Kemoterapi, kanserle mücadelede etkili bir tedavi yöntemi olmakla birlikte, çesitli yan etkileri de beraberinde getirebiliyor. Bu zorlu süreçte, hastalarin yasam konforunun azaldigini ve bagisikliklarinin zayifladigini belirten Medicana Saglik Grubu Beslenme ve Diyet Bölümü Dyt. Zeynep Rümeysa Halici, dogru beslenme aliskanliklarinin kemoterapi yan etkilerini azaltacagini, tedavi yanitini olumlu etkileyecegini ve hastalarin yasam kalitesini artiracagini söyledi.
Kemoterapi, tümörün ilaçla tedavi edilmesidir. Kemoterapi tedavisinin amaci, tümör hücrelerinin öldürülmesi ya da tümörün büyümesinin durdurulmasidir. Bu tedavi sürecinde tümörlü hücreler öldürülürken, saglikli hücreler de zarar görebilmektedir. Bu duruma bagli olarak kemoterapi tedavisinin istah azalmasi, kusma-bulanti, kilo kaybi, tat ve koku degisikligi gibi bazi yan etkileri oldugunun altini çizen Medicana International Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmani Dyt. Halici, kanser tedavisi sürecinde olusan yan etkilere karsi alinabilecek önlemleri su sekilde siraladi:
“Istah azalmasina yönelik, az miktarda ve sik sik yemek yenilmeli, enerjisi yüksek, iyi kaliteli protein içeren besinler (yogurt, yumurta) seçilmeli, önce kati ardindan sivi besinler tüketilmeli ve sivilar ögünden 30-60 dk önce veya sonra alinmali. Dondurma, sütlü tatli gibi soguk yiyecekler denenmeli. Bazi yiyecekler istah açici hale getirilerek hazirlanabilir. Taze meyve meyve suyu, komposto veya hosaf olarak tüketilebilir. Sütlü tatlilara findik, ceviz; süt ve yogurda bal katilabilir. Tat ve koku degisikligi yan etkilerine yönelik, Tedavi sürecinde, pek çok yiyecegin tadi azalabilir ya da tatsizlasabilir. Yediginiz besinler agzinizda aci ya da metalik tat birakabilir. Böyle durumlarda; Çesitli baharatlar (feslegen, kekik, biberiye, kimyon) kullanilabilir. Bazi yiyeceklerin tadi ve kokularini degistirmek için sarimsak eklenebilir. Et agizdaki metalik tadi artiriyorsa, onun yerine balik, tavuk veya yumurta tüketilebilir.”
Agiz veya bogaz yaralari, bulanti ve kusma gibi yan etkilere yönelik sigara ve alkol tüketiminin bitirilmesini belirten Halici, “Yiyecekler soguk ve oda sicakliginda yenilmeli, Dondurma gibi daha soguk besinler tercih edilebilir, Aci, baharatli, asitli ve tuzlu yiyeceklerden kaçinilmali, bol sivi tüketilmeli. Kati gidalari yutamiyorsaniz, besinleri püre haline getirip, tüketebilirsiniz. Özellikle yemek yedikten sonra 30 dk içinde ve yatmadan önce agiz çalkalanmali. Az az, sik sik ve yavas yavas yemek yemeye çalisilmali, meyveler, dondurmalar, lor veya beyaz peynir gibi yiyecekler kokusuz olduklarindan bulantiyi engeller.
Sivi tüketimi ögünlerden en az bir saat önce veya sonra yapilmali. Bulanti oldugunda kraker, kizarmis ekmek, leblebi gibi kuru gidalar tüketilebilir. Yagli besinler, agir kokulu gidalar ve çok sekerli besinlerden kaçinilmali. Kusmaniz geçitken sonra hafif sivi içecek alabilirsiniz. Komposto suyu gibi hafif sivilarin ardindan, çorba, muhallebi, yogurt, meyve suyu gibi hafif yiyecekler yemeye çalisabilirsiniz” ifadelerini kullandi.
Kemoterapi ilaçlari bagirsak hücrelerini etkileyerek ishale de yol açtigini aktaran Halici, “Böyle bir durumda; bol sivi almaya özen gösterilmeli. Yagli, kizartilmis, baharatli gidalardan kaçinilmali. Çig sebze ve salata tüketilmemeli. Erik, kayisi, armut, kavun gibi meyvelerden, brokoli, kabak, bezelye gibi lif orani yüksek olan sebzelerden uzak durulmali. Az yagli pirinç lapasi veya makarna, normal veya probiyotik yogurt, yayla çorbasi, ayran gibi besinler tüketilmeye çalisilmali. Tuzlu kraker, tuzlu bisküvi yenilebilir. Muz, seftali, kabuksuz elma ve haslanmis patates tercih edilebilir” dedi.
Bazi kemoterapi ilaçlarinin, az su tüketmemenin ve yeteri kadar beslenememenin kabizliga yol açtigini aktaran diyetisyen Halici, “Kabizlik durumunda, günde 8- 10 bardak su tüketmeye özen gösterilmeli, sivi alimi artirilmali (Bitki çaylari, komposto, hosaf, meyve sulari). Lifli gida alimi artirilmali. Tam bugday ekmek, bulgur, yulaf, kuru baklagil, sebze ve meyve tüketimi tercih edilmeli. Kuru meyve (kayisi, incir, erik vb.) tüketilebilir. Meyvelerin iyi yikanarak, kabuklariyla tüketmesine özen gösterilmeli. Herhangi bir engel yoksa hafif fiziksel aktivite yapmak, bagirsaklarin çalismasina yardimci olacaktir” degerlendirmesinde bulundu.
Kanser Tedavisinin Yan Etkilerine Karsi Diyetisyen Halici'dan Öneriler
Medicana International Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmani Diyetisyen Zeynep Rümeysa Halici, kanserle mücadelede etkili bir tedavi yöntemi olan kemoterapinin istah azalmasi, kusma-bulanti, kilo kaybi, tat ve koku degisikligi gibi yan etkilerine karsi alinacak önlemleri siraladi.
