Osmanlı Çarşılarında 'Doğal Klimalı' Serinlik

CİHAN DEMİRCİ - Hava sıcaklıklarının 40 derecenin üzerinde ölçüldüğü Edirne'de vatandaşlar, alışveriş için dışarıya göre çok daha serin olan tarihi çarşıları tercih ediyor.

Osmanlı'dan günümüze gelen ve doğal serinliğiyle vatandaşların içini ferahlatan tarihi Alipaşa, Bedesten, Selimiye Arastası çarşılarında yoğunluk yaşanıyor.

Tarihi Çarşılar Federasyonu Başkanı Muhsin Özyıldırım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tarihi çarşıların her şey düşünülerek yapılmış önemli eserler olduğunu söyledi.

Çarşıların yazın serin, kışın sıcak olduğunu belirten Özyıldırım, şöyle konuştu:

'Osmanlı'dan günümüze gelen birçok eserde doğal iklimlendirme var. Bedestenler, hanlar, camiler bu mükemmel sistemi yaşıyoruz. Tarihi çarşılarımızın yapımında yönlere, gölgelere ve rüzgar esiş yönüne bile dikkat edilmiş. Osmanlı eserlerini geleceğin planlayarak ince düşünerek yapmış. Bakın şimdi kapalı çarşılarımız püfür püfür, buz gibi. Kubbe yapısı, yükseltisi, yukarıdan havalandırmaları hepsi insan sağlığı düşünülerek ideal şekilde yapılmış. Bu sıcaklarda da vatandaşlarımız doğal kliması ile serinlik veren tarihi çarşılarımızı dolduruyor.'

Özyıldırım, tarihi çarşı esnafının vatandaşları alışverişin yanı sıra serinlemek, ikramda bulunmak ve sohbet etmek için de beklediğini vurguladı.

-'Ecdat hava koşullarını düşünmüş'

Tarihi Alipaşa Çarşısı Başkanı Yılmaz Saniş de son bir iki günden beri Türkiye genelinde sıcak havanın etkili olduğunu belirtti.

Sıcakta dışarıda gezip, dolaşmanın mümkün olmadığına değinen Saniş, şunları kaydetti:

'İnsanlar nefes almakta bile zorlanırken gördüğünüz gibi tarihi çarşılarda yoğunluk devam etmektedir. Tarihi çarşıların yapımında da ecdat hava koşullarını düşünmüş. Çarşılarımız yazın serin, kışın sıcaktır. Yunanistan ve Bulgaristan'dan gelen misafirlerimiz de sıcak havada serinlemek için tarihi çarşılarımızı tercih ediyor. Hem alışveriş yapıyorlar hem de dinlenebiliyorlar. Öte yandan, gurbetçilerimiz de Türkiye'ye giriş yapıyor. Kapıkule Sınır Kapısı'ndan geçen gurbetçiler ilk olarak tarihi çarşılarda mola veriyor. Bu yoğunluk yaz sonuna kadar devam edecektir.'

Tarihi çarşılardaki doğal klima özelliğinin sağlıklı olduğunu aktaran Saniş, 'Bu yapılar dışarıdan yüksek derecede ısıya maruz kalınmaması için kubbe saman ve çamurla kaplanmıştır. Ayrıca kalın kurşunlarla kubbe örtülmüştür. Bu da dışarıdan hem soğuğun hem de sıcağın içeri alınmasını engeller. Ayrıca yapının taşlarındaki kalınlığı da bunda etkilidir.' dedi.

- 'Müşterilerimiz gayet memnun'

Alipaşa Çarşısı esnafından Emre Asker ise çarşının doğal klima özelliğinde kubbelerde kullanılan kerpiç malzemesinin etkili olduğunu söyledi.

Osmanlı'dan günümüze gelen birçok eserde ısı yalıtımının çok iyi düşünülerek mimari yapılarda uygulandığını anlatan Asker, 'Bu yüzden çarşımız bu sıcağa rağmen bakın uzun kollu gömlekle duruyoruz, gayet rahat, ferah ve serin oluyor. Kışın da soğuk havalarda sıcak bir ortam oluşmuş oluyor. Müşterilerimiz bundan gayet memnun ve alışverişlerine devam ediyorlar.' şeklinde konuştu.

Bulgaristan'tan alışveriş için tarihi çarşıya gelen Yüksel Mehmedov da sıcak havada dolaşmanın mümkün olmadığını söyledi.

Tarihi çarşıların hem hissiyatı hem de serinliğiyle insanın içini açtığını belirten Mehmedov, tarihi çarşıyı her hafta sonu tercih ettiklerini anlattı.

Lüleburgaz'dan alışveriş için tarihi çarşıya gelen Naime Güzel ise aşırı sıcaklardan bunaldıkları için daha çok serin mekanları tercih ettiklerini belirtti. Sıcakta şapkasız dolaşmanın mümkün olmadığını dile getiren Güzel, çarşıdan hem şapka alışverişi yaptıklarını hem de serinlediklerini kaydetti.