İBRAHİM YOZOĞLU - EROL ULU - Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden diğer illere giden mevsimlik işçilerin bir kısmı ailesini geçirdirmek, bir kısmı ise okul masraflarını karşılamak için uğraş veriyor.
Mevsimlik işçiler, zor şartlarda para kazanmak için yoğun mesai harcıyor. Sakarya'ya yaklaşık 100 kilometre uzaklıktaki Kocaali ilçesi Aktaş Mahallesi'ne gelen işçiler, günün ilk ışıklarıyla yolunu tuttukları sarp bahçelerde akşama kadar fındık topluyor.
Yılın büyük bir kısmını evlerinden uzakta tarlalarda çalışarak geçiren aileler, yetişen ürünlerin çeşidine göre Türkiye'nin farklı bölgelerine giderek kış ayları gelene kadar geçimlerini sağlayacak parayı kazanmaya uğraşıyor. İşçilerin çoğunluğunu oluşturan lise ve üniversite öğrencileri ise okul masraflarını burada kazandıkları yevmiyelerden çıkartıyor.
- 'Buna mecburuz'
İşçilerden 22 yaşındaki Harran Üniversitesi coğrafya öğretmenliği üçüncü sınıf öğrencisi Mardinli Ali Denli, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 'Yazın gelip burada fındık topluyoruz, kışın da okula gidiyoruz. Burada mecburen okul masraflarımızı çıkarıyoruz. Ailecek sabah 07.00'den akşam 18.30'a kadar çalışıyoruz.' dedi.
'Masrafımızı çıkarsa da çıkarmasa da buna mecburuz çünkü memlekette yapacak başka iş yok.' diyen Denli, günde 11-12 saat mesai yaptıklarını, işleri zor olsa da yaklaşık 2 ay burada fındık topladıklarını anlattı.
Denli, 'Okullar açılınca da hepimiz gidiyoruz. Zaten işçilerin yarıdan fazlası öğrenci. Okullar açılınca hepsi gidiyor. Sarp yerlerde çuvalları yukarı çıkarmak zor oluyor biraz. Zorlanıyoruz ama mecbur yapacağız, yapacak bir şey yok.' diye konuştu.
Ali'nin kardeşi 20 yaşındaki Halil İbrahim Denli de bahçede çalışan işçilerin çoğunun öğrenci olduğunu, memleketinde iş imkanı olmadığı için fındık toplamaya geldiğini ifade etti.
Okul masraflarını kazanmak için çalıştığını söyleyen Denli, üniversiteyi bu yıl kazandığını, Bitlis Eren Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde okuyacağını kaydetti.
- 'Rampada sabahtan akşama kadar çalışıyoruz'
Mevsimlik işçi olarak Şanlıurfa'dan Sakarya'ya gelen Fethi Bozkurt (43) da memleketinde herhangi bir işte çalışmadığını söyledi.
Fındık hasadından sonra Pamuk toplamaya gideceklerini ifade eden Bozkurt, 'Buraya ailecek geldik. Her yıl buraya geliriz. Yevmiyeci olarak çalışıyoruz. Bizim geçimimiz bu. Aldığımız para yetmez, idare ederiz ancak. Sabah 07.00'de işbaşı yapar, bir ara 20 dakika oturur kahvaltı yaparız. Öğleyin 13.00'de bir saat yemek molası var. Sonra 17.00'de 20 dakika dinleniriz, 18.30'da evimize gideriz. Fındığı toplaması zor. Bu rampada sabahtan akşama kadar çalışıyoruz, işimiz çok zor.' şeklinde konuştu.
Başka bir işçi Eyüp Bozkurt da Şanlıurfa'dan geldiğini ve fındık bahçesinde çalışan 13 işçiye 'çavuşluk' yaptığını söyledi.
Sakarya'ya gelmeden önce Malatya'ya kayısı toplamaya gittiğini aktaran Bozkurt, 'Kayısıdan sonra fındığa geliyoruz. Burada bir ay çalışıyoruz. Fındıktan sonra da Urfa'ya pamuk toplamaya gidiyoruz. Pamuktan sonra yatıyoruz. Kışın zaten işimiz yok. Mesleğimiz de yok işimiz de yok. O nedenle Urfa'da boş duruyoruz. Günlük yevmiye 55 lira. İşçiler buradaki aldıkları parayla kışı çıkarıyorlar. Çocuklar da yazın burada çalışıyor, kışın da okullarına devam ediyor.' ifadesini kullandı.
- Günlük 55 lira
Fındık üreticisi Kocaali Aktaş Mahallesi Muhtarı Kerim Ber, yıllık yaklaşık 20 ton mahsul aldığını, bu yıl mahsulün geçen yıla oranla arttığını ifade etti.
Ber, fındık fiyatlarında muhtemel artışın olacağını söyleyerek, şunları kaydetti:
'Fiyatlar şu an 14 lira civarında ama büyük bir ihtimal yükselecek. Rekoltenin az olması çiftçiye yarayacak. Bu yıl ürün de güzel, yüzler gülecek inşallah. İşçilerimizden de memnunum. Kaymakamlığın belirlediği rakama göre günlük 55 lira veriyoruz, yatacak yerlerini temin ediyoruz. Burada rahatlar ve kendilerini memleketlerinde hissediyorlar.'
Okul Masraflarını Karşılamak İçin Mevsimlik İşçilik Yapıyorlar
Doğu ve Güneydoğu'daki illerden aileleriyle Sakarya'ya fındık toplamaya gelen mevsimlik işçiler, kış aylarında geçimlerini sağlayacak parayı kazanmaya uğraşırken, işçilerin çoğunluğunu oluşturan lise ve üniversite öğrencileri, okul masraflarını aldıkları yevmiyelerle karşılamaya çalışıyor İşçilerden üniversite öğrencisi Denli: 'Yazın gelip burada fındık topluyoruz, kışın da okula gidiyoruz. Burada mecburen okul masraflarımızı çıkarıyoruz' Şanlıurfalı işçi Bozkurt: 'Kayısıdan sonra fındığa geliyoruz. Burada bir ay çalışıyoruz. Fındıktan sonra da Urfa'ya pamuk toplamaya gidiyoruz. Pamuktan sonra ise yatıyoruz. Kışın zaten işimiz yok. Mesleğimiz de yok işimiz de yok'