Merkez Bankasi Haziran Ayi Fiyat Gelismeleri Raporu Yayimlandi Açiklamasi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi (TCMB) Aylik Fiyat Gelismeleri Raporu'na göre, enflasyondaki yükselis gida ve temel mal gruplarindan kaynaklanirken, enerji ve hizmet gruplarinda yillik bazda gerileme kaydedildi.

Türkiye Istatistik Kurumu'nun (TÜIK) haziran ayinda Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 1,94 arttigini ve yillik enflasyonun yüzde 17,53'e yükseldigini açiklamasinin ardindan TCMB'nin Haziran Ayi Fiyat Gelismeleri Raporu da yayimlandi.

Rapora göre, enflasyondaki yükselis gida ve temel mal gruplarindan kaynaklanirken, enerji ve hizmet gruplarinda yillik bazda gerileme kaydedildi. Tüketici enflasyonundaki yükselise en belirgin katki gida grubundan gelirken, fiyat artislari alt gruplar geneline yayildi, kirmizi et ve et ürünlerindeki artis dikkati çekti. Mayis ayindaki kapanma sonrasindaki kontrollü normallesme süreci ile birlikte bu dönemde bazi sektörlerde yukari yönlü fiyat hareketleri izlendi. Buna ek olarak, döviz kuru gelismelerinin yansimalari ve emtia fiyatlarindaki birikimli artislara istinaden temel mal grubu yillik enflasyonu yükseldi.

Türk lirasi cinsinden petrol fiyatlarindaki gelismelere karsin esel mobil sisteminin sinirlayici etkisi sürerken, bu dönemde enerji fiyatlari yillik enflasyonu baz etkisiyle geriledi. Hizmet yillik enflasyonu kademeli normallesme sürecinin basta lokanta ve oteller olmak üzere bazi alt kalemler üzerindeki yukari yönlü etkisine ragmen bir miktar yavasladi.

Üretici fiyatlarindaki artis egilimi enerji ve ara mallari fiyatlari öncülügünde devam etti. Bu görünüm altinda, B ve C göstergelerinin yillik enflasyonlari ve egilimleri yükselis kaydetti.

- "Yillik enflasyon, lokanta-otel, diger hizmetler ve kirada yükseldi"

Hizmet fiyatlari haziran ayinda yüzde 1,94 yükselirken, grup yillik enflasyonu 0,16 puan azalarak yüzde 13,46 olarak gerçeklesti. Grup enflasyonunun seyrinde gerek bu yil gerekse geçen yil gerçeklesen açilma kararlarinin etkileri izlendi.

Yillik enflasyon, lokanta-otel, diger hizmetler ve kirada yükselirken, ulastirma ve haberlesme hizmetlerinde geriledi. Lokanta-otel alt grubunda, fiyatlar aylik bazda yüzde 3,82 yükselirken, kademeli normallesmenin de etkisiyle hem disarida yenen yemek hem de konaklama grubunda yüksek fiyat artislari görüldü. Diger hizmetler alt grubu yillik enflasyonundaki artista açilmayla birlikte yüksek fiyat artislari sergileyen eglence ve kültür hizmetlerinin yani sira bakim ve onarim hizmetleri öne çikti.

Paket tur kalemi ise yüksek aylik fiyat artisi sergilemesine ragmen, yillik enflasyonu düsük seviyelerde kalmaya devam etti. Öte yandan, ulastirma hizmetlerinde fiyatlar, kara yolu ile sehirler arasi yolcu tasimaciligi kaynakli olarak, aylik yüzde 2,46 artarken, yillik enflasyon 3,44 puan düsüsle yüzde 10,28’e geriledi.

Kapasite kisitlari, sehirler arasi otobüs ücretlerini olumsuz etkilemeye haziran ayinda da devam ederken, geçen yilin ayni ayinda gerçeklesen artislarin daha belirgin olmasi ulastirma hizmetleri yillik enflasyonunu düsüren ana unsur oldu.

Temel mal yillik enflasyonu haziran ayinda 1,08 puan artarak yüzde 21,92 oldu. Bu dönemde yillik enflasyon, diger temel mallar grubunda daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda artis gösterdi.

Giyim ve ayakkabi grubunda yillik enflasyon 1,30 puan artarak 6,86 seviyesine ulasirken, bu gelismede mayis ayindaki kapanma sonrasi haziran ayindaki normallesme süreci etkili oldu.

Dayanikli mal fiyatlari bu dönemde alt gruplar geneline yayilan artislar gösterdi (aylik yüzde 2,98) ve grup yillik enflasyonu 0,12 puan artarak 30,86 oldu. Diger temel mallar grubunda son dönem kur gelismelerinin etkileri izlendi ve alt kalemler genelinde yüksek fiyat artislari görüldü

Özetle, bu dönemde Türk lirasindaki görünüm, emtia fiyatlarindaki birikimli artislar ve kontrollü normallesme ile birlikte temel mal grubu yillik enflasyonu yükselis kaydetti.

- "Esel mobil sistemi önemli bir enflasyonist etkiyi bertaraf etmeye devam etti"

Enerji fiyatlari haziran ayinda yüzde 2,24 artis sergiledi. Akaryakit fiyatlari haziran ayinda yüzde 6,33 yükselerek bu gelismeyi sürükleyen temel unsur oldu. Bu dönemde ham petrol fiyatlarindaki yükselis ve Türk lirasinda gerçeklesen deger kayiplarina karsin, esel mobil sistemi önemli bir enflasyonist etkiyi bertaraf etmeye devam etti. Diger yandan, dogal gaz fiyatlari haziran ayinda ilimli bir sekilde yükselirken (yüzde 0,55), kati yakitlar ve tüp gazda daha belirgin fiyat artislari (yüzde 1,19 ve yüzde 1,44) gerçeklesti. Bu gelismelere ragmen, enerji grubu yillik enflasyonu baz etkisiyle 0,43 puan düserek yüzde 17,28’e geriledi.

Gida ve alkolsüz içecek fiyatlari haziran ayinda yüzde 0,88 artarken, grup yillik enflasyonu islenmemis gida fiyatlari öncülügünde 2,95 puan artarak yüzde 19,99 oldu. Bu dönemde yillik enflasyon islenmemis gida grubunda 4,09 puan artarak yüzde 18,70’e, islenmis gida grubunda ise 1,71 puan artisla yüzde 21,20’ye yükseldi.

Mevsimsellikten arindirilmis veriler taze meyve ve sebze fiyatlarinda ilimli bir seyre, diger islenmemis gida fiyatlarinda ise artisa isaret etti. Bu dönemde, diger islenmemis gida grubunda kirmizi et fiyatlari yüzde 6,08 artarken, beyaz et fiyatlarindaki yükselis devam etti. Haziran ayinda islenmis gida fiyatlari aylik bazda yüzde 2,02 artarken, ekmek ve tahillar, kati sivi yaglar ve kirmizi et fiyatlarindaki artisa istinaden islenmis et ürünleri kalemlerindeki yükselisler öne çikti.

Uluslararasi tarimsal emtia fiyatlarindaki mevcut yüksek seviyeler, birikimli kur etkileri ve belirli ürünlerdeki arz görünümü gida enflasyonunu olumsuz etkiledi. Bu dogrultuda taze meyve-sebze disi gida grubunda fiyat artislarinin genele yayilmasiyla, yillik enflasyon yüzde 22,04 seviyesine yükseldi.

- "Tüketici fiyatlari üzerindeki üretici fiyatlari kaynakli baskilar güçlenerek devam etti"

Yurt içi üretici fiyatlari haziran ayinda yüzde 4,01 yükselirken, yillik enflasyon 4,56 puan artarak yüzde 42,89’a ulasti. Üretici fiyatlarindaki bu yükseliste, döviz kuru gelismeleri, uluslararasi emtia fiyatlarindaki birikimli artislar ve süregelen arz kisitlari belirleyici olmaya devam etti. Bu gelismelerle, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarinin egilimi yüksek seviyesini korudu.

Ana sanayi gruplarina göre incelendiginde, yillik enflasyon alt gruplar genelinde belirgin artislar gösterirken özellikle ara mali grubundaki artis ön plana çikti. Haziran ayinda ara mallari fiyatlarindaki yüzde 4,26’lik artista demir-çelik ve ferro alasimlar, tahil ürünleri, ahsap ve mantar ürünler, plastik ürünler, hayvan yemleri ve kimyasal ürünlerin etkisi hissedildi.

Enerji grubu fiyatlarindaki artista (yüzde 7,28) rafine edilmis petrol ürünleri, elektrik ve gaz imalati ile dagitimi belirleyici oldu. Sermaye mali grubunda metal yapi ürünleri, makineler ve motorlu kara tasitlari ile bunlarin parça ve aksesuarlarindaki yükselisler dikkati çekti.

Dayanikli tüketim mallari fiyatlarindaki artista mobilya, ev aletleri ve mücevherat belirleyici olurken, dayaniksiz tüketim mallari fiyatlarindaki yükseliste et ürünleri, diger tekstil ürünleri ve kati-sivi yaglar öne çikti. Bu gelismelerle, tüketici fiyatlari üzerindeki üretici fiyatlari kaynakli baskilar güçlenerek devam etti.