Kapatilan Maden Sahalarina 22 Bin 100 Zeytin Agaci Dikildi

Mugla Milas’ta kapatilan maden sahalarinin oldugu bölgeye binlerce zeytin agaci dikildi. 22 bin 100 zeytin agacinin ekildigi bölgede her yil ortalama 40 ton zeytin üretiliyor. Hasadi yapilan zeytinlerin 8 tonu ise soguk sikim zeytinyagi ve zeytinyagi sabunu üretimi için kullaniliyor. Ayrica Mugla Milas’ta faaliyet gösteren Yeniköy ve Kemerköy Termik Santralleri ise Türkiye’nin elektrik ihtiyacinin ortalama yüzde 2,5’ini karsiliyor. Santrallerde ve diger tesislerde istihdam edilenlerin yüzde 75’ini bölge halki olusturuyor. Bölgede yaptiklari çalismalar hakkinda bilgi veren YK Enerji Genel Müdürü Mesut Serhat Dinç, "Yeniköy ve Kemerköy Termik Santralleri, devletimiz tarafindin Mugla ili, Milas ilçesinde yerli linyit kömürü kullanarak elektrik üretmek amaciyla, sirasiyla 1987 ve 1995 yillarinda devreye alinarak faaliyete geçirildi. Her iki santralimizin en büyük özelligi, bu bölgede bulunan kömürün cinsi ve özelliklerinin dikkate alinarak kurulmus olmasidir. Yeniköy Kemerköy Elektrik Üretim Santralleri, 23 Aralik 2014 tarihinde 2,7 milyar dolarlik bedelle Cumhuriyet tarihinin en büyük özellestirme ihalelerinden biri olarak kayitlara geçti" dedi.



Dinç, "Yeniköy Termik Santrali, her biri 210 MW gücünde 2, Kemerköy ise yine her biri 210 MW olmak üzere 3 üniteden olusuyor. Santraller Türkiye’nin elektrik ihtiyacinin ortalama yüzde 2,5’ini karsiliyor. Yerli kaynaklari kullanarak yaptigi üretimi ile elektrik piyasalarinin hali hazirda stratejik oyuncularindan birisi konumunda bulunan termik santraller, ülkemiz için stratejik öneme sahip tesisler kategorisinde yer aliyor" ifadelerini kullandi.

Istihdam ve bölgeye katkisi

Santrallerin Mugla’nin en büyük isverenleri arasinda yer aldigina dikkat çeken Dinç, "Santrallerimiz ve linyit isletmemizde direkt ve yüklenicilerimizle birlikte toplam 3 bin 100 kisi istihdam ediliyor. Aileleri de hesaba katildiginda 12-13 bin kisinin hayatina dokunmus oluyoruz. Santrallerde ve diger tesislerde istihdam edilenlerin yüzde 75’ini bölge halki olusturuyor. Ayrica zeytin toplama ve arkeolojik kazilarda da bölge kadinlari istihdam edilerek dezavantajli kesimlere destek veriyoruz" seklinde konustu.



Dinç, sözlerine söyle devam etti: "Ülkemizin enerji dönüsümüne katkida bulunmak amaciyla maden sahalarimizin bulundugu alanlara toplamda 40 MW’lik iki ayri günes santrali kurmak için lisanslarimizi aldik. 20 MW’lik iki santralin kurulum çalismalarina Kasim ayinda baslayacagiz. 2023 Haziran ayinda da üretime geçmeyi planliyoruz. Yatirim miktari henüz kesinlesmedi ancak megavat basina 750 bin dolardan hesaplarsak toplaminin 40 milyon dolarlik bir rakama ulasacagini söyleyebiliriz. Ayrica 2038 yilinda bölgedeki kömür tamamen bittiginde maden sahalarinin önemli bir bölümüne o dönemin teknolojisine uygun olarak yenilenebilir enerji santralleri kurma planimiz var. Ilgili kurumlar izin verdigi taktirde bu planimizi da hayata geçirmek istiyoruz. Bugünden baslattigimiz çalismalarla 2040 vizyonumuzu “sifir karbon ayak izi” olarak belirledik."

Santralin özellestirilmesinin tamamlandiktan sonra 2019 yilinda rehabilitasyon çalismalarina basladiklarini belirten Dinç, "Alman GE ile yapilan anlasma çerçevesinde toplam 280 milyon euroluk bir yenileme çalismasi baslatildi. Su anda Kemerköy santralindeki iki ünitenin yenilenmesi bitirildi, üçüncü ünite için de çalismalar sürüyor. Yüklenici firma ile yapilan sözlesme disinda; yangin algilama ve söndürme sistemleri için 4,5 milyon dolar, ayrica ilerleyen zamanda 4,6 milyon TL’lik yatirim gerçeklestirildi.

Rehabilitasyon çalismalari için ise 102 milyon TL’lik ek yatirim harcamasi oldu. Rehabilitasyon çalismalari sonucunda çevre emisyon kriterleri Avrupa standartlarina getirildi ve ünite basina kurulu güçte 20 MW kapasite artisi saglandi. Rehabilitasyon öncesi ünitelerin kapasiteleri 210 MW olmakla birlikte yillarin verdigi yaslanma ve degradasyona bagli olarak fiiliyatta 190 MWh bandinda bir üretim söz konusuydu. Yenilenmenin ardindan aktual üretim 230 MWh’a çikarildi. Yenilenen türbin, kazan borulari, yardimci sistemler ve hayata geçen otomasyon sistemi ile ünite emre amadeligi de yüzde 5 oraninda artirildi. Yine rehabilitasyon öncesi eski ünitelerin ihtiyaci olan majör bakim araligi da 12 aydan 18 aya çikmis oldu. Bu yenilemelerle birlikte daha az kömürle ayni miktarda enerji üretilmeye baslandi. Kükürtdioksit (SO2) oranlarini 1000’den 400’e (mg/Nm3) indirildi, toz parçaciklari ise 100’den 50’ye (mg/Nm3) çekildi. NOx emisyonunu ise 800’den 200’e (mg/ Nm3) indi. Su anda Türkiye’nin örnek gösterilecek modern ve çevreci termik santrali hayata geçirilmis oldu" seklinde konustu.



Karbon ayak izi

Dinç, "Tüm santrallerimizde ve tesislerimizde çevre yönetim sistemi uygulaniyor. Üretim kaynakli atiklar ile tüm evsel atiklar dönüstürülüyor. Su ve elektrik yönetim sistemi ile her geçen yil ciddi tasarruf elde ediliyor ve yine her geçen yil birçok kalemdeki tüketimimizi düsürüyoruz. Bu kapsamda Karbon Ayak Izi Standardi ISO 14064 ve Su Ayak Izi Standardi ISO 14046 belgelerine sahibiz. Ayrica yine yillik bazda sera gazi hesaplamasi ve Çevre, Sehircilik ve Iklim Degisikligi Bakanligina beyani yapiyoruz. Karbon ayak izimizi azaltmamiz için, enerji verimliligi, iç tüketimin azaltilmasi gibi temalari ön plana çikartan ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi belgelerini de almis durumdayiz" dedi.



Yeniköy Kemerköy Termik Santralleri’nin kuruldugu günden bu yana bölge halkiyla birlikte gelisimini sürdürdügünün altini çizen Dinç, "Istihdamimizin yüzde 75’ini Milaslilar olusturuyor ayrica yine tüm satin almalarimizi Milas ve Mugla bölgesinde gerçeklestiriyoruz, yerellige büyük önem veriyoruz. Bunun yani sira santrallerimizin bulundugu bölgenin ekonomik, sosyal ve kültürel gelisimine de katki sunuyoruz. Bölgedeki tüm köy muhtarlariyla 7/24 iletisim halinde oldugumuz mesajlasma grubumuz var. Muhtarlarimiz bize aninda ulasabiliyor. Çevre okullarimizda çevre, is güvenligi, yanginla mücadele ve acil müdahale egitimleri veriyoruz, çalisanlarimizin ev kadini olan eslerine Halk Egitim Merkezi Müdürlügü öncülügünde meslek edindirme kurslari düzenliyor, bu kurslardan edindikleri bilgilerle ürettikleri ürünleri satmalari için hayir panayirlari yapiyoruz. Köylerin gelisimi için çevre köy muhtarliklarina ihtiyaç durumunda makine ve malzeme temini saglamak kaydiyla okul yolu, cami tadilati, muhtarlik binasi insasi, toplanma yeri kazandirmaya kadar çesitli basliklarda katki sunmaya çalisiyoruz. Staj ve burs olanaklarimiz sürekli olarak devam ediyor. Lise ve üniversite ögrencilerine katki sunmak bizim de gelecege daha güvenli bakmamizi sagliyor" açiklamalarinda bulundu.

"Kapatilan maden sahalarinin oldugu bölgede 22 bin 100 zeytin agacimiz bulunuyor"

Sirketlerinin kendi talebi ve istegiyle Orman Genel Müdürlügü ile 2020 yilinda “Agaçlandirma Isbirligi Protokolü” imzalandigini hatirlatan Dinç, "Bu kapsamda ülke genelinde 2 milyon fidan dikimi gerçeklestirildi.

Nihai hedefimiz ise bu sayiyi 5 milyona çikarmak ki bunu da önümüzdeki yillarda yapacagiz. Ayrica; Mugla - Milas Yeniköy Linyit Isletmesi Madencilik faaliyetleri kapsaminda, madencilik faaliyetlerinin baslangicindan bu yana üst örtü dekapaji yapilan sahalardan tasinarak, dökümü tamamlanan sahalara belirli bir planlama dahilinde 1992 yilindan itibaren agaç dikimi yapiliyor. Toplamda 1992’den günümüze gelinceye dek 93 hektarlik maden faaliyet alanlarimizda 415 binin üzerinde akasya, zeytin, kizilçam, fistik çami, mavi selvi, sakiz agaci, incir agaci dikimi yapildi. Ayrica yine kapatilan maden sahalarinin oldugu bölgede 22 bin 100 zeytin agacimiz bulunuyor. Bu agaçlarin hasadi yine bölgedeki köylülerimiz tarafindan yapiliyor. Her yil rekolteye göre degismekle birlikte ortalama 40 ton zeytin elde ediliyor. Zeytinlerden ise 8 ton soguk sikim zeytinyagi ve zeytinyagi sabunu üretiyoruz. Bu ürünlerden ticari bir kazanç elde etmeyip sirket çalisanlari ve diger paydaslarla paylasiyoruz" diye konustu.



"Zeytinyagina cografi isaret alindi"

Kapatilan maden sahalarindaki zeytinliklerden elde edilen zeytinyaglarinin kisa bir süre önce Milas Ticaret ve Sanayi Odasi tarafindan cografi isarete layik görüldügünü belirten Dinç, "Tüm dünyada ayri bir yere sahip olan Milas zeytinyaglari, Avrupa Birligi’nden cografi isaret alarak önemli bir basariya imza atti. Yeniköy Kemerköy zeytinyaglari da AB tarafindan verilen cografi isaretli zeytinyaglari arasina girdi" dedi.



Maden sahalarinda kömür çikartilmadan önce Kültür ve Turizm Bakanligi öncülügünde arkeolojik kazilar yapildigini söyleyen Dinç, "Bugüne kadar yapilan kazilarda erken tunç, geç geometrik, arkaik, klasik, helenistik, erken Roma, Dogu Roma dönemlerine ait farkli tiplerde 75 adet mezar, dört adet zeytinyagi isligi ve iki adet konut tabani bulundu. Kültür Varliklari ve Müzeler Genel Müdürlügü ile 24 Nisan 2015 tarihinde yapilan protokolle birlikte kazi çalismalari kapsaminda mevcut durumda YK Enerji tarafindan 18 arkeolog, 75 isçi istihdam ediliyor. Bu istihdamin önemli bir bölümünü köylü kadinlar olusturuyor. Bu kazilarda bulunan eserler, kazi evinde analiz edildikten sonra birlestirilerek Ören’de kurulan Ören Arkeopark açik hava müzesine tasiniyor. Anitsal nitelikte mezarlarin, mimari yapilarin ve bölgenin arkeolojik mirasini yansitan ünik örneklerin yer aldigi Milas Ören Arkeopark Alani, bünyesinde barindirdigi eserlerle birlikte tarihin tam 7 ayri dönemine ve 4 bin 500 yillik bir zaman dilimine ev sahipligi yapiyor. Tasima islemleri tamamlaninca Arkeopark Alani’nda, etnografik ev seklinde düzenlenecek olan karsilama merkezi, güvenlik üniteleri ve zeytinyagi atölyesi canlandirma alani bulunacak" ifadelerini kullandi.

"Enerjide disa bagimliligi azaltiyoruz"

Dinç, "Enerjide disa bagimliligi, Türkiye’nin elektrik üretiminde sundugu yüzde 2,5’lik katki payi ile dogru orantili olarak yüzde 2,5 engelliyor diyebiliriz. Farkli açidan bakacak olursak ayni elektrigin modern bir dogal gaz kombine çevrim santralinde ideal sartlarda üretilmesi için yillik yaklasik olarak 1,3 milyar metreküp dogal gaz yakilmasi gerektigini söyleyebiliriz. Bu da günümüz rakamlarina göre yillik 1 milyar dolarlik bir dogal gaz ithalatini engelledigimiz anlamina geliyor. Kömür santralleri kapatilsin yerine 1000 MW’lik günes santrali yapilsin, bin 200 megavatlik rüzgar yapilsin deniyor. Bir yilin 8 bin 760 saat, bir günes santrali yilda bin 500 saat, kömür santrali ise 7 bin 500 saat çalisiyor. Termik santraller dügmeye bastiginizda size 7/24 elektrik saglayabiliyor. Kömür santrali kapatin dedigimiz noktada bu arzi ikame etmek için ya nükleer ya da dogal gaz santrali yapilmasi gerekiyor" dedi.



"Kömür stogu bitiyor"

Su anda var olan bazi yasal sorunlar nedeniyle 2,5 yildir yeni kömür sahasi olusturamadiklarini belirten Dinç, sözlerini söyle tamamladi: "Hem orman bölgesiyle ilgili hukuki süreç devam ediyor hem de zeytin yasasi ile ilgili degisiklik yapilmasi gerekiyor. 1938 yilinda çikan zeytinciligi koruma yasasina 1995 yilinda zeytin sahalarinin üç km civarina herhangi bir sanayi tesisi yapilamaz diye bir madde eklenmis. Zeytinhaneler ya da zeytincilik disinda herhangi bir sanayi tesisi yapilamiyor. Buna karsin devletimiz bu santralleri kurmus ve isletmis ancak bu yasa su anda bizim elimizi kolumuzu bagliyor. En azindan yerli kömürle üretilen elektrik santraller için degisiklige gidilmesi ihtiyaci hissediyoruz. Ayni sorunu yasayan baska santraller de var. Eger bu sorunlar çözülmezse bu santraller üretimini durdurmak zorunda kalacak. Bugün karar çiksa yeni kömüre ulasmak için en az 14-15 aylik bir süre gerekli. Bu sekilde giderse muhtemelen asama asama üniteler devre disi olacak sonra santral tamamen üretimi durduracak. Zaten yapilan hesaplamalara göre, bu bölgedeki kömür stogu 2040 yilinda bitecek. O döneme kadar bu santrallerin çalismasi büyük bir önem tasiyor."