MEB'den Okul Öncesi İçin Yeni Modeller

Türkiye'de okul öncesi eğitim alanındaki uygulamaları desteklemek üzere, 2010 yılında MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğünün başlattığı Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi Projesi kapsamında Toplum Temelli Erken Çocukluk Hizmetleri Kılavuzu hazırladı. Kılavuzda, özellikle okul öncesi eğitime erişimi olmayan veya güçlükle erişen dezavantajlı kesimlerin erken çocukluk hizmetlerinden ücretsiz faydalanmasını desteklemek amacıyla yerel yönetimlerin, sivil toplum örgütlerinin ve işveren kuruluşların işbirliğiyle oluşturulacak toplum temelli erken çocukluk hizmeti sunumuna yönelik 10 model yer aldı.

Toplum temelli erken çocukluk hizmeti sunan kurumlar ve kuruluşlar, Mobil Oyun Otobüsü, Oyun Odaları, Topluma Hizmet Gönüllüleri Merkezleri, Erken Eğitim Merkezleri, Çocuk Evleri, Anne ve Çocuk Sağlığı ve Spor Merkezleri, Aile Kütüphanesi, Çocuk ve Aile Bilim Sanat Kültür Merkezi, Oyuncak Fabrikası ile Oyuncak Kütüphanesi modellerini referans alacak.

Bu kurum ve kuruluşlarda, 0-66 aylar arasındaki dezavantajlı gruplarda yer alan çocukların ücretiz eğitim alması sağlanacak. Böylece çocukların ev ve aile ortamında sahip olmadığı olanaklarla tanışmasına ve sosyal bir ortamda eğitici faaliyetler içerisinde bulunmasına olanak verilecek.

Erken çocukluk eğitimleri aracılığıyla ebeveynlerin de eğitilmesi sağlanacak. Ailelere çocukla iletişim, çocuk gelişimi, çocuk eğitimi, beslenme, sağlık, bakım, kazalar, güvenlik, büyüme ve gelişim, ilk yardım, kadın sağlığı, kişisel gelişim, çocuk hakları gibi eğitimler verilecek. Ayrıca ailelere yönelik okuma etkinlikleri ve tartışma saatleri planlanacak, film gösterimleri düzenlenecek.

-Ataması yapılmayan öğretmenlerden sözleşmeli yararlanılacak

Hizmet bölgesinde yaşayan emekli olmuş öğretmenler, ataması yapılmayan ve hizmet bölgesinde ikamet eden okul öncesi öğretmenler, üniversitelerin ve meslek liselerinin ilgili bölüm mezunlarıyla konu ile ilgilenen ve öncelikli olarak alan bilgisini belli bir sertifika ile belgeleyen düz lise mezunları, çocuk gelişimciler, sosyal hizmet uzmanları/sosyal çalışmacılar, psikologlar, sağlık çalışanlarından ve ilgili bilim dallarının lisans yüksek lisans öğrencilerinden ücretli, sözleşmeli ve gönüllü olarak hizmet alımı yapılacak.

-Üniversitelerle işbirliği yapılacak

Mobil Oyun Otobüsleri'nde dezavantajlı bölgelerde yaşayan 3-5 yaşlarındaki yoksul ve herhangi bir kurumsal erken çocukluk hizmetinden yararlanmayan çocukların kendileri için özel olarak donatılmış oyun otobüsünde bu eğitimi almaları sağlanacak.

Oyun Odaları'nda ise kurumsal erken çocukluk eğitiminden yararlanma şansı olmayan 5 yaşındaki yoksul çocuklar için gelişimsel destek olanağı sunulacak.

Toplum Hizmet Gönüllüleri Merkezleri'nde ise 3-5 yaşlarındaki engelli çocuklar, mahkum annelerin çocukları, yoksul ve sokakta çalıştırılan çocuklar eğitime alınacak. Eğitim fakültelerinin okul öncesi öğretmenliğinde okuyan ve topluma hizmet uygulamaları dersi kapsamında çalışma yapacak öğrencilerin bu merkezlere yönlendirilmesi amacıyla üniversiterle işbirliği yapılacak. Böylece, öğrencilerin, 14 hafta, haftada 1 gün 3 saat hizmetlerini bu merkezlerde yürütmesi sağlanacak.

Çocuk Evleri'nde de toplumun gereksinimlerine göre yaşadığı bölgede anaokulu bulunmayan ya da anaokulu olduğu halde özel gereksinimleri nedeniyle mevcut anaokullarından yararlanma olanağı olmayan 0-5 yaşlarındaki dezavantajlı çocuklar ile bu çocukların aileleri eğitime alınacak. Anneler ve anne adayları için beceri geliştirme ve meslek edindirme kursları ile annelere ve genç kızlara çocuk bakıcılığı sertifika kursları düzenlenecek.

Dezavantajlı çocukları ve annelerini eğitmek amacıyla hizmet vermesi planlanan Erken Eğitim Merkezleri'nde ise öncelikli olarak, 4 ve daha fazla çocuklu aileler ve diğer çocukları ilköğretim ya da ortaöğretim kademesinde eğitim alan ebeveynler kabul edilecek.

Anne Çocuk Sağlık ve Spor Merkezi modelinde ise annelerin ve çocuklarının sağlıklı bireyler olarak yaşamalarını destekleyecek bilgilendirme ve spor aktiviteleri planlanlanıyor. Okul öncesi eğitimi almayan, okullaşma oranı düşük, erken çocukluk çağ nüfusu yüksek olan ve dezavantajlı bölgelerde yaşayan aileler ve bu ailelerin 6 ay-3 yaşındaki çocukları modelin hedef kitlesini oluşturuyor.

-Aile Kütüphanesi açılacak

Aile Kütüphaneleri modelinde de normal gelişim gösteren çocuklarla, görme engelli çocukların gelişimsel gereksinimlerini karşılayacak özel kitap koleksiyonu olan kütüphaneler oluşturulacak. Mevcut kütüphanelerin içinde çocuklar ve aileleri için ayrılan özel bir bölüm Aile Kütüphanesi olarak kullanılabileceği gibi tamamen bağımsız bir şekilde de Aile Kütüphanesi oluşturulabilinecek.

Okullaşma oranı düşük, erken çocukluk çağ nüfusu yüksek ve dezavantajlı bölgelerde yaşayan aileler ve onların 3-5 yaşındaki okul öncesi eğitim almayan çocukların, Çocuk ve Aile Bilim Sanat Kültür Merkezleri'nde ebeveynleriyle ya da bireysel olarak bilim, sanat ve kültür etkinliklerine katılmaları sağlanacak. Merkezler, sinema tiyatro, müze ve sanat galerileriyle bilim merkezleri içinde açılabilecek.

Oyuncak Fabrikası'nda ise aile üyelerinin, 0-5 yaşındaki çocuklarının gelişimini destekleyecek eğitsel materyallerin tasarlanması ve üretilmesinde aktif çalışmaları sağlanacak. Anne ve babalar, el emekleri ile geliştirdikleri materyallerle ilgili merkezde düzenlenen oyun odasında çocuklarıyla oynayabilecek.

-Oyuncak Kütüphaneleri yapılacak

Çocuklar doğal ortamlarda, açık havada oyun oynamak yerine evde, kapalı alanlarda ve özellikle de teknoloji bağımlısı olma yolunda bir değişim yaşadıkları göz önüne alınarak hazırlanan Oyuncak Kütüphaneleri modelinde ise ebeveynler çocuklarıyla neyle ve nasıl oynayabileceklerini öğrenecek. Modelde mevcut bağımsız anaokulları bünyesinde uygun bulunan bir mekan Oyuncak Kütüphanesi'ne dönüştürülecek. Oyuncak Kütüphanesi, anaokulundaki çocukların ödünç oyuncak alıp eve götürüp geri getirmeleri amacıyla kullanılacağı gibi anne-çocuk oyun zamanlarının düzenlemesi amacıyla da kullanılabilecek.