Mart ayının son günlerinde meydana gelen don olayı kayısı üreticisine büyük darbe vururken fırsatçılara da gün doğdu. Geçen yıl markette 1-2 lira olan yaş kayısının fiyatı 4-5 liraya, 1 lira olan pazar fiyatı ise 3 liraya yükseldi. Elinde kuru kayısı olan stokçular ise don olayından sonra fiyatları 25-30 liraya yüksetti.
Yaş kayısıdaki fiyat artışı rekolte kaybına bağlı olarak normal karşılanırken, geçen yıl borsada 5 liraya satılan normal kalitedeki kuru kayısının kilosu don haberlerinden sonra 15-20 liraya ulaştı. Gün kurusu adlandırılan ve doğal yöntemlerle kurutulan kuru kayısıda ise fiyat 25-30 liraya çıktı.
‘Vurguncu kol geziyor'
Türkiye Ziraatçiler Derneği (TZD) Başkanı İbrahim Yetkin, don olayına bağlı olarak rekoltenin düşeceği haberlerinin yayılması üzerine bazı kişilerin ortaya çıkarak üreticinin elindeki ürünü topladığını ve fiyatlar yükseldiği zaman da piyasaya sürdüğünü söyledi. Yetkin, “Bu dönem, aracının, tefecinin, vurguncunun kol gezdiği bir dönem. Bu tür kişiler için tam bir fırsat zamanı” dedi.
Rekolte yüzde 55 düştü
Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) 19 bin fındık ve 11 bin kayısı bahçesinde zarar tespit etti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) kayısıdaki rekolte kaybının yüzde 55 olduğunu açıkladı. Hükümet, üreticilerin Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri'ne olan kredi borçlarını erteledi.
Rekolte 350 bin tona düşecek
2013 yılında 780 bin ton kayısı üretildiğini açıklayan TÜİK, don olayından sonra rekoltenin 350 bin tona düşeceğini açıkladı. 2014 yılında 17 bin 975 kayısı bahçesi için tarım sigortası yaptırıldı. Bu bahçelerden 11 bin 340 adedi don teminatı aldı. Mart sonundaki don olayında 10 bin 941 bahçe için hasar ihbarı yapıldı.
Kesin zarar hasatta
Kayısı ürünü için, hasar tespit çalışmalarının sürdüğünü açıklayan TARSİM yetkilileri, “Hasar tespiti her parsel ve bahçede fiilen inceleme yapılmak suretiyle geçici olarak yapılmaktadır. Gerçekleşen hasarın oranı ve miktarı, bilahare hasat zamanında yapılacak kesin tespitler sonrasında belirlenecek” dedi.
Domates dip yaptı
Antalya Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Satıcı, domates fiyatlarının serada 10-15 kuruşa kadar düştüğünü bunun da aşırı arzdan kaynaklandığını söyledi. Satıcı, şöyle konuştu:
“Domates fiyatının düşmesinde yüzde 50 mevsimsel etkenler, yüzde 50 de bu dönemde ihracatın desteklenmemesi etkili oldu. Mayıs ayında geçen yıla göre üretim yüzde 25 artarken, ihracat ise yüzde 25 geriledi. Artan üretim ihracatla eritilemeyince iç piyasaya sunulan ürün yüzde 50 oranında artmış oldu. Bu da fiyatları etkiledi. Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Rıza Seyyar da, “Mayıs ayının son 2 haftası arzın pik olduğu dönemdir. ihracatın bir miktar gerilemesi iç piyasada arzı artırdı. Türkiye ürettiği 45 milyon ton yaş sebze meyveden 2 milyon tonunu ihraç edebiliyor” dedi.
Kayısı fİyatı 5 kat arttı
Malatya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Özbey, “Üreticimizin borsada 5 liraya sattığı ürünün kilosu 15-20 liraya çıktı. Güneş kurusu kayısının fiyatı 25-30 liraya çıktı” dedi.
Anadolu Ajansı'nın haberine göre Özbey, Türkiye'deki 17 milyon kayısı ağacından 8 milyonunu bünyesinde barındıran Malatya'nın, ülke genelinde 780 bin tona ulaşan yaş kayısı rekoltesinin 411 bin tonunu karşıladığını söyledi.
Malatya'da yıllık ortalama kuru kayısı rekoltesinin 150-160 bin ton civarında gerçekleştiğini belirten Özbey, 29-30 ve 31 Mart'ta zirai don olayı yaşandığını hatırlatarak, “Kayısı ağaçlarının yüzde 90-95 oranında yanması nedeniyle bu yıl büyük sıkıntı yaşayacağız. Önceki yıllarda 150-160 bin ton olan kuru kayısı rekoltemizi maalesef bu yıl göremeyeceğiz. Kuru kayısı rekoltemizin bu yıl 10 bin ton civarında olacağını tahmin ediyoruz” dedi.
‘Don, stokçuya yaradı'
Kentte kayısı ve kuru yemiş satışı yapan Ercan Öztürk de don olayının kuru kayısı fiyatlarının yükselmesine neden olduğunu söyledi.
Zirai don olayından sonra kayısı fiyatlarının çok yükseldiğini belirten Öztürk, “Bu fiyatlar, stokçuya yaradı, üreticiye yansıması olmadı. Perakendeci olarak sattığımız ürünlerde yüzde 200, yüzde 300'lere varan fiyat değişimi oldu” şeklinde konuştu.
Kayısıyı don vurdu stokçuya gün doğdu
Don olayı nedeniyle kayısı rekoltesi yüzde 55 düşünce fırsatçılara gün doğdu. Geçen yıl markette 1-2 lira olan yaş kayısının fiyatı 4-5 liraya çıktı, kuru kayısı fiyatı ise 25-30 liraya kadar yükseldi.
