Kürtçe diyaloglar

PKK'nın şehir merkezlerindeki faaliyetlerini organize ettikleri gerekçesiyle 14 Nisan 2009 tarihinde başlayan ve 5 dalga halinde devam eden operasyonlarda haklarında dava açılan 103'ü tutuklu 152 sanığın yargılanmasına Özel yetkili 6. Ağır Ceza Mahkemesinde devam edildi. Duruşmaya 103 tutuklu sanık ile 19 tutuksuz sanık katıldı. İkinci duruşmada kimlik tespiti yapıldı.
Mahkeme heyeti, sanıkların dünkü duruşmada Kürtçe savunma talebini oy birliğiyle reddederken iddianamenin özet okunmasının kabulüne karar verdi. Mahkeme Başkanı Menderes Yılmaz, Kürtçe savunma talebinin reddini şu gerekçeye dayandırdı; "AİHS 6 E maddesi uyarınca sanığın dili anlamadığı veya konuşamaması halinde mahkeme ücretsiz atama yapar. CMUK 202'ye göre ise sanık meramını anlatacak kadar Türkçe bilmiyorsa ve anlamıyorsa tercüman sağlanır. Soruşturma ve emniyetteki sorgu aşamasında Türkçe ifade verilmesi ve sanıkların sosyal konumları gereğince Türkçeyi bilmeleri nedeniyle Kürtçe savunma talepleri oy birliğiyle reddedildi."
Kimlik tespitine geçildiği sırada, sanıklar adres ve kimlik bilgilerine Kürtçe yanıt verdiler. Bunun üzerine Mahkeme Başkanı kimlik tespitini dosya içindeki kayıtlardan okudu. Kimlik bilgileri doğru okunan sanıklar, "Belê Raste" (Evet doğru) diye yanıt verdi. Yanlış okunanlar ise "Ne Raste" (Hayır doğru değil) dedi. Mahkeme Başkanı, sanıkların Kürtçe olarak "yanlış" demelerine rağmen kayıtlardaki kimlik bilgilerini esas aldı. Mahkeme Başkanı,  Kürtçe konuşmayı anlamak için avukatlardan ve mübaşirlerinden yardım aldı.
Duruşmaya, Mahkeme Başkanı ile sanıklar arasında yaşanan ilginç diyaloglar damgasını vurdu. En ilginç diyalog ise eski İl Genel Meclisi Başkanı tutuklu sanık Kerem Doruk'un kimlik tespitinde yaşandı. Mahkeme Başkanı Menderes Yılmaz, Kerem Doruk'un kimlik bilgilerini okurken Doruk, Kürtçe "Kerem ke" (Buyurun) diye konuştu. Başkan bunun üzerine "Kerem Doruk, kimlik bilgilerin doğru mu?" dedi. Ve tekrar sanıktan "Kerem ke" (Buyurun) yanıtını aldı. Mahkeme Başkanı "Kürtçe mi konuşmak istiyorsun" deyince sanık "Kerem ke"de ısrar etti. Mahkeme Başkanı kimlik bilgilerini sanığın dosyasından okumak zorunda kaldı.

ZAZA LEHÇESİ
Diyarbakır'ın Kayapınar ilçe belediye başkanı Zülküf Karatekin'in de de aralarında bulunduğu bazı sanıklar ise kimlik tespiti sırasında Kürtçe'nin Zaza lehçesini kullandı. Ağrı eski Belediye Başkanı Hüseyin Yılmaz, kimlik bilgilerine doğru okuyan Mahkeme Başkanı'na Kürtçe "Belê Raste spas dikim" (Evet doğrudur, teşekkür ederim" diye yanıt verdi. Mehmet Taş adlı sanık ise Başkan'a, Kürtçe "Ben de seni anlamadım, ne olacak?" diye sordu? 
Mahkemenin Kürtçe savunma talebinin ret kararını AİHS ve AİHM hükümlerine dayandırmasını değerlendiren avukat Tahir Elçi, mahkemelerin zaman zaman Kürtçe savunma yapan sanıkları "susma hakkını kullanmış" diyerek Kürtçe savunmaları görmezlikten geldiğine vurgu yaptı.
Elçi, "Böyle bir tutum CMK'ya aykırı olacaktır" dedi.
Öğleden sonraki oturumda tutuksuz sanıkların kimlik tespiti yapıldı. Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir, Mahkeme Başkanı?Yılmaz'a Kürtçe olarak "Fermo" (Buyurun) dedi. Kimlik bilgilerinin okunmasından sonra da "Zor Spas" (Çok teşekkür ederim) dedi. Sur Belediye Başkanı Abdullah Demirbaş ile Bağlar Belediye Başkanı Yüksel Baran da Kürtçe teşekkür etti.
Bu arada 2008 yılında KCK ile ilgisi olduğu gerekçesiyle Diyarbakır 6'ncı Ağır Ceza Mahkemesi'nde tutuklu yargılanan Serdar Ziri'nin dosyası KCK ana davasıyla birleştirildi. Böylece tutuklu sayısı 104, toplam sanık sayısı da 152'ye yükseldi.



TAHLİYE KARARI ÇIKMADI
Davada iddianamenin okunmasının sürdüğü sırada Mahkeme Başkanı Menderes Yılmaz, saat 17.15'te duruşmayı bitireceğini söyledi. Bunun üzerine sanık avukatları tahliye talabinde bulundu. Heyet, iddianamenin henüz okunmasının tamamlanmadığını ve tahliye taleplerinin daha sonra değerlendirileceğini belirterek, bu talebin değerlendirmeye alınmayacağını bildirdi. Sanıklardan Serdar Ziri, duruşmalardan ayrı tutulmasını talep etti. Mahkeme bu talebin de daha sonra değerlendirilmesine karar vererek, duruşmayı bugüne erteledi.


Mahkeme bu düzenlemelere dayandı
Mahkeme, ret kararına şu düzenlemeleri gerekçe gösterdi:
* Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "Adil Yargılanma Hakkı" başlıklı 6. maddesinin "e" bendi: "Duruşmada kullanılan dili anlamadığı veya konuşmadığı takdirde bir tercümanın yardımından para ödemeksizin yararlanmak."
* CMK'nın "Tercüman Bulundurulacak Haller" başlıklı 202. maddesi: Sanık veya mağdur, meramını anlatabilecek ölçüde Türkçe bilmiyorsa; mahkeme tarafından atanan tercüman aracılığıyla duruşmadaki iddia ve savunmaya ilişkin esaslı noktalar tercüme edilir.