NATO Zirvesi Bildirisinden (2) Açiklamasi

NATO Liderleri, Çin ve Rusya'yi uluslararasi sorumluluklarini yerine getirmeye davet ederken, uzay saldirilarinin Ittifak'in ortak savunmayi gerektiren 5. maddesinin uygulanmasina imkan verebilecegi karari aldi.

Belçika'nin baskenti Brüksel'deki NATO karargahinda NATO Zirvesi tamamlandi.

Zirvenin ardindan yayimlanan bildiride, "Çin'in hirslari ve iddiali davranislarinin" uluslararasi düzene ve Ittifak güvenligiyle ilgili alanlara yönelik sistematik zorluklar ortaya koydugu ifade edildi.

Çin'in zorlayici politikalarindan endise duyuldugunun vurgulandigi bildiride, söz konusu ülkenin nükleer cephaneligini hizla genislettigi ve Rusya ile askeri isbirligi yaptigina dikkat çekildi.

"Çin'in seffaflik konusundaki eksikligi ve dezenformasyon kullanimindan endise duyuyoruz." ifadesine yer verilen bildiride "Çin'i uluslararasi taahhütlerini yerine getirmeye ve 'büyük güç' rolüne uygun olarak uzay, siber alan ve deniz de dahil olmak üzere uluslararasi sistemde sorumluluklari uyarinca davranmaya çagiriyoruz." ifadeleri kullanildi.

Bildiride iklim degisikligi gibi ortak sinamalara karsi da Çin ile iliski kurmaya deger verildiginin alti çizilerek, "Karsilikli seffaflik ve anlayis hem NATO'ya hem de Çin'e fayda saglayacaktir." tespiti paylasildi.

- Rusya'ya yönelik mesajlar

Bildiride Rusya'ya ayrica deginilerek, "Siyasi diyalog kanalini açik tutarken, Rusya ile tüm sivil ve askeri is birligini askiya aldik. Rusya, uluslararasi hukuka, uluslararasi yükümlülük ve sorumluluklarina uyana kadar onunla olagan iliskilerimize geri dönemeyiz." ifadesi kullanildi.

Rusya'nin, Çekya'yi ve ABD'yi hasim ülkeler listesinden çikarmaya davet edildigi bildiride Ukrayna, Gürcistan ve Moldova'nin toprak bütünlügü ve egemenliginin desteklendigi mesaji verildi.

Bildiride "Rusya'nin Kirim'i ilhakini siddetle kiniyoruz ve kabul etmeyecegiz. Kirim Tatarlarina ve diger yerel topluluklara yönelik insan haklari ihlalleri sona ermelidir." ifadeleri kullanildi.

"Rusya'yi Karadeniz'in bazi bölgelerinde seyrüsefer kisitlamasini durdurmaya çagiriyoruz." degerlendirmesine yer verilen bildiride, sunlar kaydedildi:

"Rusya'yi dogu Ukrayna'da destekledigi silahli olusumlara mali ve askeri yardim saglayarak çatismayi körüklemeye son vermeye çagiriyoruz. Rusya'yi ayrica Gürcistan'in Abhazya ve Güney Osetya bölgelerini bagimsiz devletler olarak tanimaktan vazgeçmeye davet ediyoruz."

Rusya'nin NATO'nun hava sahasini sik sik ihlal ettiginin animsatildigi bildiride, "Rusya, NATO'yu zorlamak amaciyla bir dizi kisa ve orta menzilli füze sistemi konuslandirmak da dahil olmak üzere nükleer cephaneligini çesitlendirmeye devam ediyor. Rusya'dan yönelen tüm tehdit ve meydan okumalara karsi yakin ve birlikte çalismaya devam edecegiz." degerlendirmesi yapildi.

- Ittifakin faaliyetleri için uzay hizmetlerine güvenli erisim vurgusu

Bildiride yeni bir unsur olarak göze çarpan uzay güvenligi hakkinda sunlar belirtildi:

"Uluslarimizin güvenligi ve refahi ile NATO'nun caydiriciligi ve savunmasi için uzayin artan öneminin farkindayiz. Ittifakin operasyonlarinin, görevlerinin ve faaliyetlerinin yürütülmesi için uzay hizmetlerine, ürünlerine ve kabiliyetine güvenli erisim önemlidir. Almanya'daki NATO Uzay Merkezi ve yakinda Fransa'da kurulacak olan Uzay Mükemmeliyet Merkezi de dahil olmak üzere, operasyonel bir alan olarak uzay kullanimimizi derinlestirmek ve genisletmek için çalismalarimizi hizlandiracagiz."

Bildiride, uzayda sorumlu davranisi tesvik etmeye yönelik uluslararasi çabalarin desteklenecegi ifade edilerek, "Uzaya, uzaydan veya uzay içinde yapilan saldirilarin Ittifak'in güvenligine açik bir meydan okuma oldugunu ve bu saldirilarin ulusal ve Avrupa-Atlantik refahini, güvenligini ve istikrarini tehdit edebilecegine inaniyoruz. Bu tür saldirilar 5. maddenin uygulanmasina yol açabilir. Bu tür saldirilarin ne zaman 5. maddenin uygulanmasina yol açacagina iliskin karar, duruma göre Kuzey Atlantik Konseyi tarafindan alinacaktir." bilgileri paylasildi.

(Son)