Müsilajin Yayiliminin Uydu Görüntüleriyle Takip Edilebilmesi Için 'Kod' Yazdilar

AHMET BAYRAM - Yildiz Teknik Üniversitesi (YTÜ) ve Manisa Celal Bayar Üniversitesinden (MCBÜ) harita mühendisi bir grup akademisyen, Marmara Denizi'nde müsilajin (deniz salyasi) yayilimini izlemek üzere Google Earth Engine platformunda kullanilan "kod" yazdi.

YTÜ Harita Mühendisligi Bölümü Fotogrametri Ana Bilim Dali Ögretim Üyesi Prof. Dr. Füsun Balik Sanli, ayni üniversiteden Doç. Dr. Fatih Gülgen ve Dr. Ögretim Üyesi Ugur Acar ile MCBÜ Cografi Bilgi Sistemleri Ögretim Görevlisi Osman Salih Yilmaz ve Egitim Fakültesi Bilgisayar ve Ögretim Teknolojileri Bölümünden Dr. Ögretim Üyesi Ali Murat Ates, Marmara Denizi'ndeki müsilajin yayilimini belirlemek üzere çalisma yürüttü.

Akademisyenler, uydu görüntülerinde deniz suyu ile müsilaji birbirinden ayirabilen açik kaynakli kod yazip, deniz salyasinin yayilimi konusunda analizler yapti.

Prof. Dr. Füsun Balik Sanli, bu platform üzerine yazilan kodla, su yüzeyi ve müsilaji birbirinden ayirabildikleri haritalar ürettiklerini dile getirdi.

Müsilajin, Marmara Denizi'nde örttügü alanlari koordinatlariyla tespit ettiklerini aktaran Sanli, söyle konustu:

"Bizim yaptigimiz çalismayla yogunlugun nerede oldugu, çalismalara nereden baslanabilecegi gibi analizler yapilabilir. Tehlikeli bölgelerin nereler oldugunu, yayilimin nereye dogru yöneldigini tespit edebiliyoruz. Yapilan temizleme islemlerinde, sahaya gemiyle çiksaniz bile alan çok genis oldugu için müsilaji görmek çok zor. Oysa bizim yazdigimiz kodla nerelerde kümelenmenin arttigini, temizleme isleminin basarili olup olmadigini kod sayesinde üretecegimiz haritalar üzerinden takip edebiliriz."

Sanli, yazilan kod sayesinde "Google Earth Engine" üzerinde 1-2 dakika gibi kisa bir süre içinde müsilaj tespiti yapabildiklerini belirterek, "Kodu çalistirip risk olan yerleri belirleyebiliriz. Uydu görüntüleriyle bu izlemeyi sürekli yaptigimizda, çok daha erken bir zamanda, riskli gördügümüz bölgelere saha analizi için gidilebilir, gerekli önlemlerin alinmasina yardimci bilgiler üretilebilir." ifadelerini kullandi.

- "Müsilaj için erken uyari sistemi olarak kullanilabilir"

MCBÜ Cografi Bilgi Sistemleri Ögretim Görevlisi Osman Salih Yilmaz da Marmara Denizi'ndeki müsilaj sorunu gündeme geldiginde, müsilajin kapladigi alani hesaplamak, yogun görüldügü yerleri ve risk altindaki bölgeleri belirlemek için çalisma baslattiklarini belirtti.

Uzaktan algilama tekniklerini kullanarak yazdiklari kod sayesinde müsilaji dogru ve hizli tespit edip haritalar ürettiklerini aktaran Yilmaz, bu haritalarin temizlik çalismalarina büyük katki saglayacagini, ayrica bu kodu, haritalardan faydalanmak isteyen ve müsilajla ilgili çalisan uzmanlarla gerçek zamanli paylasacaklarini söyledi.

Yilmaz, kullandiklari metodun bir nevi "erken uyari sistemi" gibi de degerlendirilebilecegine dikkati çekerek, "Bu kodla temizlik sürecinde ilerleyen dönemlerde temizligin hangi asamada oldugunu, müsilajin azalip azalmadigini dakikalar içinde tespit edebiliyoruz. Ayrica daha önce hiç müsilaj görülmemis bölgelerde yayilimin baslayip baslamadigi da tespit edilebilir." ifadelerini kullandi.

Cografi bilgi sistemleri ve uzaktan algilama alaninda doktora yapan Yilmaz, danisman hocalari Doç. Dr. Fatih Gülgen ve Dr. Ögretim Üyesi Ali Murat Ates’in katkilariyla yaptiklari çalismanin, temizlik faaliyetlerine katki sunacagini sözlerine ekledi.