Akşam tasarrufu sabah tüketiminin ötesinde

Sabah 06.00-09.00 saatlerinde SSU’dan sonra elektrik tüketiminde düşük seviyede bir artış gözlenirken, kalıcı uygulamayla ilgili diğer saatlerdeki tüketim düşüşleri sabah oluşan artışın önüne geçtiği için elektrik tüketiminde kümülatif anlamda tasarruf elde edildi.

Böylece, bazı illerde hava karanlığında güne başlanılmasından dolayı artan tüketimin israf getirdiği yönündeki iddiaların aksine, diğer saatlerdeki tasarruf sabah tüketiminin önüne geçmiş oldu.

Sabahın erken saatlerinde sadece aydınlanmak için tüketilen elektrik, akşam saatlerinde çok daha fazla ihtiyaç için kullanıldığından kışın iş dönüşünün karanlık saatlere denk gelmesiyle özellikle 17.00-22.00 saatleri arasında aşırı tüketime sebep olurken, havanın geç kararmasıyla bu saatlerdeki yoğun tüketim de azaldı. Bu dengelemeyle, gün içi piyasada fiyatların artması böylece engellendi.

- 2 milyar dolarlık yatırıma gerek kalmayacak

Geçen yıl ve 2017'de SSU sürecinden etkilenen aylara ait elektrik yük değerlerinin saatlik olarak incelendiği çalışmaya göre, Kış Saati Uygulaması (KSU) sisteminde, günlük olarak puant saatlerde öğlen ve akşama doğru olmak üzere iki defa pik yük oluşurken, SSU sonucu sadece öğlen saatlerinde pik yük zaman aralığı kaldı. Akşamın ilk saatlerinde oluşan puant aralığında ortalama 1 milyar 879 milyon kilovatsaatlik yük tasarrufu gerçekleşti.

Puanttaki bu tasarrufla, akşam saatlerinde güç sisteminin hareket kabiliyeti artarken, elektrik tüketiminde iki yılda yaşanacak tüketim artışıyla geleceği seviye göz önüne alındığında, puanttaki 1 milyar 879 milyon kilovatsaatlik talebi karşılamak için 2 milyar dolarlık santral yatırımı gerektiği hesaplandı. Söz konusu yatırım yapılmazsa, puanttaki bu rakamları karşılayamayacak sistemde, tüketimin en yüksek seviyeye çıktığı bu saatlerde kesintilerin zorunlu hale geleceği ortaya çıktı.

- Doğu'da sosyal ve psikolojik kazanç

Uyku başlangıç saati olarak ifade edilen 22.00-24.00 saatlerinde, elektrik tüketim oranında ciddi bir düşüş gözlenirken, uygulamayla batıda mesai bitiş ve okul çıkış saatleri hava kararmadan sağlanıp hem sosyal hem de psikolojik açıdan büyük kazanım elde edildi.

Doğuda aydınlıktan daha fazla yararlanılmasının, sosyal hayatı, ulaşımı, ısınmaya ve güvenliği oldukça olumlu etki etkilediği belirtilen rapora göre, ilk ve ortaöğrenim öğrenci velilerinin, çocukların sabah gün ağarmadan yola çıkması nedeniyle şikayette bulunması sebebiyle, özellikle batıdaki büyük şehirlerde bu durumun göz önüne alınarak okul başlangıç saatlerinde valiliklerce düzenlemeye gidildi. Böylece karanlıkta yola çıkılması sorunu ortadan kaldırıldı.

Öte yandan İstanbul gibi büyükşehirlerde de kış saatinin uygulandığı dönemlerde bile özellikle trafik sebebiyle evden karanlıkta çıkan öğrencilerin mağduriyeti, yaz saati uygulaması kapsamında valiliklerin aldığı karar sayesinde giderildi.

İstanbul’da yaz saati uygulaması sebebiyle 08.20’de havanın aydınlandığı 1 Ocak günü, Avrupa’nın önemli başkentlerinde de benzer durum yaşanıyor. 1 Ocak'ta güneş Paris’te 08.40’ta, Berlin’de 08.14’te, Amsterdam’da 08.38’de, Madrid’de 08.40’ta doğuyor. Avrupa başkentlerinde, güne aydınlıkta başlamak için saatler geriye alınmıyor.