Kovid-19'Un Delta Varyantinin Yayilmamasi Için Çift Doz Asi, Maske Ve 2 Metre Mesafe Önem Tasiyor

BURCU ÇALIK - Ankara Üniversitesi Tip Fakültesi Enfeksiyon Hastaliklari Ana Bilim Dali Baskani Prof. Dr. Ismail Balik, Delta varyantinin Ingiliz varyanti olarak bilinen Alfa'dan yüzde 60 daha hizli bulastigini belirterek, Türkiye'de çift doz asi orani yüzde 75'e ulasana kadar maske ve kisilerle 2 metre mesafe kurallarina mutlaka uyulmasi gerektigini bildirdi.

Kovid-19'la mücadelede asilama çalismalarinin yogunlasmasiyla ülkeler rahat nefes almaya hazirlanirken, ilk kez Hindistan'da ortaya çikan bulasiciligi yüksek Delta varyantinin dünya genelinde yayilmaya baslamasi ve asilara belirli ölçüde direnç gelistirmesi, salginda yeni bir dalga olusacak endiselerini arttirdi.

Delta varyantinin dünya genelinde baskin tür haline gelebilecegini bildiren Dünya Saglik Örgütü (DSÖ) yaklasik 100 ülke ve bölgede bu varyanta rastlandigini açikladi. Saglik Bakani Fahrettin Koca da 29 Haziran'da yaptigi açiklamada, Türkiye'de 26 ilde, genetik sekansi belirlenmis 224 Delta varyanti vakasi tespit edildigini bildirdi.

Asya ve Avrupa'da Delta varyanti sebebiyle birçok ülkede bölgesel kapanma adimlari ve bazi ülkeler arasinda askiya alinan uçuslar gündeme gelirken, Türkiye'de de Banglades, Brezilya, Güney Afrika, Hindistan, Nepal ve Sri Lanka'dan uçuslar, bu konuda yeni bir karar alinincaya kadar durduruldu.

Ankara Üniversitesi Tip Fakültesi Enfeksiyon Hastaliklari Ana Bilim Dali Baskani Prof. Dr. Balik, AA muhabirine 5 soruda, Delta varyantinin olusturabilecegi riskleri, asilamanin bu konudaki önemini ve alinmasi gereken diger önlemleri anlatti.

1- Delta varyanti neden tehlikeli?

"Mutasyonlar, virüslerin dogasinda olan bir sey. Virüs, insandan insana ne kadar fazla bulasirsa mutasyona da o kadar fazla ugruyor ve güçlü olan mutant virüs, salgini devam ettirerek baskin tür haline geliyor. Koronavirüsle mücadelede de benzer durumu yasiyoruz, bugüne kadar çok sayida varyanti ortaya çikti.

Baskin tür haline gelmesi beklenen Delta varyantinin en büyük riski, çok hizli bulasmasi. Bu, salginda yeni bir dalgaya geçilme ihtimalini artiriyor. Ayrica yetiskinlerin yani sira çocuklar ve gençlerde de daha fazla oranda enfeksiyona neden oldugu görülüyor. Çocuk ve gençlerin sosyal yasamda daha aktif olmasi, virüsün daha fazla yayilma olanagini bulacagini gösteriyor."

2- Diger varyantlar ile kiyaslandiginda deltanin bulastiricilik orani nedir?

"Örnegin, Ingiltere'de ortaya çikan Alfa varyantinin çok hizli bulastigi ifade ediliyordu. Bu varyant, Türkiye'de de günlük 60 bine ulasan vaka sayilarini beraberinde getirmisti. Delta varyanti, Ingiliz varyanti olarak bilinen Alfa'dan yüzde 60 daha hizli ve kolay bulasiyor. Örnegin, Alfa varyanti tasiyan bir kisi bir kisiye, Delta varyanti tasiyan biri ise ortalama 4 kisiye hastaligi bulastiriyor. Kapali alanda da örnegin Alfa'da 10 dakika içinde bulasma beklenirken, Delta 3 dakika içinde bulasmaya sebebiyet veriyor."

3- Asilamanin Delta varyanti üzerindeki etkisi nedir?

"Delta varyantinin istenmeyen bir yönü de asilarin Kovid-19 üzerindeki etkisini azaltmis olmasi. Asinin etkisini sifirlamasa bile azalttigi tespit edildi. Ingiltere'de asi olmayanlar arasinda bu varyant beklenmedik sekilde hizli yayildi ve yeni bir dalgaya sebebiyet verdi.

Daha önceki varyantlarda BioNTech asisinin bir dozu bile belli düzeylerde korunmada yeterliyken Delta'da tek doz asinin yeterli düzeyde korumadigi görüldü. Fakat iki doz asi olan kisilerde asinin etkisi azalsa bile varyanta karsi koruma etkisinin önemli ölçüde devam ettigi, agir hastalik geçirme ve ölümlerin yüzde 1'in altinda, yani çok nadir görüldügü belirlendi."

4- Delta varyantinin yeni bir dalgaya yol açmasi nasil engellenebilir?

"Yapilan çalismalar, asilarin önemli ölçüde etkinligini korudugunu gösteriyor. Delta varyantina karsi da en etkili silah, çift doz asi ve bireysel tedbirler. Saglik Bakanligi da bu varyant yayilmadan tedbir olarak BioNTech asilarinin ikinci dozunun yapilma süresini 4 haftaya çekti. Ikinci doz asisini olanlarin oraninin artirilmasina yönelik çok önemli bir tedbir almis oldu. Ayrica çok iyi bir uygulama olarak saglik çalisanlari ve 50 yas üstü vatandaslara 3. doz hakkini tanidi. Böylelikle asi etkinligi azalmis olanlarin da varyanttan korunmasi saglanacak.

Vatandaslarin da hizli bir sekilde çift doz asilarini olmasi gerekiyor. Üçüncü doz asi hakki verilenler de vakit kaybetmeden, tereddüt yasamadan asilarini yaptirmali. Böylelikle koronavirüsün Delta varyanti ve diger tüm mutasyonlarina karsi güçlü bir koruma saglayabilecegiz."

5- Normallesmenin de etkisiyle açik ve kapali alanlarda maske takmayanlarin sayisinda artis gözleniyor. Bu konuda vatandaslara uyariniz nedir?

"Delta varyanti, çift doz asi olan kisi orani bizden çok daha yüksek Ingiltere'de bile önemli bir dalga olusturdu. Türkiye'de çift doz asi orani yüzde 75'e ulasana kadar vatandaslarin maske, mesafe ve hijyen kurallarina mutlak surette uymasi gerekiyor. Bu varyant çok hizli bulastigi için kisilerle 2 metreden yakin bulunmamak, kalabalik ortamlara girmemek büyük önem tasiyor. Toplu tasima da bulas riskini artiriyor. Özellikle kapali ortamlarda maske takmamak büyük risk olusturacaktir.

Ayrica Delta varyanti özellikle gençlerde agirlasmis soguk alginligi belirtileri gösterebiliyor. Soguk alginligi diye düsünüp hastalik önemsenmiyor ve test yaptirilmiyor. Böyle olunca da hastaligin yayilimi giderek artiyor. Soguk alginligi belirtileri yasayan herkes, Kovid-19 geçirme ihtimalini de düsünerek test yaptirmalidir."