Kovid-19 Testi Pozitif Çikan Süpheli Ölümlerin Otopsisi, Negatif Basinçli Odalarda Yapiliyor

BASAK AKBULUT YAZAR - Adli Tip Kurumu'na (ATK) otopsi yapilmak üzere getirilen cenazelerin Kovid-19 testinin pozitif çikmasi halinde otopsiler, bulas riskini önlemek için negatif basinçli odalarda yapiliyor.

Koronavirüsün dünyada etkisini göstermesiyle harekete geçen Adli Tip Kurumu, virüsün Türkiye'de görüldügü ilk tarihten itibaren bir dizi önlem aldi.

Tüberküloz ve Kirim Kongo Kanamali Atesi gibi bulas riski çok yüksek hastaliklar tasiyan kisilerin otopsileri için 2019'da özel havalandirma sistemli oda kullanan kurum, vefat eden ancak vefat sebebinin yaninda koronavirüs de tasiyan kisilerin otopsisi için mevcut salonu eklemeler yaparak iyilestirdi.

Bu kapsamda, havalandirma sisteminin gücünü artiran ve negatif basinç sistemi kuran ATK, ayni zamanda otopsi odasinin ön ve arka kapisini disaridaki havayi içeriye, içerideki havayi ise disariya sizdirmayan özel kapilarla degistirdi.

Odanin, morg birimine açilan tarafina ara bölüm kurarak, buraya da sizdirmaz kapi takan kurum, bu sayede otopsiye girecek görevlinin hazirlik ve otopsi bitiminde temizlik asamasiyla, ihtiyaç duyulan bir aletin ara bölmeden alinmasi sirasinda odada bulunan virüsün diger bölümlere yayilmasina engel olmayi amaçladi.

Her otopsi öncesi ve sonrasinda özel kimyasallarla dezenfekte edilen odaya görevliler özel kiyafetlerle giriyor. Ayrica odanin kurum bahçesine bakan kapisinin da içeriden açilmasi engellenerek, virüsün disariya tasinmasinin önüne geçiliyor.

Yetkililer, alinan önlemlerin de etkisiyle otopsi yapan hiçbir görevlinin, cenaze kaynakli bir koronavirüse yakalanmadigi bilgisini veriyor.

- "Virüsler otopsi sirasinda baska insanlara bulasabiliyor"

Negatif basinçli odada ilk kez AA muhabirinin sorularini yanitlayan ATK Morg Ihtisas Dairesi Otopsi Subesi Müdürü Erdogan Kara, riskli hastaliklarda bu tür odalarin özel olarak dizayn edilmesi gerektigini ifade etti.

Bu odalarin özellikle riskli kabul edilen otopsilerde havaya karisan hastalik yapici partiküllerin uzaklastirilmasi, çalisan sagligi ve virüsün yayilmasini önlemek için kullanildigina isaret eden Kara, sözlerini söyle sürdürdü:

"Disaridan herhangi bir sekilde hava temasi olmamasi gerekiyor. Kapilarin basinçli ve sizdirmaz olmasi gerek. Içeri verilen bir basinç ve içerideki basinci emici bir sistemimiz var. Odanin disina verilen basinç her zaman içeriye verilen basinçtan daha fazla oldugu için içerideki mikrobun hava sirkülasyonu artirilarak hizli bir sekilde disari atilmasini sagliyor. Içeri giren kanallarla, disariya verilen hava kanallarinda hepa filtre dedigimiz bu partikülleri tutan fitreler mevcut. CDC (ABD Hastaliklari Kontrol ve Önleme Merkezi) 1 saat içinde 6-7 kez hava sirkülasyonu olmasini öneriyor, bizim sagladigimiz sistemle 12-13 defa hava sirkülasyonu saglaniyor."

Kara, hava yoluyla yayilan tüberküloz gibi hastaliklardaki otopsilerin bu tür ortamlarda yapilmasi gerektigine isaret ederek, "Çünkü bunlar otopsi sirasinda baska insanlara bulasabiliyor. Kirim Kongo Kanamali Atesi gibi ölümcül potansiyeli yüksek virüs ve bakterilerin otopsileri burada yapilabiliyor." ifadelerini kullandi.

- "Kisi vefat etse de vücudunda virüs bulundurabiliyor"

Kisi vefat etse de vücudunda virüs bulundurabildigini vurgulayan Kara, "Çok yüksek miktarlarda bulundurmasa da özellikle agiz salgilarinda hepsinde bulunur. Grip mikroplarinin genel bulaslari el, agiz ve hava yoluyla olur. Agiz ve burundan çikan salgilarinin temas ettigi her yerde bu virüsler bulunuyor. Siz buna havaya karisacak bir etkide bulunursaniz havaya karisiyor. Bu nedenle bu tür salonlara gereksinimimiz var." diye konustu.

Kara, su bilgileri verdi:

"Bu sistem yukaridan verilen havanin asagidan daha güçlü sekilde emilerek, partiküllerin havaya karismamasina yönelik yapilmis bir sistem. Her zaman için emis gücü, üflenen havadan daha yüksek miktarda tutuluyor. Ayni zamanda ortamda sürekli taze hava bulunmasini sagliyor. Maskemizi ve koruyucu ekipmanimizi kullaniyoruz. Bu otopsi odasi 2019'un Kasim ayi gibi dizayn edilmisti. Kovid çiktiktan sonraki süreçte revize ettik, 2020 Haziran'da hizli bir sekilde organize olarak 5 ilimizde negatif salonlari tamamladik. Odalarin seviyesini bir miktar daha yukariya çikardik. Kovid damlacik yoluyla bulasabilen bir enfeksiyon. Otopsi salonlari bizim açimizdan sadece Kovid ile riskli yerler haline gelmis degil. Öldürücülügü yüksek hastaliklarda otopsi islemi her zaman riskli bir islemdir."

- Kovid-19'lu 180 otopsi

Morg Ihtisas Dairesi Baskani Murat Nihat Arslan ise koronavirüs vakalarinin dünya geneline yayilmasiyla bilimsel arastirmalar yaptiklarini ve gerekli önlemleri aldiklarini, vakalar Türkiye'de ilk kez görüldügünde, hazirliklarini tamamlamis olduklarini ifade etti.

ATK’ya ulasan süpheli ölümlerde gerek görüldügü takdirde önce Kovid-19 testi yaptiklarini, testin pozitif çikmasi ve cenazeye otopsi yapilmasi gerektiginde ise kurumun olusturdugu özel negatif basinçli odalarda koruyucu ekipman giyilerek bu islemin yapildigi anlatan Arslan, sözlerini söyle tamamladi:

"Su ana kadar 280 civarinda pozitif vaka geldi. Ölüm nedenini belirlemek için 180'ine otopsi yaptik. Türkiye'de kurumumuza adli vaka olarak gelen ve Kovid-19 testi pozitif çikan ilk cenazenin otopsisini Kurum Baskanimizin katilimi ile ben gerçeklestirdim. Biz de virüsü en basinda tanimiyorduk, nasil bulasacagini bilmiyorduk o yüzden en siki önlemleri aldik. Otopsi islemini genelde teknisyenlerimiz ile birlikte yapariz ancak virüs henüz yeni oldugu için hekimler olarak Kovid-19'lu otopsilere öncelikle bizler girdik."