Afrika, Batı Asya, Ortadoğu ve Doğu Avrupa'da sıklıkla rastlanan, Türkiye'de de 2002 yılında bazı illerde görülmeye başladıktan sonra yaygınlaşan KKKA hastalığının taşıyıcıları keneler, insanların korkulu rüyası olmaya devam ediyor.
Özellikle hayvan yetiştiricilerinin risk altında bulunmasının yanı sıra piknik ve kamp alanlarında da kene vakalarının yaşanması nedeniyle insanlar, genellikle ölümcül kenelerin bulunduğu bölgelerde tedirginlik yaşıyor.
Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü araştırma görevlisi Mahir Yıldırım, bu tedirginliğe, bilim insanlarının arazide kene toplama için kullandığı yöntemle son vermeye çalışıyor.
Derslerinde öğrencilerine anlattığı yöntemi arazide deneyen Yıldırım, 1,5-2 metre uzunluğunda bir sopa, kısa kenarı en fazla sopanın boyu kadar olan beyaz bir havlu ve düzeneği, arazide çekebilmek için 2 metrelik bir ip kullanıyor.
Yıldırım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sivas'ın kene ve keneden ölüm vakaları olan iller arasında yer aldığını hatırlatarak, "Kenelere daha fazla zaman ayırarak bu konuda hem bizlerin hem öğrencilerimizin daha bilgili olmasını istiyoruz" dedi.
Kene toplayabilmek için gayet basit düzeneğin nasıl yapılacağını anlatan Yıldırım, "Bir havlu alıyoruz. Kenenin havluya tutunması için havlunun büyük olmasını tercih ediyoruz. Havluyu bir sopaya tutturarak, sopanın iki ucuna bayrağı çekebilmek için ip bağlıyoruz. Havlunun hem ağırlığını artırmak hem de çekme sırasında katlanmamasını sağlamak için diğer ucunda da benzer özelliklerde bir sopa daha tutturuyoruz. Bilimsel araştırmalar yapılırken araziden kene toplama işlemi bu bayrakla yapılıyor. Özellikle bitki sapları üzerinde bekleyerek, pusuya yatan kenelerin bu bayrağa takılmasını amaçlıyoruz ve çok da etkili oluyor" diye konuştu.
- Basit bir havlu yol gösterebilir
"Kene bayrağı" adı verilen düzeneğin piknik ya da kamp alanında kullanılabileceğini aktaran Yıldırım, şunları kaydetti:
"Piknik ya da kamp alanına giden vatandaşlar konaklayacakları yerde beyaz bir havluyu bir sopaya monte ederek 10 metre yarıçaplı bir alanda en azından bir tarama yapabilirler. Havlu ne kadar pamuklu ve büyük olursa, ortamda bulunabilecek kenelerin havluya tutunabilme olasılığı artar. Havlunun sert ve küçük olması ise kenenin tutunması veya taramanızda rastlama şansınızı azaltır. Bu nedenle havlunun büyük, beyaz ve pamuklu ya da daha lifli olması çok önemlidir. İnsanlar bu yöntemi rahatlıkla kullanabilirler. Tarama sırasında keneyle karşılaşmasalar bile çok dikkatli olmalılardır. Keneler, özellikle aktif olarak gezen ve konağını arayan türler ki bunların Kırım-Kongo virüsünü daha yüksek oranda taşıdığı ve bulaştırdığı rapor edilmiştir ayrıca karbondiokside çok duyarlıdır. İnsanların çıkardığı karbondioksit veya mangaldan çıkan gazlar keneleri ortama çekebilir. Bizim tavsiyemiz, arazideki insanların açık renk giysiler tercih etmeleri, pantolon paçalarını çorap içerisine vermeleri ve birbirlerinin kıyafetlerini sürekli kontrol etmeleridir."
Kenelerin Sivas'ta hava koşullarına göre daha çok nisan-mayıs aylarında aktif olduğunu anımsatan Yıldırım, "Özellikle pikniğe sık çıkan, hayvancılık ya da tarımla uğraşan, arazide çalışan vatandaşlarımızın daha dikkatli olması gerekiyor. Tarama yapsak bile keneye rastlamamamız, kenelerin azaldığı ya da bölgede olmadığı anlamına gelmiyor" dedi.
Kenelere 'Bayraklı' Önlem
Keneler aracılığıyla bulaşan, çağın önemli ve ölümcül hastalıklarından Kırım Kongo Kanamalı Ateşi'nden (KKKA) korunmak, ortamdaki kenelerden sakınabilmek için beyaz havlu ve sopayla oluşturulan "kene bayrağı" yöntemi dikkat çekiyor.
