Mevlana Celaleddin Rumi 30 Eylül 1207

Karaman'a 1222 yılında gelen Mevlana yaşamını ''Hamdım, piştim, yandım'' sözleriyle özetledi. Tasavvuf dünyasında şiirleri ve düşünceleriyle bir çığır açan Mevlana, insanlığa şöyle seslendi:

''Gel, gel, ne olursan ol yine gel, ister kafir, ister mecusi, ister puta tapan ol yine gel, bizim dergahımız, ümitsizlik dergahı değildir, yüz kere tövbeni bozmuş olsan da yine gel...''

Mevlana, ölüm gününü yeniden doğuş günü olarak kabul etti. Allah'a kavuşacağı için ölüm gününü, düğün günü veya gelin gecesi anlamına gelen ''Şeb-i Arus'' diye tanımlayan Mevlana, 17 Aralık 1273 tarihinde Hakk'ın rahmetine kavuştu.

Belli başlı öteki olaylar

24 Eylül

1566- On birinci Osmanlı Padişahı II. Selim tahta çıktı.

1882- İstanbul Beyazıt Kütüphanesi kuruldu.

1947- Hindistan'da Müslüman mültecileri taşıyan tren, Pencap

sınırında durduruldu. Sihler, bin 200 mülteciyi kurşuna dizdi.

1956- Türk Dil Kurumu'nun ''En İyi Yapıt Ödülü''nü, ''Ali'' adlı

romanıyla Orhan Hançerlioğlu kazandı.

1960- Yüksek Adalet Divanı kuruldu.

1973- Şair Şükufe Nihal 77 yaşında, İstanbul'da hayatını kaybetti.

1973- Şilili şair Pablo Neruda, Santiago'da öldü.

1996- Türk sanat müziği sanatçısı, ''Sanat Güneşi'' Zeki Müren

vefat etti. Müren, TRT İzmir Stüdyosu'nda katıldığı program

sırasında fenalaşarak yaşamını yitirdi. Sanatçı, 27 Eylül'de

Bursa'da toprağa verildi.

1999- 12 Mart 1971 Muhtırası'nda imzası bulunan eski Hava

Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Batur öldü.

2010- 1950'li yılların tanınmış pop yıldızı Eddie Fisher yaşama veda etti.

25 Eylül

1396- Yıldırım Bayezid, Niğbolu Zaferi'ni elde etti.

1561- Şehzade Bayezid idam edildi.

1911- İtalya, Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti.

1925- İstanbul'da, tulumbacı teşkilatı yerine, modern motorlu

itfaiye teşkilatı kuruldu.

1956- İstanbul'da geniş çaplı istimlak çalışmaları başlatıldı.

1960- Yassıada'da tutuklu bulunan eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar,

kemeriyle intihar girişiminde bulundu. Bayar, nöbetçi teğmen

tarafından kurtarıldı.

1974- Bilim adamları, spreylerin ozon tabakasını tahrip ettiği

konusunda uyarıda bulundu.

1979- Arjantin Devlet Başkanı Juan Peron'un eşi Eva Peron'un

yaşam öyküsünü anlatan ''Evita'' müzikalinin prömiyeri, Broadway

Tiyatrosu'nda yapıldı.

1982- Türkiye'nin ilk kadın büyükelçisi Filiz Dinçmen,

Amsterdam'da görevine başladı.

2001- Tekel'in Küba ile ortak kurduğu TEKA Puro Fabrikası

İstanbul'da açıldı.

2005- ''En Kalabalık Halk Oyunları Gösterisi'' dalında Guinnes

Rekorlar Kitabı'nda rekora aday olan Burdur'da 20 bin 328 kişi

yöresel ''Teke Zortlatması'' oyununu aynı anda oynadı.

2010- İngiltere'de muhalefetteki İşçi Partisi'nin genel başkanlığına

Ed Miliband seçildi. Seçim, Ed ile David Miliband kardeşler arasındaki yarışa sahne oldu.

2011- Perge Antik Kenti'nden kaçırılan ''Yorgun Herakles'' heykeli, 31 yıl sonra ABD'den

Başbakanlık uçağı ile Türkiye'ye getirildi ve Antalya Müzesi yetkililerine teslim edildi.

2011- İspanya'nın doğusundaki Katalonya özerk yönetimi, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren

tüm Katalonya bölgesinde boğa güreşlerini yasakladı. Barcelona'daki ünlü ''La Monumental''

arenasında ise son boğa güreşi yapıldı.

26 Eylül

1669- Girit Adası, Türk egemenliği altına girdi.

1887- Emile Berliner gramofonun patentini aldı.

1907- Yeni Zelanda, İngiltere'den bağımsızlığını ilan etti.

1932- Birinci Türk Dil Kurultayı toplandı.

1960- Küba lideri Fidel Castro, 4 saat 29 dakika ile BM tarihindeki

en uzun konuşmayı yaptı.

1961- Orgeneral Cemal Gürsel Cumhurbaşkanı seçildi.

1984- Çin ile İngiltere, Hong Kong'un 1997'de Çin kontrolüne

geçmesi konusunda anlaştı.

1989- Vietnam'daki son ABD askerleri, Kamboçya'dan ayrıldı.

1999- Devlet İstatistik Enstitüsü, 17 Ağustos depreminin

konutlara 2.1 milyar dolar hasar verdiğini açıkladı.

1999- Ankara Ulucanlar Kapalı Cezaevinde, jandarmanın tünel

kazıldığı ihbarı üzerine arama yapmak istemesi üzerine çıkan

olaylarda 11 tutuklu ve hükümlü öldü, 20 tutuklu ve hükümlü

yaralandı.

2003- Tiyatro sanatçısı Kerim Afşar vefat etti.

2010- Oyuncu, yönetmen, araştırmacı, eğitmen, tiyatro sanatçısı

Beklan Algan 77 yaşında vefat etti.

2010- Türkiye'de ilk kol nakli yapıldı. Doç. Dr. Ömer Özkan ve ekibi,

trafik kazasında ölen bir kişinin iki kolunu, kolları bulunmayan

bir kişiye nakletti.

2011- Türkistan'dan Türkiye'ye göç eden ve Manisa'nın Salihli ilçesinde

yaşayan 121 yaşındaki ''Dünyanın en yaşlı kadını'' Gaışhıkaan Sıhıkaan,

evinde yaşamını yitirdi.

27 Eylül

1529- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu

Viyana'yı kuşatmaya aldı.

1538- Kaptanı Derya Barbaros Hayrettin Paşa, Cenevizli Amiral

Andrea Doria komutasındaki Haçlı donanmasına karşı Preveze

Deniz Zaferi'ni kazandı.

1922- Yunan kralı I. Konstantin Anadolu yenilgisi sonrasında

tahtını terk etmek zorunda kaldı.

1931- 1930'da Türkiye'nin de katılımıyla ilk kez resmi

nitelik kazanan Balkan Oyunları'nın ikincisi başladı.

1951- Kurtuluş Savaşı'nda yararlılıkları bulunan Yörük Ali Efe,

Nazilli'nin Kavaklı köyünde öldü.

1961- Suriye'de askeri darbe oldu. Yeni hükümet, Birleşik

Arap Cumhuriyeti'nden ayrıldığını ilan etti. Türkiye,

Suriye'nin yeni hükümetini tanıdı.

1970- Arap Zirvesi Mısır'da toplandı. Ürdün Kralı Hüseyin ile

Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat, ateşkes

anlaşması imzaladı.

1971- Türk-İran demiryolu hattı, Van feribot iskelesinde

düzenlenen törenle açıldı.

1973- Seçim gezisi için Isparta'ya gelen CHP Genel Başkanı

Bülent Ecevit'e taş ve şişe atıldı.

2000- Zorunlu Deprem Sigortası uygulaması başlatıldı.

2003- TÜBİTAK-BİLTEN tarafından teknoloji transferiyle üretilen

Türkiye'nin ilk mini gözlem uydusu BİLSAT, Rusya'dan uzaya gönderildi.

2003- Türkiye'nin ilk milli maratoncularından, Balkan ve Doğu Akdeniz

kupalarında şampiyonlukları bulunan Şevki Koru 94 yaşında öldü.

2004- Sinema ve tiyatro sanatçısı Haluk Kurdoğlu vefat etti.

2008- ''Ergenekon'' soruşturması kapsamında gözaltına alınan Gazeteci Tuncay Özkan,

eski İstanbul Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürü Adil Serdar Saçan

ve eski Esenyurt Belde Belediye Başkanı Gürbüz Çapan'ın da aralarında

bulunduğu altı kişi tutuklandı.

2008- MİLGEM kapsamındaki ilk milli tasarım savaş gemisi ''Heybeliada''

ile mayın avlama gemisi ''Akçay'', İstanbul'da denize indirildi.

2008- Bestekar Necdet Tokatlıoğlu İstanbul'da vefat etti.

2008- Amerikalı aktör Paul Newman 83 yaşında öldü.

2010- Titanik filminin yıldızlarından Gloria Stuart 100 yaşında öldü.

2011- Denizli'nin Laodikya Antik Kenti'nde sürdürülen kazı çalışmaları

kapsamında Anadolu'nun gerçek boyutlardaki ilk Afrodit heykel başı bulundu.

28 Eylül

1730- Patrona Halil isyanı başladı.

1865- Fransız kimya ve biyoloji bilgini Dr. Louis Pasteur öldü.

1891- ''Moby Dick''in yazarı, Amerikalı şair ve yazar Herman

Melville 72 yaşında öldü.

1920- Kazım Karabekir komutasındaki Türk ordusu, Doğu'da

Ermenileri yendi.

1950- BM emrine verilen Kore Birliği, Türkiye'den yola çıktı.

Birlik, önce özel trenlerle İskenderun'a nakledildi; buradan da

gemilerle Kore'ye doğru hareket etti.

1955- Türk Migros, İstanbul'da hizmete başladı.

1970- Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdül Nasır öldü.

1982- Halk arasında ''Banker Kastelli'' diye anılan Abidin

Cevher Özden, Tunus'ta yakalandıktan sonra Türkiye'ye

getirilerek tutuklandı.

1993- Şair Tevfik Akdağ 61 yaşında İstanbul'da öldü.

1995- Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat ile İsrail

Başbakanı İzak Rabin, Batı Şeria'nın Filistin yönetimine devri

konusunda anlaştı.

2010- Devlet Tiyatroları sanatçısı A. Ecder Akışık 72 yaşında hayatını kaybetti.

2011- Küba'da vatandaşların otomobil alması ve satması yasal hale getirildi.

29 Eylül

1499- İnebahtı Kalesi fethedildi.

1902- Fransız romancı Emile Zola öldü.

1911- Trablusgarp topraklarının İtalya'nın eline geçmesiyle

sonuçlanan ve İtalya ile Osmanlı devletini karşı karşıya getiren

Trablusgarp Savaşı başladı.

1923- Filistin'de İngiliz mandası resmen yürürlüğe girdi.

1929- Muhsin Ertuğrul'un yönettiği ''Ankara Postası''

filminin ilk gösterimi İstanbul'da yapıldı.

1933- Komünist Enternasyonal Genel Sekreteri Georgi Dimitrov'un

suçlandığı Almanya Meclisi Reichstag'ın yakılması soruşturmasında

öteki sanık Marinus Van Der Lubbe, yangını çıkardığını itiraf etti.

1960- Demokrat Parti kapatıldı.

1972- ''Milliyet Sanat'' dergisinin ilk sayısı çıktı.

1984- Yönetmen Atıf Yılmaz, 1984'de ''Bir Yudum Sevgi'', bir yıl

sonra da ''Dul Bir Kadın'' adlı filmleriyle iki yıl üst üste

Altın Portakal Ödülü'nü aldı.

1992- Hakkari'nin Şemdinli ilçesi Derecik Jandarma Karakoluna

saldıran teröristlerden 200'ü öldürüldü.

1994- Eski Adalet Bakanı ANAP'lı Mehmet Topaç, Ankara'daki

avukatlık bürosunda, yasa dışı Dev-Sol örgütü üyesi oldukları

iddia edilen dört kişinin silahlı saldırısı sonucu öldü.

2003- Gazeteci Tuğrul Şavkay vefat etti.

2007- Eski bakanlardan Dr. Yıldırım Aktuna, İstanbul'da

vefat etti.

2010- Yönetmen Arthur Penn, 88 yaşında yaşamını yitirdi.

30 Eylül

1207- Mevlana Celaleddin Rumi, Belh kentinde dünyaya geldi.

1517- Oruç Reis, Cezayir zaferini elde etti.

1520- Kanuni Sultan Süleyman tahta çıktı.

1579- Sokollu Mehmet Paşa öldü.

1930- İlk sivil tayyarecilerimizden Vecihi Bey, kendi

yaptığı tayyaresiyle Göztepe'den Yeşilköy'e uçtu. Vecihi Bey,

Anadolu halkına ilk uçak gezilerini yapma olanağı da sağlamıştı.

1955- Amerikalı aktör James Dean, trafik kazasında 24 yaşında öldü.

1956- Soprano Leyla Gencer, San Francisco'da konser verdi.

1960- Devlet Planlama Teşkilatı kuruldu.

1978- Başbakan Bülent Ecevit ilk ''Köykent'' uygulamasını

Bolu'nun Mudurnu ilçesine bağlı Taşkesti köyünde başlattı.

1978- Edebiyat tarihçisi Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan, İstanbul'da öldü.

1991- İstanbul Metrosu'nun ön tünel inşaatı başladı.

Açılışı

Sosyal Demokrat Halkçı Parti Genel Başkanı Erdal İnönü yaptı.

1999- Eski Milli Eğitim ve Kültür bakanlarından Bolu Milletvekili

Avni Akyol, kalp krizi sonucu vefat etti.

2010- Beyaz perdenin dev ismi Tony Curtis, 85 yaşında yaşamını yitirdi.

Hazırlayan: Suat Karabıyık

Yayıncı: Tolga Özgenç