Kislik sebze tohumculugu sektörü için sogan, havuç, marul, kirmizi lahana ve brokoli türlerinde Türkiye’nin ilk yerli çesitlerinin gelistirilmesi amaciyla 2018 yilinda hayata geçirilen "Kislik Sebze Yetistiriciliginde Hat ve Çesit Gelistirme Projesi"nde çalismalara devam ediliyor. Faaliyetleri Tarimsal Arastirmalar ve Politikalar Genel Müdürlügü (TAGEM), üniversiteler ve özel sektör is birligiyle sürdürülen projede, yerli kislik sebze tohumluk oraninin yükseltilmesi hedefleniyor.
Proje çerçevesinde 2022 yili itibariyla Türkiye’nin kendi genetik kaynaklari kullanilarak verim ve kalite, olumsuz toprak ve iklim kosullarina dayaniklilik özellikleri ile öne çikan marul, mor havuç, sogan ve kirmizi lahanada çesit adaylari gelistirildi. Marul çesitlerinin Türkiye’de dayaniklilik islahi çalismalari sonunda gelistirilen ilk yerli çesitler olmasi ve proje paydasi olan özel sektör tarafindan tohumlari üretilerek piyasaya aktarilmasi, mor havuçta ise merkezden disa kadar tek renk olma özelliginde olan çesitlerin gelistirilmesi hedefleniyor. Ayrica sogan islahinda, proje paydasi olan özel sektörün uzun, orta ve kisa gün sogan çesitlerinde Türkiye’nin yerli hibrit sogan çesitlerinin üretim potansiyelini artirmasinda katki vermesi planlaniyor.
Öte yandan, kirmizi lahana çesitleri Türkiye kosullarinda yürütülen islah çalismalari sonucunda gelistirilen ilk yerli çesit ve çesitler olma özelligini tasiyor.
Hedef, uzun vadede yüzde 80 oraninda disa bagimliligin azalmasi
Türkiye’de, üreticilerin yetistirdigi hastalik ve stres kosullarina dayanikli hibrit havuç, brokoli, kirmizi lahana ve marul türlerinde yüzde 100 ve soganda yüzde 50 yurt disinda gelistirilen ithal çesitler kullaniliyor. Projenin sonunda gelistirilen ve piyasaya aktarilan çesitler ile özel sektöre verilecek yari yol materyallerinin desteginde gelistirilen yerli çesitler sayesinde söz konusu türlerde Türkiye’nin disa bagimliliginin kisa vadede yüzde 30, orta vadede yüzde 50, uzun vadede ise yüzde 80 oraninda ortadan kaldirilmasi hedefleniyor.
Sebze tohumculugundaki Ar-Ge çalismalari ile kisa vadede Türkiye’nin kendi genetik kaynaklari kullanilarak gen havuzlari olusturulacak, orta vadede verim ve kalite üstünlügü yaninda bazi hastalik ve zararlilara dayanikli olan yeni çesitler gelistirilecek. Kislik sebze türlerinde yerli çesitler ise tohumculuk sektörünün kullanima sunulacak.
Öte yandan, yapilan çalismalarin amaci ise söz konusu proje çalismalari ile Tarim ve Orman Bakanliginin, hibrit yazlik sebze islahi ve Türkiye tohumculuguna saglamis oldugu katki basarisini, kislik sebze islahi ve tohumculugunda da göstermesi olarak belirtiliyor.
Çalismalar sonucu 257 sebze çesidi gelistirildi
Bu çerçevede TAGEM enstitü müdürlüklerince yürütülen bitki islah programlari çerçevesinde simdiye kadar 257 sebze çesidi gelistirildi. Ar-Ge çalismalari ile saglanan desteklerle yazlik sebzede yerli F1 hibrit sebze tohumu kullanim orani ise yüzde 60’a ulastirildi. Üzerinde çalisan çesitler TAGEM enstitüleri tarafindan kayit altina alindi.
Kislik Sebze Yetistiriciliginde Disa Bagimlilik Azaltilacak
Tarim ve Orman Bakanliginin çalismalariyla, bazi kislik sebze çesitlerinde yerli üretime destek verilerek bu konuda Türkiye’nin disa bagimliliginin kisa vadede yüzde 30, orta vadede yüzde 50, uzun vadede ise yüzde 80 oraninda ortadan kaldirilmasi hedefleniyor.
