'Moldova'daki Seçimler Batı Ve Rusya Arasındaki Mücadele Alanı'

DMITRI CHIRCIU - Moldova'da 24 Şubat Pazar günü yapılan parlamento seçimleri, Rusya yanlısı ve AB yanlısı siyasi güçler arasında mücadeleye sahne oldu.

Moldova Yüksek Seçim Kurulu tarafından yayımlanan kesin verilere göre, seçimlerde 101 sandalyeli parlamentoya 4 siyasi parti girdi.

Rusya yanlısı olarak bilinen Cumhurbaşkanı İgor Dodon'un kurduğu Moldova Cumhuriyeti Sosyalist Partisi (PSRM) seçimde yüzde 31,15 ile en yüksek oyu aldı.

Avrupa Birliği ve NATO yanlısı Platforma DA Partisi ve Moldova Liberal Demokrat Partisinin koalisyonu sağ blok "ACUM" yüzde 26,84 Moldova Demokrat Partisi (PDM) de yüzde 23,62 oyla parlamentoya girmeye hak kazandı.

Daha önce hiçbir meclis seçiminde başarılı olamayan Şor Partisi ise yüzde 8,41 oyla yüzde 6 barajını geçerek Mecliste yer aldı. Moldova'nın Liberal Partisi ve 2001-2009 arasında iktidarda olan Komünist Partisi ise ilk kez parlamentoya giremedi.

Moldova'daki parlamento seçimleri ilk kez parti ve dar bölge seçim sisteminin (tek vekillik seçim sistemi) karışımıyla yapıldı. Yeni sisteme göre, milletvekillerinin 50'si siyasi parti listesinden 51'i ise seçim bölgesi listesinden belirlendi.

Söz konusu sisteme göre, ülkenin dışında bulunan diaspora için ayrılan üç bölge olmak üzere toplamda 49 bölge oluşturuldu.

Yaklaşık 3,5 milyon nüfusa sahip Moldova'daki seçimlerde halkın yüzde 49,22'si oy kullandı.

Seçimlerle birlikte yapılan referandumda, halkın çoğunluğu milletvekili sayısının 101'den 61'e indirilmesine "evet", milletvekilinin görevini yerine getirmemesi durumda görevden alınabilmesine ise "hayır" oyu verdi.

- "Moldova'da erken seçime gidilebilir"

Parlamento seçimlerini AA muhabirine değerlendiren Moldovalı gazeteci ve analist Vyaçeslav Kraçun, "Moldova'daki seçimler, Batı ve Rusya arasındaki mücadele alanıdır. Bir tarafta Rusya ile iyi ilişkiler kurmayı amaçlayan parti, diğer tarafta ise Avrupa Birliği'ne (AB) entegrasyon sürecini ve NATO ile yakınlaşmayı destekleyen siyasi güçler var." dedi.

Kraçun, yeni seçim sisteminin Sosyalist Partinin fazla oy almasını engellediğini ileri sürerek, "Sosyalistler, parti sistemine göre çoğunluğu kazansa da dar bölge seçimine göre oylarını kaybetti. Diğer partiler, özellikle de Demokrat Parti burada daha etkin olabildi.” değerlendirmesinde bulundu.

Bir önceki parlamento seçiminde en yüksek oyu alan Sosyalist Partinin hükümeti kuramadığını belirten Kraçun, Avrupa yanlısı olarak bilinen Moldova Demokrat Partisinin diğer partilerle parlamentoya hakim olduğunu hatırlattı.

Vyaçeslav Kraçun, hükümetin kurulması için partilerin koalisyon oluşturması gerektiğine dikkati çekerek, “Vladimir Plahotniuc'un kurduğu Demokrat Parti ve Şor Partisi, koalisyondan yana ama diğer iki parti koalisyon kurmaya yanaşmıyor. Bu durumda en kötü ve en gerçekçi senaryo erken seçime gidilmesi olur. Bunu Cumhurbaşkanı Dodon da seçim sonrası dile getirdi.” ifadelerini kullandı.

Hiçbir seçimde meclise giremeyen Şor Partisinin yüzde 6 barajını geçmesini “sürpriz” olarak değerlendiren Kraçun, "Parti başkanı İlan Şor, bankalardan bir milyar doların çalınması olayında yedi yıl hapis cezasına çarptırılan ve bir süre sonra serbest bırakılan iş adamıdır. Buna rağmen halktan oy alabilmesi mantık dışı bir şey.” diye konuştu.

- "Karma sistem Gagauzlara yapılan haksızlık"

Kraçun, Sosyalist Partisinin Gagauz Özerk Yeri’nde yaklaşık yüzde 85 oy aldığını, dar seçim bölgesinden 2, parti listesinden de 1 Gagauz milletvekilini meclise sokmayı başardığını söyledi.

Gagauz Özerk Yeri Başkanı İrina Vlah'ın Sosyalistleri desteklediğini dile getiren Kraçun, "Vlah'ın mayısta yapılacak Başkanlık seçimlerinde Sosyalist Parti ve Cumhurbaşkanı Dodon’un desteğiyle tekrar başkan olması bekleniyor.” ifadesini kullandı.

Kraçun, karma sisteminin Gagauzların meclise girebilmelerini zorlaştırdığına dikkati çekerek, “Moldova’nın güneyinde Bulgarların çoğunlukla yaşadığı Taraklı Kasabası var. Bu kasaba yaklaşık 30 bin nüfusa sahiptir. Taraklı'nın bir seçim bölgesi varken, yaklaşık 160 bin nüfusa sahip Gagauz Özerk Yeri'nde ise sadece iki seçim bölgesi var. Bu Gagauzlara yapılan haksızlık.” değerlendirmesinde bulundu.

Vyaçeslav Kraçun, Rusya’nın desteğiyle bağımsızlığını ilan eden ancak hiçbir ülke tarafından tanınmayan Transdinyester'deki halkın da Sosyalist Partiyi desteklediğine dikkati çekti.

Gazeteci Kraçun, seçimlerden birkaç gün önce sandık yerlerinin değiştirilerek, Sosyalistlere oy verilmesinin engellendiğini iddia etti.