Son haftalarda bütün dünyayi etkisi altina alan SARS-CoV-2’nin yeni varyanti Omikron, Covid-19 pandemisinde yeni bir döneme girildigine isaret ediyor. Dünya Saglik Örgütü tarafindan endise verici varyant olarak siniflandirilan Omikron’un yayilmaya baslamasi ile birlikte bütün dünyada oldugu gibi KKTC’de de Covid-19 vakalari tirmanisa geçti. KKTC Saglik Bakanligi, 31 Aralik 2021’de ülkede, pandemi döneminin en yüksek vaka sayisi olarak kayda geçen 666 pozitif vaka tespit edildigini açiklamisti.
Yakin Dogu Üniversitesi bilim insanlarinca hazirlanan “Kuzey Kibris’ta SARS-CoV-2 Omikron Varyanti Gözetim ve Risk Degerlendirme Teknik Bilgilendirme Raporu”nda ise 1 ay sonunda KKTC’deki günlük vaka sayisinin 2 bine ulasilabilecegi uyarisi yapilarak alinmasi gereken önlemlerle ilgili önerilerde bulunuldu.
KKTC Cumhurbaskanligi, Basbakanlik, Saglik Bakanligi, Milli Egitim ve Kültür Bakanligi ile de paylasilan raporda, Covid-19’a neden olan SARS-CoV-2’nin yeni varyanti Omikron ile ilgili önemli tespitler yer aliyor. Omikron’un, bir çogu bagisiklik sisteminden kaçabilme potansiyeline sahip ve bulasiciligi daha yüksek 50’ye yakin alt mutasyona sahip oldugu vurgulanan raporda, “Omikron, bugüne kadar tanimlanan varyantlardan oldukça farkli bir varyanttir. Diger varyantlara göre ayda yaklasik 3,3 kat daha fazla mutasyon kazanim sayisi ile bes kat daha fazla mutasyon oranina sahiptir” ifadesi yer aliyor.
1 ay sonra KKTC’de günlük vaka sayisi 2 bine ulasabilir
Pandeminin ilk gününden itibaren, Covid-19’a neden olan SARS-CoV-2’yi bütün varyantlari ile birlikte takip eden Yakin Dogu Üniversitesi, Omikron varyantinin etkilerini de takip ve analiz etmeyi sürdürüyor. Üniversitenin hazirladigi “Kuzey Kibris’ta SARS-CoV-2 Omikron Varyanti Gözetim ve Risk Degerlendirme Teknik Bilgilendirme Raporu” Omikron varyanti ile ilgili pek çok detayi gözler önüne serdi. Raporun en dikkat çekici bölümünde ise Omikron varyanti ile ilgili çarpici bir uyari yapildi. Raporda, “Son 14 güne ait veriler kullanilarak yapmis oldugumuz tahmin analizleri sonucunda, 30 gün sonra Omikron kaynakli vakalardaki artisin hiçbir önlem alinmadan devam edilmesi durumunda, Kuzey Kibris’taki günlük SARS-CoV-2 PCR pozitif vaka sayisinin yaklasik 2000 olacagi ve vakalarin en az yüzde 66’sinda Omikron varyantinin saptanacagi tahmine edilmektedir” ifadeleri kullanildi.
Omikron varyanti ile hastalarda viral yük 10 kat artti
Raporda yer alan çarpici sonuçlardan biri de Omikron varyanti ile enfenkte olan hastalardaki viral yük artisi ve asi etkinlikleri ile ilgili. Omikron varyantina karsi asi etkinliginde azalma görüldügü ifade edilen raporda, “Omikron varyanti ile iliskili enfeksiyonun ciddiyetine iliskin mevcut veriler yetersiz olsa da, bugüne kadarki kanitlar, mevcut asilarin Omikron’a karsi, özellikle ciddi hastalik ve ölüme karsi bir miktar koruma sagladigini, fakat SARS-CoV-2 enfeksiyonuna karsi asi etkinliginde önemli bir azalma olabilecegine dair endiseler uyandiriyor. Omikron varyanti ile daha düsük enfeksiyon/hastalik siddeti durumunda bile, Omikron varyantinin neden oldugu vakalardaki dik, üstel bir artisin ciddi hastaliga sahip vakalarin sayisinin artmasiyla sonuçlanabilecegini gösteriyor” degerlendirmesi yapildi.
Raporda, SARS-CoV-2 Omikron varyanti ile enfekte kisilerin viral yüklerinin belirlenmesi amaci ile Yakin Dogu Üniversitesi Kit Üretim Laboratuvari’nda gelistirilen Uniplex-Q SARS-CoV-2 QRT-qPCR Tani Kiti gerçeklestirilen analizlerinden sonuçlari da yer aliyor. Omikron varyanti ile enfekte olan hastalarda viral yükün 10 kat daha yüksek oldugu vurgulanan raporda, bu durumun Omikron varyantinin asi ya da dogal yollarla kazanilan bagisikliktan kaçabildigine isaret ettigi vurgulaniyor. Raporda, “Kuzey Kibris’ta Omikron varyanti ile enfekte kisilerin viral yüklerininin döngü esik degeri (Ct degeri) regresyon analizi korelasyonu üzerine yapmis oldugumuz arastirma sonucunda ise, viral yükün Omikron varyanti bulasi ile 10 kat arttigini (p-degeri=0.01), bunun nedeninin ise Omikron’un mevcut asilardan kazanilan ve/veya dogal bagisikliktan kaçabilecegini göstermektedir (Sekil 3)” degerlendirmesi yapiliyor. Raporun sonuç kisminda ise “Omikron varyant yayilmasini yavaslatmak ve COVID-19 ile ilgili saglik ve hastalik yükünü yönetilebilir tutmak için sosyal mesafe, maske takma, hijyen, asi pasaportlari ve PCR tarama testleri gibi pandemi önlemlerin hizli bir sekilde yeniden gözden geçirilmesi, dogru tani testleri ile tespiti ve suan günlük yapilan test sayisina göre hesaplandiginda ~5% olan SARS-CoV-2 PCR pozitif olgu oraninin normal degerlere düsürülmesi için önlemlerin alinmasi ivedidir” uyarisi yer aldi.
Prof. Dr. Tamer Sanlidag: “Omikron varyantinin etkilerini de takip ve analiz etmeyi sürdürüyoruz”
“Yakin Dogu Üniversitesi olarak, güçlü altyapimiz ve yetkin kadrolarimizla, SARS-CoV-2’nin diger varyantlarinda oldugu gibi Omikron varyantinin etkilerini de takip ve analiz etmeyi sürdürüyoruz” diyen Yakin Dogu Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Tamer Sanlidag, “Üniversitemiz bünyesinde hazirladigimiz ‘Kuzey Kibris’ta SARS-CoV-2 Omikron Varyanti Gözetim ve Risk Degerlendirme Teknik Bilgilendirme Raporu’nu da toplumumuza ve devletimize duydugumuz sorumlulugun bir geregi olarak ilgili kurumlar ve kamuoyu ile paylasmayi bir görev olarak biliyoruz” açiklamasi yapti.
Yaptiklari çalismalarin, Omikron varyantina karsi asi etkinliginin, diger varyantlara göre daha düsük oldugunu vurgulayan Prof. Dr. Tamer Sanlidag, “Omikron varyantinin mevcut yayilim trendinin devam etmesi halinde, KKTC’de günlük vaka sayisinin 1 ay sonunda 2 bine ulasabilecegini öngörüyoruz” dedi.
Doç. Dr. Mahmut Çerkez Ergören: “Omikron varyantinin; asi etkinligi, virüsün yayilma hizi, hastalik siddeti ve ölüm oraninda yaptigi degisiklikler Covid-19 ile mücadelede uygulanan stratejilerin yeniden gözden geçirilmesi gerektigini ortaya koyuyor.”
“Kuzey Kibris’ta SARS-CoV-2 Omikron Varyanti Gözetim ve Risk Degerlendirme Teknik Bilgilendirme Raporu”nu hazirlayan Yakin Dogu Üniversitesi Covid-19 PCR Tani ve Kit Üretim Laboratuvarlari sorumlularindan Doç. Dr. Mahmut Çerkez Ergören ise Omrikon varyanti ile birlikte, Covid-19 pandemisini yeni bir döneme girdigini vurgulayarak, “Omikron varyantinin; asi etkinligi, virüsün yayilma hizi, hastalik siddeti ve ölüm oraninda yaptigi degisiklikler Covid-19’la mücadelede uygulanan stratejilerin yeniden gözden geçirilmesi gerektigini ortaya koyuyor” degerlendirmesini yapti.
KKTC’de gözlenen ilk Omikron vakasini, 17 Aralik’ta Londra’dan gelen bir hastada saptadiklarini ifade eden Doç. Dr. Mahmut Çerkez Ergören, “Laboratuvarimizda SARS-CoV-2 mutasyon tayinini, Dünya Saglik Örgütü standartlarina uygun olarak S geni basarisizligi prensibine dayanarak yapiyoruz ve virüsün 6 mutasyonunu da tespit edebiliyoruz” dedi.
KKTC'ye Omikron Uyarisi Açiklamasi Günlük Vaka Sayisi 2 Bine Ulasabilir
Bilim insanlari SARS-CoV-2’nin Omikron varyanti ile ilgili hazirladiklari raporda, önlem alinmamasi durumunda, 1 ay sonunda KKTC’de günlük Covid-19 vaka sayisinin 2 bine ulasabilecegi uyarisi yapti.