Suriye’de 7 yıldır devam eden iç savaş, şimdiye kadar yüz binlerce kişinin hayatını kaybetmesine, milyonlarca insanın da evlerini terk etmek zorunda kalmasına neden oldu. Savaş sonrasında büyük bir ekonomik krizin yaşandığı Suriye’de ibirçok alanda üretim durma noktasına geldi. Yaşanan savaş sadece Suriye’yi değil, Türkiye’yi de birçok yönden etkiledi. Türkiye’de akvaryum balıkçılığı sektöründe büyük bir paya sahip olan Suriyeli üreticiler, savaş sonrasında akvaryumlarını boşalttı. Petshop ve akvaryum balıkçıları, Suriye’den balık ithalatının durması ile olumsuz yönde etkilendi.
Akvaryumlar boş kaldı
Suriye’den gelen balık ithalatının durması ile petshop ve akvaryum balığı satıcıları, Avrupa ve Asya ülkelerine yöneldi. Kur değerinde yaşanan farklılıkları ve uzak bölgeden gelen balıkların ömür sürelerinin kısalması ise birçok akvaryum balığı satıcılarının sektörü terk etmesine neden oldu. Kocaeli’nin İzmit ilçesinde yaklaşık 40 yıldır petshop işletmeciliği yapan Feyzi Değirmenci de Suriye’den akvaryum balığı ithalatının son bulması ile balık satışını durdurdu. Balık satışından dolayı yaşadığı zararı, hayvan maması türü ürünleri satarak azaltmaya çalıştığını ifade eden Değirmenci, Suriye’deki akvaryum balığı üretiminin tekrardan başlamasını beklediklerini söyledi.
“Avrupa’dan, Singapur’dan gelen balık bize bunun 2-3 katı fiyatla ulaşıyor”
Avrupa ve Asya ülkelerinden gelen balıkların adapte olamadıklarını ve daha pahalı bir maliyetlerinin olduğunu kaydeden petshop işletmecisi Feyzi Değirmenci, “2004 yılından beri bu işi yapıyoruz. 2009 yılından itibaren kesintisiz olarak 2016 yılına kadar balığımızı sattık. O zaman balıkların yüzde 70’i, 80’i Suriye’den geliyordu. Çok hızlı bir sürede de gelen balıklar elimize geçiyordu. Suriye konusunda çok rahattık. Ama şimdi balıklar çok uzaktan geliyor. Balıklar, Singapur’dan Avrupa’dan ithal edildiğinde belirli sorun ve sıkıntılarımız oluyor. Onların suları ile bizim sularımızı birbirine çok benzer olmadığı için ve balıklar uzun yoldan geldikleri için buradaki sulara adapte etmek çok zor oluyor. Bu sebepten dolayı kayıplar çok fazla oluyor. Ama Suriye’den balık gelirken bu adaptasyon sorununu çok fazla yaşamıyorduk. Bir de Suriye’den balık ucuza geliyordu. Avrupa’dan, Singapur’dan gelen balık bize bunun 2-3 katı fiyatla ulaşıyor” dedi.
“Şu an balık satışımızı durdurduk”
Suriye’de savaş yokken satışların daha iyi olduğunu ifade eden Değirmenci, “Ama şu anda görüyorsunuz akvaryumlarımız bomboş. Bıraktık, balık satışını bıraktık. Ne zaman Suriye’de savaş biter, Suriyeliler evlerine döner, havuzlarını açarak balık yetiştirmeye başlarlarsa biz de hemen açar akvaryumlarımızı aktif hale getiririz. Ama şu andaki balıklar uzak yollardan geldikleri ve adaptasyon sorunları olduğu için biz bu konuda sorunlar yaşıyoruz. Uzaktan gelen balık o yoldan dolayı hasarlar görüyor. Balık bize yaşıyor olarak gelse bile o gördüğü hasarlardan dolayı müşteriye satıldıktan sonra ölüyorlar. Biz bu sorunlarla karşılaştığımız için şu an balık satışımızı durdurduk. Ama Suriye’den gelen balıklarda bu sorunu daha az yaşadığımız için biz kendi müşterilerimize bunun telafisini yapabiliyorduk” diye konuştu.
“O dönemde yoğun olan kuş satışlarımızda etkilendi”
Kuş satışlarının da yaşanan savaş sonrasında azaldığını kaydeden Değirmenci, “Bununla birlikte var olan kuş satışımız o dönemde baya yoğundu. Bu da etkilendi. Çünkü Suriye’den gelen muhabbet, kanarya, papağan kuşları çok rahat temin edilebiliyordu ve çok daha uygun fiyatlarla geliyordu. O dahi düşüşte. Balık akvaryumlarını kapattıktan sonra pet sektörü daha fazla ilerledi. Daha eskiden petshoplarda köpek ve kedi ürünleri yoktu. Durum böyle olunca biz de bu tür ürünleri arttırmaya karar verdik. Balık satmıyor olmamıza rağmen ciromuzda çok fazla bir azalma olmadı. O da kedi ve köpek mamaları, konserveler ve oyuncaklar türünde ürünleri satmaya başladığımızdan dolayı çok fazla etkilenmedik. Ama yine de balık satışını yapmak istiyoruz kısa zamanda yine inşallah” şeklinde konuştu.
(Özel) Suriye'deki İç Savaş, Türkiye'deki Akvaryum Balığı Sektörünü Vurdu
Çıkan iç savaş sonrasında Suriyeli akvaryum balığı üreticilerinin balık ihracatını durdurması, en çok bu ülkeden balık alan Türkiye’deki petshop ve akvaryum balığı satıcılarını etkiledi. Balık satışını durduran birçok akvaryum balığı satıcısı, Suriye’den tekrar balık satışlarının başlamasını bekliyor.
