Nemrut Dagi Eteklerinden Çikarilan Ponza Ekonomiye 500 Milyon Lira Katki Sagliyor

SENER TOKTAS - Bitlis'in Tatvan ve Ahlat ilçelerinde volkanik Nemrut Dagi eteklerinden çikarilarak birçok ile gönderilen ponza ekonomiye yilda 500 milyon lira katki sagliyor.

Türkiye'de ponza rezervinin yaklasik yüzde 70'nin bulundugu Bitlis'te, insaat, isi ve ses yalitiminda kullanilan ponzanin, katma degeri yüksek ürünlere dönüstürülerek ekonomiye katkisinin artirilmasi hedefleniyor.

Nemrut Dagi'nin eteklerindeki ocaklardan çikarilarak bims yapilmak üzere tirlarla yurdun dört bir yanina gönderilen ponzanin, insaatin yani sira ilaç, tarim, barut ve temizlik gibi birçok sanayide kullanilmasi amaciyla çalisma yürütülüyor.

Tatvan Ticaret ve Sanayi Odasi Baskani Bilal Dagdagan, AA muhabirine, kentte zengin ponza yataklarinin bulundugunu, dünya rezervinin yüzde 15'nin Türkiye'de, ülkedeki rezervin yüzde 70'nin de Bitlis'te bulundugunu söyledi.

Ponzanin literatürde 120-130 sektörde kullanilan degerli bir malzeme olduguna dikkati çeken Dagdagan, söyle konustu:

"Tarim, ilaç ve savunma sanayisine kadar birçok sektörlerde kullaniliyor. 25'e yakin ruhsatli isletme sadece bims üretimi yapiyor. 4 yil önce Bitlis Eren Üniversitesi ile yaptigimiz çalistayda ponzanin farkli ürünlerde kullanilabilecegini gördük. Bitlis Eren ve Haci Bektas Veli Üniversitesi ile ortak proje yapmayi planliyoruz. Dünyada stratejik konumda olan ponza madeninden katma degeri yüksek ürünler üretmek istiyoruz. Insaat sektörü yalitim malzemesi olarak kullanabiliriz. Ponzayi bimsten kurtarip ekonomik degeri yüksek ürünler üretmemiz gerekiyor. Almanya bu konuda vatandaslarini tesvik ediyor. Simdi eskiden yaptigi bimsleri söküp bunlari dönüsüme aliyor. Içindeki malzemelerle uzay sanayisinde kullanilabilecek farkli materyalleri gelistiriyor. Bunlar nanoteknolojiyle yapilabilecek isler."

- "Ekonomiye 1 milyar lira katkisi olabilir"

Ponza ve bims imalatçilarinin bir kooperatif çatisi altinda toplanip Ar-Ge laboratuvari kurarak farkli ürünler gelistirmeleri gerektigini aktaran Dagdagan, "Bir kamyon ponzayi 200 liraya satan ocak sahipleri var. 750 liranin altinda satmamamiz gerekiyor. Ocak sahipleri bu isten kar etmiyor, ülkemiz kazanmamis oluyor. Ham maddeyi içeride tutarak katma degeri yüksek ürün haline dönüstürüp öyle satmamiz gerekiyor. Mineral siva yaparak satabiliriz. Bir teneke mineral sivanin fiyati 300-400 lira iken bir kamyon ponzayi 200 liraya satiyoruz. Ponza çok büyük bir ekonomik potansiyel. Su anda ekonomiye yillik 500 milyon lira katki sagliyoruz. Bu 1 milyar liraya yükselebilir. 10 yil önceki fiyatlarla simdiki fiyatlar ayni. Bu konuda ciddi bir çalismaya ihtiyaç var. Farkli ürün gelistirecek herkese kapimiz açik. Iran'da nanoteknoloji ile yapilmis ürünleri getirerek üniversitede sergiledik. Isigi absorbe edip disariya yansitan, havayi temizleyen farkli ürünler getirmislerdi. Bu bizim için mutluluk verici." ifadelerini kullandi.

- "Ponzanin anavatani Bitlis'tir"

Van Gölü Ponza Ocagi isletme sahibi Murat Barut, ponzanin ekonomik degerinin yükseltilmesi ve ekonomiye daha çok katki saglanmasi amaciyla bir kooperatif çatisi altinda birlesmeleri gerektigini aktardi.

Ponzanin degerli bir maden oldugunu ve Agri'nin Patnos ilçesinden Isviçre'ye ihraç edildigini anlatan Barut, sunlari kaydetti:

"Orada kot taslamada ve dis macunlarinda kullaniliyor. Uçak kanatlarinda bile ponza var. Amacimiz büyük bir istihdam yaratmasi ve farkli sanayilerde kullanilmasidir. Kayseri, Nevsehir, Erzurum'da da ponza var ama Türkiye'nin en kaliteli ponzasi burada. Ponzanin gelecek yillarda en degerli madenlerden biri olacagi kanaatindeyim. Sektörlerde degerlendirilirse Bitlis ve bölgede 1 milyon insan bundan ekmek kazanir. Ponzanin isi yalitimi çok iyi ve binalarin temelinde kullaniliyor. Ponzanin anavatani Bitlis'tir. Bu kalitede ponza hiçbir yerde yok."