Çin'in Birlesmis Milletler (BM) misyonundaki üst düzey yetkilisi Jiang Duan, Rusya, Beyaz Rusya, Iran, Kuzey Kore, Suriye ve Venezuela'yi içeren bir grup ülke adina Cenevre'de yaptigi açiklamada, Kanada'nin yerli halka karsi isledigi suçlari sorusturmasi için BM'yi göreve çagirdi.
Jiang "Kanada'daki yerli halka yönelik ciddi insan haklari ihlallerinden dolayi derin endise duyuyoruz. Tarihsel olarak Kanada yerli halklarin topraklarini soydu, onlari öldürdü ve kültürlerini yok etti. Yerli halka, özellikle de çocuklara karsi islenen tüm suçlar hakkinda kapsamli ve tarafsiz bir sorusturma yapilmasi çagrisinda bulunuyoruz." ifadelerini kullandi.
- Kanada Basbakani Trudeau: "Biz sorunlarimizi çözmeye çalisiyoruz"
Kanada Basbakani Justin Trudeau, baskent Ottawa’da düzenledigi basin toplantisinda, Çin'in BM'ye yaptigi çagriya iliskin degerlendirmede bulundu.
Trudeau, Kanada'nin yerli halklarla olan sorunlu iliskisi ile Çin'in etnik Müslüman Uygurlara yönelik sistematik taciz ve insan haklari ihlalleri arasinda temel bir fark oldugunu söyledi.
Kanada'nin yerli halklarla iliskisinin koptugunu bildigini kaydeden Trudeau, bir Hakikat ve Uzlasma Komisyonu kurarak sorunlari çözmeye çalistiklarini belirtti.
Trudeau, Çin'in bir sorun oldugunu kabul etmeye bile istekli olmadigini ifade ederek, "Çin'in Hakikat ve Uzlasma Komisyonu nerede? Onlarin gerçegi nerede? Kanada'nin her zaman gösterdigi açiklik ve Kanada'nin geçmisteki ve aslinda birçogu günümüze kadar devam eden korkunç hatalar için üstlendigi sorumluluk nerede? Biz sorunlarimizi çözmeye çalisiyoruz." diye konustu.
- Iliskilerdeki gerginligin seyri
Kanada ile Çin arasindaki diplomatik gerginlik, Çinli teknoloji devi Huawei'nin sahibinin kizi ve sirketin CFO'su Ming Vancou'nun, Washington’in Iran yaptirimlarini deldigi gerekçesiyle 2018 yili Aralik ayinda Kanada’nin Vancouver kentinde tutuklanmasi ile baslamisti.
Bir süre hapiste kalan ve 10 milyon Kanada dolari kefaretle serbest birakilan Vancou’nun tutuksuz yargilamasi devam ediyor.
Çin de Vancou'nun tutuklanmasina misilleme olarak, Kanadali eski diplomat Michael Kovrig ve is adami Michael Spavor'u ulusal güvenlikle ilgili suçlamalari gerekçe göstererek önce gözaltina almis daha sonra da tutuklamisti.
Çin yönetimi, Ming Vancou'nun serbest birakilmamasi üzerine kanola bitkisi basta olmak üzere Kanada'dan ithal ettigi bazi mallarin ithalatini durdurmustu.
Kanada Ulusal Savunma Bakanligi da gelismeler üzerine Çin ile olan tüm askeri tatbikat ve iliskileri iptal etmisti.
Kanada'nin Alberta eyalet hükümeti de eyaletteki tüm devlet üniversitelerinin Çin ile olan bilimsel ortakliklarini askiya almisti.
Kanada Federal Parlamentosu da 23 Subat 2021 tarihinde oy birligi ile aldigi bir kararla, Çin'in Uygur Türkleri ve Müslüman azinliklara karsi olan uygulamalarini "soykirim" olarak tanimisti.
Kanada Ile Çin Arasinda 'Insan Haklari' Tartismasi
Kanada ile Çin arasinda bir süreden beri devam eden diplomatik gerginlik, iki ülkenin insan haklari ihlalleri konusunda attiklari adimla yeniden alevlendi.
