Kürtaj bir çeşit rahim içi tahliye işlemidir. Geçmişten günümüze çeşitli nedenlerle yaygın olarak kullanılmaktadır. Halk arasında daha çok istenmeyen gebeliklere uygulandığı bilinse de aslında tıpta farklı birçok nedenle küretaj operasyonu yapılabilmektedir.
Op. Dr. Funda Yazıcı Erol işlemin uygulanması ve vakumlu kürtaj yöntemi hakkında şu bilgileri verdir.
Eskiden kürtaj uzun bir sapı olan çay kaşığını andıran metal bir küret kullanılarak yapılmakta idi. Metal küretin bükülemez ve sert yapıda olması, işlem sırasında rahim içi zarı kazıma yöntemi ve olası riskler kürtajın daha kolay ve güvenli yapılabilmesine olanak tanıyan yeni yöntemlerin geliştirilmesini sağlamıştır. Vakumlu küretaj modern çağın uygulaması kolay ve konforlu bir küretaj yöntemidir.
Vakumlu küretaj da eskiden kullanılan metal küret yerine pipet benzeri plastik kanüller kullanılmaktadır. Pipet benzeri kanüllerin avantajı ile rahmin delinmesi ya da zedelenmesi gibi komplikasyon oranları azalmıştır. Kürtaj kanüllerinin ucuna negatif basınç oluşturan özel bir enjektör bağlanır. Diğer ucu ise rahim içine yönlendirilir. Böylece enjektöre uygulanan negatif basınç ile rahim içi istenmeyen dokular aspire edilir.
Kürtaj istenmeyen gebeliklerin yanında tanı ve tedavi amaçlıda uygulanmaktadır. Kürtajın kullanıldığı başlıca durumlar şunlardır;
• 10 hafta altı istenmeyen gebelik durumu• Sakat ya da anomali saptanmış gebelikler
• Rahim içi dokudan biyopsi alınması
• Nedeni belli olmayan vajinal kanamalar
• Düşük sonrası kalan rahim içi parçaların alınması
• Kanama yerinin belirlenmesi
Vakumlu kürtaj günümüzde ultrason kontrolü ile işlemin yapılması ve anestezi uygulamalarındaki gelişmeler ile oldukça konforlu ve güvenli hale gelmiştir. Kürtajdan önce ultrason ile gebelik varlığı ve haftası belirlenir. Kürtaj sonrası rahim içi kalan parçalar ultrason ile saptanabilir. Lokal ya da sedasyon anestezi kullanılarak işlem ağrısız bir şekilde gerçekleştirilebilir.
Kürtajın Başlıca Riskleri Şunlardır;
• Kanama: Kürtaj yapılırken kullanılan kanül ya da küretin rahim duvarına zarar vermesi sonucunda kanama görülebilir. Kürtaj işleminden sonra fazla miktarda kanama görülmesi nadir bir durumdur. Ancak kürtaj sonrası lekelenme tarzı küçük kanamalar olabilir. Gebelik haftası arttıkça kürtaja bağlı kanama riski artmaktadır.
• Enfeksiyon: Kürtaj steril şartlarda yapılan cerrahi bir işlemdir. Ancak ne kadar olsa da enfeksiyon riski vardır. Kürtaj sonrası kötü kokulu vajinal akıntı olması, alt karın ağrısı ve ateş en önemli enfeksiyon işaretleridir. Enfeksiyon durumunda vakit kaybetmeden tedavi olmak gerekir. Tedavi geciktirilirse rahim içi enfeksiyon batın ve yumurtalıklara yayılarak apse gelişimine neden olabilir.
• Rahmin Delinmesi: Kürtaja bağlı rahim delinmesi günümüzde oldukça nadir görülür. Eskiden kürtaj uzun saplı çay kaşığı benzeri metal küret denen aletler ile yapılırdı. Günümüzde plastik kanüllerin kullanılması ve ultrason ile işlemin kontrollü yapılması kürtaja bağlı rahim delinme riskini belirgin azaltmıştır. Rahim delinmesi olursa bu durum cerrahi onarım ile tedavi edilebilir.
• Rahim İçinde Yapışıklık Olması: Rahim içi yapışıklık olması Asherman Sendromu olarak bilinir. Rahim içi yapışıklık kürtajın sık yapıldığı durumlarda görülen nadir bir komplikasyondur. Eskiden metal küret ile işlemin yapılmasına bağlı daha sık görülse de günümüzde vakum küretaj sayesinde görülme sıklığı azalmıştır.
• Rahimde Parça Kalması: Kürtaj plastik kanüller kullanılarak vakum yöntemi ile yapılır. Ancak rahim her kadında aynı boyut, şekil ve anatomide değildir. Rahim bazı kadınlarda arkaya bazı kadınlarda öne doğru dönüktür. Ayrıca çok farklı şekil ve tipte rahim görünümleri vardır. Bazen de rahim içinde septa ya da bölme denilen perde olabilir. Tüm bu durumlarda kürtaj sonrası rahimde parça kalma olasılığı bulunur. Parça kalması durumunda kürtaj aynı ya da daha farklı çapta kanüller ile tekrar uygulanır. İçerisi temizlenir.
