Filipinler’de, Müslümanların yoğun yaşadığı Mindanao eyaleti çevresindeki adalara özerklik tanınması hakkındaki Bangsamoro Organik Yasa Tasarısı’nın (BOL) 21 Ocakta yapılan referandumda kabul edilmesinden sonra bugün yapılacak referandumda 7 Kuzey Cotabato kasabası, Aleosan, Carmen, Kabacan, Midsayap, Pigkawayan, Pikit ve Tulunan sakinlerine BARMM’a katılıp katılmayacakları sorulacak. Bu kasabaların oylamaya evet oyu vermesi halinde 67 köy BARMM’a katılmış olacak.
Seçim Komisyonu Sözcüsü James Jimenez oylama yapılacak 13 seçim merkezlerinde 8:30 itibariyle oy vermeye başlandığını, önceki günkü cami bombalamasının bu oylamayı etkilemediğini söyledi.
James Jimenez, Iligan Şehri hariç, Lano del Norte sakinlerine Tagoloan, Balo-i Pantar, Munai, Tancal’ın Müslüman Mindano otonom bölgesine (BARMM) katılıp katılmayacaklarını sorulacağını söyledi.
Seçim Komisyonu sözcüsü James Jimenez bugün 640 bin seçmenin oy kullanacağını söyledi.
Seçim sonuçlarının 4 gün sonra açıklanacağı kaydedildi.
21 ocakta yapılan ve 1 milyon 540 bin kişinin katıldığı özerklik oylamasının sonucu 25 ocakta açıklanmış ve özerklik kanunu kabul edilmişti.
BARMM’a katılımın kabul edilmesi halinde Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte’nin Bamgsamoro geçiş hükumetini tayin etmesinin beklendiği kaydedildi. Geçiş hükumetinin geçiş döneminde kanun çıkarma ve bütçe, tarım ve turizm ve insan hakları konusunda yürütme yetkisine sahip olacağı belirtildi.
Moro Müslümanlarının Direniş Hikayesi
Filipin Müslümanlarının kendilerini Hristiyanlardan ayırmak için tercih ettiği ve “Müslüman halk” anlamına gelen Bangsamoro kelimesinin kullanımı 1915’e kadar gidiyor.
Filipinler yönetiminin diktası altında yaşayan Moro Müslümanları önce silahlı bir cephe kurdu. Daha sonra ele geçirilen bölgeler özgürlüğe kavuşturuldu.
Moro İslami Kurtuluş Cephesi Filipinler Müslümanlarının islami direniş hareketi. Ülkenin güneyinde bulunan İslami iki İslami askerî gruptan biridir, diğeri ise Ebu Seyyaf grubu oldu. Bu gruplar Bangsamoro, Mindanao, Sulu Archipelago, Palawan, Basilan, bölgelerinde ve diğer çevre adalarda kuruldu.
Moro İslami Kurtuluş Cephesi, 1960’lı yıllarda Jabidah katliamına bir başkaldırı hareketi olarak kuruldu. İslami Hareket, Filipinler’in güneyinde bağımsız İslam Devleti’ni kurdu ve hükumet güçlerine karşı direniş başlattı. Başkent Manila’daki devlet ve İslami Hareket arasındaki çatışmaların durdurulması için 1997’de temmuz ayında bir sözleşme imzalandı ama 2000 yılında Filipin Başkanı Joseph Estrada tarafından bu sözleşme iptal edildi. Buna cevaben, Moro Cephesi ulusal cihad ilan etti. 2006’da Filipin hükumeti geri adım atarak İslami Hareket ile barış anlaşması imzaladı. Çeşitli sebeplerle anlaşmalar bir türlü yürürlüğe konulamadı. Son olarak ise 2011’in sonunda daha önce yapılan anlaşmaların uygulanmasına karar verildi.
Filipinler Kongresi 3 yıl önceki anlaşmaya bağlı kalarak Bangsamoro Anayasasını kabul etti.
Filipinler hükumeti ve Moro İslam Hareketi arasındaki barış müzakereleri 1997-2014 yıllarını kapsıyor. 2013 yılında “Bangsamoro Üzerine Sınırlı Bir Anlaşma”nın ardından müzakereler 2014’te imzalanan “Bangsamoro Barış Anlaşması” ile neticelendi. Anlaşmanın anayasal zemine dökülmesi ve anayasa taslağını oluşturmak için “Bangsamoro Geçiş Komisyonu” kuruldu. Birçok sorundan ve tartışmadan sonra anayasal problemlerinden arındırılmış “Mutabakata Varılmış Moro Anayasası” ortaya çıktı.
Mindanao'nun Bazı Bölgeleri Özerk Müslüman Yönetimine Katılmak İçin Oy Kullanıyor
Müslümanların özerk yönetimi için Filipinlerin Mindanao adasında 21 Ocakta yapılan Bangsamoro Organic Kanununun halk oylamasından sonra, bugün adadaki Kuzey Cotabato ve Lano Norte’nin kasabalarının da Bangsamoro otonom bölgesine katılımı için halk oylaması yapılıyor.
