Gürpinar ilçesi sinirlari içerisinde bulunan, sulama ve enerji üretimi için kullanilan 105 milyon metreküp su kapasitesine sahip Hosap Çayi üzerinde kurulu Zernek Baraji’ndaki su seviyesi son yillarin en düsük seviyesine geriledi. Ilçede sulama ve elektrik enerjisi üretimi amaciyla 1980-1988 yillari arasinda insa edilen barajdaki su miktari üçte iki oraninda düsüs yasandi. Suyun azaldigi bölgede çekilmeyi gösteren katmanlar, küçük adaciklar ve toprak yüzeyinde çatlaklar olustu. Kentte bazi göletler kururken, barajlar da taban seviyesine indi.
“BIZLER SU FAKIRI BIR ÜLKEYIZ FAKAT SU ZENGINI BIR ÜLKE GIBI DAVRANMA SANSIMIZ YOK“
Zernek barajinda incelemelerde bulunan Van Yüzüncü yil Üniversitesi (Van YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dr. Ögretim Üyesi Mustafa Akkus, “Küresel iklim degisimi ve mevsimlerde beklenen yagislarin gelmemesi sonucu gerek bölgemizde gerekse de Türkiye’de ciddi bir kurakligin yasandigina sahitlik ettiklerini söyledi.
Göllerin su seviyesi geri çekiliyor ve birçok bölgede Diyarbakir ve Batman gibi yerlerde artik çiftçiler ürünlerini yetistirmekle zorluk çektiklerini, hatta kuraklik dolayisiyla ürünlerini ekmediklerini ifade eden Dr. Ögretim Üyesi Mustafa Akkus, “Burada en hassas noktalardan birisi Van Gölü havzasi. Çünkü kapali bir havza buradaki su kitligina disaridan herhangi bir destekte bulunmak sansimiz oldukça az. Tabii kulakligin esas sebebi sadece küresel iklim degisimi degil. Küresel iklim degisimi sadece bu etkenlerden bir tanesini olusturuyor. Bizler su fakiri bir ülkeyiz, fakat su zengini bir ülke gibi davranma sansimiz yok. Çünkü bugün ülkemizde su yönetimi ile ilgili ciddi ve kesin kararli adim adim atilmasi gerekmektedir” dedi.
“DÜNYA METEOROLOJI ÖRGÜTÜNÜN YAYINLADIGI RAPORLARDA 2020 YILI SON 10 YILIN EN KURAK YILI OLARAK TA KAYDA GEÇTI”
Özellikle tarimsal üretimin yogun olarak yapildigi ülkemiz gibi ülkelerde suyu tarimda efektif kullanmami gerektiginin altini çizen Dr. Ögretim Üyesi Mustafa Akkus, “Bugün ülkemizdeki suyun yüzde 74’ü tarimda, yüzde 13’ü sanayide ve yüzlü 13’ü ise evlerde insan kullanimi için harcanmaktadir. Bu sebepten dolayi tarimda kullanmis oldugumuz suyu efektif bir sekilde kullanmamiz lazim. Van Gölü havzasi için konusacak olursak basta seker pancari ve yonca gibi çok su isteyen bitkilerin ekiminden vazgeçmemiz bunlarin yerine alternatif ürünler ekmemiz gerekmektedir. Kurakligin küresel iklim degisimi ve mevsimsel yagislarin az olmasi bu bölgelerdeki kurakligin aslinda sadece bir sebebi. Diger ana sebebi ise suyu etkili bir sekilde kullanamamizdan kaynaklanmaktadir. Su anda bulundugumuz nokta Van’in Gürpinar ilçesi sinirlari içerisinde yer alan Zernek Baraji. Bundan 2-3 sene önce gittigimiz zaman su bulundugumuz bölge tamamen sular altinda iken bugün maalesef bizi çatlamis topraklar karsiliyor. Bildigimiz gibi dünya meteoroloji örgütünün yayinladigi raporlarda 2020 yili son 10 yilin en kurak yili olaraktan kayda geçti. Yine ülkemizde kasim ayi yagis ortalamalari uzun yillar ortalamalarina göre 70 milimetre gerçeklesirken geçtigimiz yillarda bu 33 milimetre gerçeklesti. Yani yaridan da daha az bir yagis gerçeklesti. Hal böyle olunca kuruyan dereler, su seviyesi düsen barajlar ve göllerle karsi karsiya kaldik” diye konustu.
“HER BINANIN YAGMUR SUYU DEPOLAMA DEPOLARI MEVCUT OLMASI GEREKIYOR”
Çok hizli bir sekilde radikal kararlar alarak su kullanimi noktasinda daha efektif yöntemlere basvurulmasi gerektiginin altini çizen Dr. Ögretim Üyesi Mustafa Akkus, “Yagmur sularinin yüzey akisi ile beraber denizlere ve göllere gitmesine izin vermememiz lazim. Bugün Van’da bahçe sulamada kullanilan sularin, oto yikamada, hali yikamada kullanilan sularin içme suyundan karsilanmamasi gerekiyor. Her binanin yagmur suyu depolama depolari mevcut olmasi gerekiyor. Çünkü bu durum böyle giderse önümüzdeki yillarda bizi çok daha kurak yillarin bekledigi maalesef üzülerek belirtiyorum asikar bir durum. Suyu çok çok daha etkili bir sekilde kullanmamiz gerekiyor” dedi.
“KURAKLIGI 3-4 ASAMALI OLARAK SINIFLANDIRDIK”
Bildigimiz gibi kurakligi 3-4 asamali olarak siniflandirdiklarini ifade eden Dr. Ögretim Üyesi Mustafa Akkus, “Öncelikli olarak meteorolojik kuraklik, yan, yagislarin azalmasi. Daha sonradan hidrolojik kuraklik, yani su anda burada ve diger baraj ve göllerimizde bunu çok açik bir sekilde görüyoruz çatlamis topraklar, önceden su altinda kalan kara parçalarinin su yüzüne çikmis olmasi. Bunu takip eden tarimsal kuraklik su anda ülke olarak bu sene belki de en bariz bir sekilde yasadigimiz kuraklik. Tarimsal kurakligi ta ki ben de sosyoekonomik kulaklik gelecek. Yani ne demek sosyal ekonomik kuraklik, çiftçi tarlasini ekmek için harcadigi parayi tarlasindan geri alamayacak ve böylece bizler yetistirdigimiz ürünlerde disa bagimli bir hale gelecegiz binlerce issiz insan görecegiz” seklinde konustu.
(Sükrü Akyüz-IHA)
Kuraklik Göl Ve Barajlarin Su Seviyesini Düsürdü
Van’in Gürpinar ilçesinde bulunan 105 milyon metreküp su kapasitesine sahip Zernek Baraji’ndaki su seviyesi son yillarin en düsük seviyesine geriledi.
