Modern Çagin Büyük Sorunu Açiklamasi 'Erteleme Hastaligi'

Halk arasinda erteleme hastaligi olarak bilinen "Procrastination", son yillarda artmaya basladi.

Modern çagda artan hastaliga dikkat çeken Klinik Psikolog ve Psikoterapist Murat Paker “Son 10-20 yilda psikoterapide de giderek daha fazla karsilastigimiz hastalik yeni bir sey degil. Her zaman var olan ancak modern çagda gitgide daha fazla görülen bir problem oldugu için yeni oldugu saniliyor” dedi.

Erteleme sorunuyla ilgili iki temel egilimden bahsetmek mümkün oldugunu kaydeden Paker, “Bir tanesi çogu insanin kendi yeteneklerine hitap eden seylerden ziyade yapmak zorunda kaldigi isler, gitmek zorunda kaldiklari okullar, yasamak zorunda olduklari ortam, mekan vb. seyler yüzünden tatminsizlik dozunda artis var. Digeri ise sosyal medya ile her seyi görüyoruz, baska hayatlara tanik oluyoruz. Yasadigimiz bilgi çaginda bilgisayarlarin, sosyal medyanin, reklamlarin, dizi filmlerin çok hizli degisen ve bizim bir sürü arzumuzu hizli ve yogun biçimde uyaran ve dikkatimizi kolayca dagitabilecek çok zengin bir dünya var. Bu dünyanin içinde bir sürü seye tanik oluyoruz. Kendi hayatlarimizda yaptigimiz islerde yabancilasmisken, sikicilik dozu artmisken o sikiciligi giderebilecek baska hayatlara sanal olarak çok kolayca erisebiliyoruz. Zengin dünyalar, parlak dünyalar, renkli hayatlar, acayip zenginlikler, varliklar bunlari çok kolay herkes görebiliyor eskiden bunlar bu kadar görülmüyordu. Dolayisiyla kendi hayatlarimizin sikiciliginin altinda daha da fazla eziliyoruz. Günümüzde çocuklar tablet, telefon, diziler gibi etkenlerle can sikintisina tahammül etmeyi pek ögrenmeden büyüyor. Böyle yetisen yeni nesiller sikinti gerektiren islerle karsilastiklarinda o islere girismek ve ugrasmak yerine o isleri olabildigince erteleme yolunu daha kolay seçebiliyorlar. Bu genel olarak bir öz disiplin sorunu. Erteleme probleminin en ciddi sonuçlara yol açtigi alanlardan biri de saglik alanidir. Birçok insan kendi saglik kontrollerini yaptirmayi ertelemekte ve bu yüzden agir sonuçlarla karsilasabilmektedir. Bu konuda burada bahsettigimiz dinamiklere ek olarak daha karmasik baska dinamiklerin varligindan da bahsetmek mümkündür” dedi.



“Mükemmelliyetçilerin erteleme problemine yakalanma ihtimalleri yüksek”

Mükemmelliyetçilik özelligine sahip insanlarin erteleme problemine yakalanma ihtimalleri yüksek oldugunu ifade eden Paker, “Bu kisilik özelligi iki kisilik tarzinda ön planda görüldügü söylenebilir. Bunlardan biri obsesif (takintili) kisilik tarzi. Kati, fazla kuralci bir tarz. Mesela sinav var çalisilmasi lazim, ama çalismaya baslanabilmesi için, evin, odanin, masanin çok derli toplu, düzgün temiz olmasi lazim, onlar olmadan çalismaya baslanamiyor. Bu yüzden asiri zaman harcanabiliyor, boyun erteleme yapilabiliyor. Ya da narsisistik kisilik tarzinda mükemmeliyetçilik bu sefer kendini gösterme, hayran olunabilecek derecede bir performans gösterme ihtiyaci üzerinden ortaya çikabiliyor. Bu düzeyde bir performans garantisi yoksa bolca erteleme davranisi devreye girebiliyor” seklinde konustu.

Tedavide erteleme dozu önemli

Hastaligin tedavisinde erteleme probleminin dozunun önemli oldugunu kaydeden Paker, “Hafif dozlarda, hayati zorlastiran ama çok agir olmayan dozlarda oluyorsa profesyonel yardima gerek olmadan kisinin kendi düsünerek yakin çevresi ile konusarak dikkat etmesi yeterli olabilir. Ancak erteleme problemi kroniklesmis ve çok agir problemler çikartiyorsa o zaman profesyonel bir yardim gerekli olabilir. Profesyonel yardimda da tabii bir sürü alt tipi, alt mekanizmasi, dinamigi oldugu için o kisinin neden böyle bir probleme sahip oldugu, nasil bir problemi oldugu, hangi kaynaklardan beslendiginin iyi anlasilmasi gerekir. Bunun ne tür bir duygusal arka plana sahip oldugunun iyi anlasilip oradaki gerilimlere çatismalara oradaki çesitli iliski örüntülerine yönelik bir terapi çalismasinin yapilmasi gerekir. Degisik terapi yöntemleri kullanilabilir. Ama burada önemli olan yüzeysel düzeyde sadece bazi ödevler vererek, basit bazi müdahalelerle kisinin kendisini zorlayarak davranis degisiklikleri yapmak yerine, altta yatan nedenlerin anlasilip o kisiye özel bir iliskisellik içinde yaklasabilen terapi modellerin kalici degisiklik olusturabilme düzeyinde daha etkili olabilecegini söyleyebiliriz” dedi.