Obez çocuklarda diyabet riski

Modern yaşamla birlikte ev yemeklerinin yerini alan hazır gıdaların tüketilmesi ve yetersiz fiziksel aktivite, özellikle çocuklar üzerinde ciddi sağlık sorunlarının gelişmesine neden olabiliyor. Uzmanlar, genellikle erişkinlerde 40'lı yaşlarda görülen Tip 2 diyabetin, bu faktörlere bağlı olarak 10-12 yaşlarındaki çocuklarda bile ortaya çıkabildiğini ifade ediyor.

Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Berrin Demirbaş, diyabetin, pankreasın yeterli miktarda insülin hormonu üretememesi ve insülin hormonuna karşı direnç gelişmesi sonucunda gelişen şeker, yağ ve protein metabolizması bozukluğu ile seyreden bir sendrom olduğunu söyledi.

Bu durumda kişinin, yediği besinlerden kana geçen şekeri kullanamadığını ve kan şekerinin yükseldiğini belirten Demirbaş, hastalığın ağız kuruluğu, çok su içme, sık idrara çıkma, yorgunluk ve açıklanamayan kilo kaybı ile kendini gösterdiğini, kimi zaman da sinsi seyrettiğini ifade etti.

Demirbaş, Tip 1 diyabette pankreasın insülin rezervinin tükendiğini, Tip 2 diyabette ise insülin hormonunun bulunduğunu ancak etkisine karşı direnç geliştiğini anlattı. Çocuklarda ve gençlerde Tip 1 diyabetin, kan şekerinde ani ve ciddi yükselmelere yol açtığından hastalığın daha çabuk teşhis edildiğine işaret eden Demirbaş, Tip 2 diyabette ise erken dönemde test yaptırılmadığında hastalığın gözden kaçabildiğini bildirdi.

Demirbaş, diyabetin yüzde 90'nın erişkinlerde görülen Tip 2, yüzde 5-10'unun ise çocuklarda görülen Tip 1 şeklinde olduğunu belirtti.

"ARTIŞ, BESLENME BİÇİMİNDEKİ DEĞİŞİME BAĞLI"

Tip 2 diyabetli hastaların bir kısmında insülin tedavisinin gerekli olabildiğini dile getiren Demirbaş, bu hastalarda egzersiz ve diyetin yaşam boyu devam etmesi gerektiğinin altını çizdi.

Demirbaş, son dönemlerde özellikle şişman ve hareketsiz çocuk sayısının artışı sonucunda, çocuk ve genç yaş grubunda da Tip 2 diyabetin görülmeye başladığına dikkati çekerek, şöyle konuştu: "Bu artışın, beslenme biçimindeki değişime bağlı olduğuna inanılmaktadır. Dünyada yüksek yağ içeren yiyeceklerin artışı, lifli gıdaların alınmaması, ailelerin evde yemek yerine dışarıdaki hazır yiyeceklere yönelmelerinin bunda etkisi olduğu düşünülmektedir.

Ayrıca, çocuklukta görülen yetişkin başlangıçlı diyabet de vardır. Bu tip diyabette genetik faktörler çok önemli rol oynar, ailede diğer kardeşlerde de aynı şekilde diyabetik çocuklar bulunmaktadır."

Tip 1 diyabetin çocukluk çağında görülen bir hastalıkken, Tip 2 diyabetin genetik zemini olan bireylerde tamamen yanlış beslenme ve hareketsiz yaşam sonucunda ortaya çıktığını vurgulayan Demirbaş, "Yanlış beslenme tercihleri, yetersiz fiziksel aktivite nedeniyle 40'lı yaşlarda görülen Tip 2 diyabet artık, 10-12 yaşlarındaki çocuklarda bile ortaya çıkıyor" dedi.

Demirbaş, çocukluk çağındaki diyabet vakalarının yüzde 74-100'ünde birinci veya ikinci derece akrabalarda hastalık öyküsü olmasının kuvvetli bir genetik yatkınlığa işaret ettiğini belirterek, "Vakaların çoğunluğu 12-16 yaş arasında olmakta ve kızlarda erkeklere göre daha sık görülmektedir" diye konuştu.

SAĞLIKLI BESLENME VE EGZERSİZ İLE RİSK KALDIRILABİLİR

Demirbaş, çocuklara gereğinden fazla yemek yedirilmemesi, abur cubur verilmemesi gerektiğini, özellikle fast food tarzı yağlı yiyeceklerle dengesiz ve düzensiz beslenme alışkanlığı kazandırılmaması tavsiyesinde bulundu. Demirbaş, düzenli fiziksel aktivite ile çocuğun kilo kontrolünün de sağlanarak diyabet riskinin azalacağını söyledi.

Bu arada Sağlık Bakanlığı, obezite riski taşıyan öğrencilerin tespit edilmesi için 67 ildeki ilkokullarda, boy ve kilo taraması yapacak.