Osmanlı Arşivinden Aldığı 568 Yıllık Tarifle Şerbet Yapıyor

CİHAN OKUR - Amasya'nın Merzifon ilçesinde aktarlık yapan Adnan Yıldırım, Amasya Yazma Eserler Kütüphanesinden edindiği tarifle, 40 çeşit baharattan yaptığı 'demirhindi şerbeti'ni ramazanda müşterilerine ikram ederek, gazlı içecekler yerine bu şerbeti tüketmelerini öneriyor.

Yıldırım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, altı kuşaktır bitkisel ürünler ve aktarlıkla uğraşan bir ailenin ferdi olduğunu, işini daha bilimsel yapabilmek için ABD'de bulunan Güney Kaliforniya Üniversitesinde Bitki Bilimiyle Tedavi Yöntemleri Programı'nda yüksek lisans yaptığını söyledi.

Osmanlı döneminden günümüze kadar gelen şerbet kültürünü yaşatmak istediğini ifade eden Yıldırım, bunun için çalışmalar yaptığını belirtti.

- 'Şerbetin tarifi Fatih Sultan Mehmet dönemine dayanıyor'

Demirhindi şerbetinin çok uzun yıllardan günümüze kadar gelen bir Osmanlı içeceği olduğunu belirten Yıldırım, şerbetin orijinal tarifine ulaşmak için Amasya Yazma Eserler Kütüphanesindeki kaynaklara başvurduklarını anlattı.

Şerbetin orijinal tarifinde 40 çeşit baharat bulunduğunu anlatan Yıldırım, 'Bu tarifi Amasya Yazma Eserler Kütüphanesinden edindik. Tarif Fatih Sultan Mehmet dönemine dayanıyor ve Farsça yazılmış. Biz bu tarifi Türkçeye çevirttik ve içindeki 40 çeşit baharatı Osmanlıca isimleriyle karşılaştırarak tespit ettik. Yapılış şekline sadık kalarak bu şerbeti 2008 yılından beri yaparak, misafirlerimize ikram ediyoruz.' dedi.

Ramazan ayında daha çok rağbet gören şerbetin, 12 ay sıcak ve soğuk olarak tüketilebileceğine işaret eden Yıldırım, 'Bu şerbet 568 yıl önce ordugah kurulduğu zaman, kazanlarda kaynatılıp askerlere tas tas içirilen bir şerbet tarifi. Demirhindi şerbeti Osmanlı askerlerine güç versin ve susuzluklarını gidersin diye içirilirmiş ve günümüze kadar da şifasıyla gelmiş.' bilgisini aktardı.

'Eskiden her evde kaynayan şerbet kazanları günümüzde lüks hale geldi ve unutulmaya yüz tuttu.' diyen Yıldırım, şunları söyledi:

'Ramazanda bu şerbeti ön plana çıkarmamın ana sebebi, en azından ramazan ayında gazlı içeceklerden insanlarımızı biraz kurtarmak. Ramazanda vatandaşlarımızın sofrasını, gazlı içecekler yerine, bu tür şerbetlerle süslemesini istiyoruz. Ramazan ayında her gün dükkanımızda şerbet kazanı kaynar ve müşterilerimize ikram ederiz. Bu kültürü tekrar oluşturmaya, alevlendirmeye çalışıyoruz. Tarifini aldığımız kitabın tamamı korunamamış ve sayfa, sayfa dijital ortama aktarılmış. Amasyalı ünlü tıp alimi Sabuncuoğlu Şerafeddin bu tarifi Fatih Sultan Mehmet'in hocası Akşemseddin'e dayandırıyor. Akşemseddin hazretlerinin bu şerbeti sırtındaki güğümle savaş alanında susayan askerlere dağıttığı söylenir.'

- 'Bu şerbeti sadece ramazan ayıyla sınırlandırmamak gerekir'

Şerbetin tadını tutturmanın çok zor olduğunu belirten Yıldırım, şunları kaydetti:

'Osmanlı döneminde Hindistan'dan gelen Hint hurması denilen bir meyvenin preslenmiş hali ve genellikle bitki köklerinden oluşan demirhindi şerbeti serinletici etkisi, iştah açıcılığı ve şifa deposu olması sebebiyle yılın 12 ayı tüketilen bir içecek olarak biliniyor. Bu şerbeti ilk defa yapacak olanlara 40 çeşit baharatın hepsini kullanmasını tavsiye etmiyoruz. Sadece demirhindi, zencefil, zerdeçal, tarçın ve havlıcan bitkilerini kullanarak da şerbet yapabilirler. Bu şerbeti sadece ramazan ayıyla sınırlandırmamak gerekir. Bu şerbette genellikle bitki kökleri kullanılmış ve 40 ayrı baharat kaynatılarak üretilmiş. Bu şerbetin ramazan ayına özgü özelliği ise şerbeti içen vatandaşlar susuzluk çekmediklerini söylüyorlar ve biz de öyle düşünüyoruz. Susuzluğu önlediği için sahurda, hazmı kolaylaştırdığı için iftarda içilmesini öneriyoruz. Gazlı içecekler yerine yaklaşık 600 yıllık geleneğimizi yaşatalım ve şerbet içelim. Geçmişten günümüze gelen yaklaşık 600 yıllık bu şerbeti bütün insanlarımız gönül rahatlığıyla içebilir.'

Demirhindi şerbetini tüketen müşteriler, ferahlatıcı ve lezzetli olduğunu ifade ederek, Osmanlıdaki şerbet kültürünün günümüzde de yaygınlaştırılması gerektiğini dile getirdi.