Kayseri'nin Dehasi Lise Ögrencisi Seyma, Projeleri Ile Umut Olacak

Kayseri’de 12. Sinif ögrencisi Seyma Aslan, 10. siniftan beri biyoloji alaninda yaptigi çalismalar ile elmalarda bulunan kara leke hastaliginin tanimi ve verimliliginin arttirilmasi için gelistirdigi yazilim ile TÜBITAK Lise Ögrencileri Arastirma Projeleri Final Yarismasi’nda birincilik ödülü aldi. Seyma Aslan, diger yandan meme kanserine karsi yaptigi çalismalari da tamamlayarak yine yarismada degerlendirilmesi için TÜBITAK’a gönderdi. Bilim alaninda ilerlemeye devam edecegini söyleyen Aslan, “Bu projelerimin de bu asamada kalmayip ilerlemesini istiyorum” dedi.

Yaptiklari çalismanin sonucunda 3 bin tane kara lekeye 3 bin külleme ve 2 bin tane de saglikli görüntü elde ettiklerini söyleyen Seyma Aslan, “Ben 10. sinifta biyoloji alaninda bir proje gelistirdim. Yapay Zekayla Venturia Ineaqalis Hastaliklarinin Tanimlanmasi: Derin Ögrenme Sistemlerinde Biyolojik Ürün Kalitesinin Arttirilmasi adinda ve bu projemde 10. sinif zamaninda elmalarin bertaraf oldugunu gördüm. Bu nedenle de ögretmenlerimle birlikte röportajlar gerçeklestirerek elmalarin verimliligini ve kalitesini arttirmayi hedefledim. Ayni zamanda tarim alaninda çalisan isçilerimize kolaylik saglamayi hedefledim. Bu kapsamda da kodlarimi yazdim daha sonra da Türkçe, Almanca, Ingilizce ve Fransizca olmak üzere 4 dilde bir uygulama gelistirdim. Bu uygulama ile gittigimizde bilgisayar ya da telefon fark etmeksizin elmanin görüntüsünü isledigimizde benim kodlarim ortaya çikiyor ve sonunda da elmanin hastalikli ya da saglikli oldugunu ve sonunda da külleme önemlerini söylüyor. Biz çalismalarimiz kapsaminda Yahyali’ya gittik ve orada görüntü aldik. Toplam 8 bin 342 görüntüyle çalistik ve bu görüntüleri sistemimize kara külleme ve saglikli olma üzerine ögrettik. Sonuçlarinda 3 bin tane kara lekeye 3 bin külleme ve 2 bin tane de saglikli görüntü elde ettik. Bu projemin birinci olmasindan dolayi gururlandim. Hem okulum hem de ailem adina böyle bir platformda olmak beni çok mutlu etti ve o ödülü kaldirdigimda annemin duygusal bakislari gerçekten beni çok etkilemisti” dedi.



“Çalismalarimin üzerine katarak devam etmek istiyorum”

Aslan, meme kanseri çalismasinin da kendisinin de karsilasabilecegi bir sorun oldugunu düsündügü için dikkatini çektigini söyleyerek, “Meme kanserine karsi gelistirdigim projemde meme kanserinin dünyada çok revaçta oldugunu gördüm. Ben de bir genç kiz olarak ilerde karsilasabilecegim bir problem oldugu için buna bir çözüm yolu üretmek istedim. Daha sonra aktarlari gezdim. Aktarlarda meme kanseri üzerine en çok tüketilen bitkiyi elde ettim. Daha sonra Erciyes Üniversitesi’nde bulunan GEN-KÖK’te çalistigim profesörlerden bilgi aldim. Filomotit içeren maddelerle ilgili bir proje yürütmek istedim. Aktarlarda satilan andiz otuydu ve filomonit içeren bitkiler arasinda da arastirilmamis olan seftaliydi. Bu bitkinin 4 farkli özütünü çikardim. Bu özütleri meme kanserli hücrelere enjekte ederek 1 haftalik gözlem sürecine girdim. Gözlemim sonucunda 4 farkli özütün de meme kanserli hücre üzerinde olumlu etkisini yani meme kanserli hücreyi yok ettigini gördüm. Proje su an TÜBITAK’a sunuldu ve sonuçlarini bekliyoruz. Bu proje derece getirir ya da getirmez bilmiyorum ama ben bilim alaninda her zaman çalismaya devam edecegim. Her zaman üzerine katarak ilerlemek istiyorum zaten. Bu projelerimin de bu asamada kalmayip ilerlemesini istiyorum. Hayatta her alanda çok olumsuzluklarla karsilasiyoruz ve o olumsuzluklara ragmen o yolda her zaman ilerlenmeli ve hedeflerden asla sasilmamasi gerektigini düsünüyorum” ifadelerine yer verdi.

Mustafa Eminoglu Anadolu Lisesi Fizik Ögretmeni ve Seyma Aslan’in proje danismani Ferhat Çekim de, “Zaten Seyma’nin tarimsal ürünlere ilgisi çok fazlaydi özellikle de biyoloji alaninda. Güncel bir konu olmasi için bir konu belirledik. Bunun için de Kayseri’nin Yahyali ilçesinde ürün olarak en çok ortaya çikan elma üzerine bir çalisma yaptik. Elmada kara leke hastaligi oldugunu tespit ettik. Bunun çözüm önerileri ya da bu hastaligi nasil teshis edebiliriz, nasil önleyebiliriz üzerine kafa yorduk. Ögrencimizle beraber tam 16 defa Yahyali’ya geziler düzenledik. Oradaki üreticilerle görüsmeler sagladik ve kara leke hastaliginin ürün bazinda verimliligi düsürdügünü tespit ettik. Bunun üzerine yazilimsal bir program gelistirerek kara leke hastaliginin önlenmesi dogrultusunda özellikle çiftçilerimize çözüm önerileri ürettik. Seyma’nin bir de meme kanseri üzerine bir çalismasi var. Ben bu proje çerçevesinde de özellikle Erciyes Üniversitesi laboratuvarlarinin bize yardimci olmalarindan dolayi ve Kayseri Üniversitesi’ne tesekkür ediyorum. Bize çok yardimci oldular, laboratuvarlarini açtilar. Biz kendi ögrencilerimizi çocuklarimiz gibi görüyoruz. Biz onlarin hayallerini gerçekle bulusturmayi her zaman yaptik ve yapmaya da devam edecegiz” dedi.

Öte yandan TÜBITAK Lise Ögrencileri Arastirma Projeleri Final Yarismasi’nda Yapay Zekayla Venturia Ineaqalis (Kara Leke) Hastaliginin Tanimlanmasi: Derin Ögrenme Sistemlerinde Biyolojik Ürün Kalitesinin Arttirilmasi projesi ile birincilik elde eden Seyma Aslan’a geçtigimiz günlerde Kayseri’ye gelen Aile ve Sosyal Hizmetler Bakani Mahinur Özdemir Göktas tarafindan tebrik plaketi takdim edilmisti.