Külliyenin Yarım Asırlık 'İnşa Tarihi' Tartışması Son Buldu

DENİZ AÇIK - Eskişehir'de, Kanuni Sultan Süleyman'ın veziri Çoban Mustafa Paşa tarafından inşa ettirilen ve kitabesinin yanlış okunmasından dolayı yapılış tarihi tartışma konusu olan Kurşunlu Külliyesi'nin kitabesi üzerine gerçekleştirilen çalışma tamamlandı.

Çalışmanın yürütücüsü, Anadolu Üniversitesi (AÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Türk-İslam Sanatı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Erol Altınsapan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kurşunlu Külliyesi'nin, Eskişehir'in en önemli anıtsal külliyesi durumunda olduğunu bildirdi.

Külliyenin içinde cami, medrese, han, imarethane ve aşevinin de bulunduğunu ifade eden Altınsapan, şöyle konuştu:

'Külliye için bugüne kadar iki farklı inşa tarihi veriliyordu. Kitabenin okunuşuna göre 1515 ya da 1525 yılı, inşa tarihi olarak kabul ediliyordu. Söz konusu tarihler, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönemlerini işaret ediyor. Bu çelişki üzerine üniversitemizin Türk Dili Edebiyatı Bölümü'nün eski Türk Dili Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Mehmet Mahur Tulum ile kitabe üzerine bir çalışma yapmaya karar verdik. Kitabenin fotoğraflarını çektik, yerinde araştırma yaptık. Kitabede tahliller yaptık. Çalışmamız sonunda tarih üzerindeki kesin tespiti yaptık ve 1525 yılını sabitledik. Bundan sonra yapılan yayınlarda ve araştırmalarda Kurşunlu Külliyesi'nin inşa tarihi olarak 1525 yılının genel kabul olarak görülmesini sağladık.'

Prof. Dr. Altınsapan, inşa tarihi konusundaki tartışmalarda 10 yıllık bir fark bulunduğunu ancak söz konusu tarihlerin iki güçlü padişahın dönemlerine denk geldiğini anımsatarak, bu hususta kafa karışıklığına son noktayı koyduklarını vurguladı.

- 'Külliyenin 1525'te yaptırıldığı kesin'

Doç. Dr. Mehmet Mahur Tulum da kitabenin bugüne kadar birçok kez okunduğunu ancak kesin bir tarih verilemediğini anlattı.

Kitabenin Arapça yazıldığını anlatan Tulum, şunları söyledi:

'Kitabeyi günümüz Türkçesine çevirdim. Kitabenin sonunda ebced hesabına göre 'minni hayrin cedid' denilerek tarih yazılmıştır. Bunların ebced hesabında rakamsal değerlerini çıkartıp, birbiriyle topladığımızda 1525 tarihini bizlere veriyor. Daha önce 1515 tarihini elde edenlerin hatası, harf dizisindeki bir harfi hesaba katmamalarındandır. Çalışmamız sonunda külliyenin Çoban Mustafa Paşa tarafından 1525'te yaptırıldığını kesin olarak söyleyebiliriz.'

Külliye girişindeki kitabede şu ifadelere yer veriliyor:

'Bu kutlu yapı Yüce Allah'ın yolunda asrın ve günün hakanı, anın ve zamanın Süleyman'ı, Allah yardımlarıyla onun ilini sonsuza kadar ve kutunu da hiç kesilmeksizin sürekli eylesin. Veziri, ilinin yöneticisi ve kendisinin destekçisi, zamanın asafı ve dönemin büyüğü Mevlana Mustafa Paşa, Allah kıvancını süre götürsün, idaresi zamanında tamamlandı. Tarih geldi: minnî hayrin cedîd (Hicri 931). Benden yeni bir hayrat olsun. (Miladi 1525).'