Kirim-Kongo kanamali atesinin (KKKA), dünyada en yaygin olarak görülen viral kanamali ateslerin basinda geldigini söyleyen Dr. Meltem Öner, “KKKA virüsü kene araciligiyla veya infekte insan veya hayvanlarin kan ve vücut sivilarina temas sonucunda bulasir. Hastalik, Türkiye’de ilk kez 2002 yilinda görülmüstür, 2002 ve 2016 yillari arasinda 10 bini askin olgu bildirilmistir ve ölüm orani yüzde 5 düzeyindedir. Insanlar KKKA virüsünü çogunlukla kene araciligiyla alirlar” dedi.
KKKA’nin mevsim sartlarina göre ülkemizde genellikle Nisan-Mayis ayinda basladigina ve Ekim ayina kadar devam ettigine dikkat çeken Doruk Yildirim Hastanesi Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastaliklari uzmani Dr. Meltem Öner, “Bunun nedeni, hastaligin tasiyicisi durumundaki kenelerin yaz mevsiminde aktif olmasidir. Ayni zamanda insanlarin kenelerle karsilasmasi da bu dönemde artar. KKKA herhangi bir yas grubuna özgü degildir. Hastaliga yakalanma açisindan en önemli risk faktörleri tarim ve hayvancilikla ugrasmak ve kirsal bölgeye ziyaret öyküsüdür. Ayrica laboratuvar ve saglik çalisanlari da nozokomiyal bulas açisindan risk altindadir” seklinde konustu.
Klinik bulgu
Virüsün, kene veya kan temasi sonucu vücuda girdigini ifade eden Dr. Meltem Öner, “Özellikle kirsal kesimde evcil hayvanlar üzerinden toplanan kenelerin çiplak elle ezilmesi enfeksiyona neden olabilir. Virüsün alinmasini takiben bazi insanlarda 1-7 gün süren kuluçka döneminin ardindan yaygin kas agrilari, ates, bitkinlik, kirginlik, bas agrisi ve ishal görülebilir. Hastaligin ilk asamasinda grip benzeri bir tablo olusur. Hastalarin, bu bulgulari saptadiklarinda erken dönemde doktora gitmeleri önerilir. Erken dönemde antiviral tek ilaç olan ’ribavirin’ baslanabilirse etkilidir. Klinik seyir, oldukça hizlidir, 7-10 gün içinde ölümle sonlanabilir” dedi.
Korunma ve kenenin çikarilmasi
Açiklamasinda “Kene tutunmasina maruz kalan insanlar ana risk grubunu olusturmaktadir” diyen Dr. Meltem Öner keneye karsi korunmayla ilgili sunlari söyledi:
“Endemik bölgelerde yasayan insanlar, kenelerin yogun oldugu bölgelerden uzak durmak, sik sik kene tutunup tutunmadigini kontrol etmek, vücudun açik yerlerini kapatmak gibi kisisel korunma önlemlerine dikkat etmelidirler. Veterinerler, mezbaha isçileri, dis ortamlarda çalisanlar ve hayvancilikla ugrasanlar risk altindadirlar. Hayvan kesimi yapan isçiler hastaliga yakalanabilirler. Hayvan kesimi sirasinda kenelere maruz kalmanin asil riski olusturdugu bazi olgularda ileri sürülmüstür. Hayvancilikla ugrasanlar eldiven ve uzun önlükler kullanmali, infekte doku ve kan ile temas etmemelidirler. Ayrica deri koruyucu kimyasallar da kullanilabilir. Halk arasinda söylenen ‘keneyi çikarmak için üzerine sivi sabun dökün’, ‘bir parça pamugu top haline getirin ve üzerine sabun dökerek tamamen sabun ile kaplanmasini saglayin, 15-20 saniye sonra kendiliginden çikar’ anlayisi yanlis bir bilgidir. Kene, parçalamadan ve patlatmadan bir an önce çikarilmalidir. Ince uçlu bir pens ile (cimbiz keneyi iyi tutamamakta ve kaymaktadir) kenenin vücuda yapistigi en yakin yerinden tutulup, sabit ve devamli bir kuvvetle çekilerek çikartilmalidir. Bunlarin disinda herhangi bir yöntem (sabun, gaz yagi, vazelin, sigara, yanan kibrit vs) kenelerin sinir ve kas sistemlerinin reaksiyon vermesine neden olabileceginden büyük risk olusturabilir.”
KKKA tedavisi
Kirim-Kongo kanamali atesi taninmasi ve izlenmesinde bazi güçlüklerin söz konusu olabilecegine de dikkat çeken Dr. Meltem Öner açiklamalarini tamamlarken, “Hastaligin ciddi seyri, sekonder yayilim riski, halk arasinda panige yol açmasi, hekimler arasinda taninmamasi gibi nedenler, bu güçlüklerden bazilaridir. Tedavide sivi replasmani ve kan ürünleri kullaniminin yani sira antiviral ilaç olan ribavirin kullanimi degerlendirilmelidir. Antiviral alternatifler arasinda ribavirin, in vitro çalismalarda KKKA virüsüne karsi en etkili olan ilaçtir. Ribavirin, gözlemsel çalismalarda yararli bulunmustur. Saglik çalisanlarinda KKKA ile yüksek riskli temas olmasi durumunda mutlaka ribavirinleprofilaksi yapilmasi önerilir. Bugüne kadar temas sonrasi ribavirin baslananlarda ölüm görülmemistir. Ribavirinin temas sonrasi profilakside yararli oldugunu kabul etmek, ilacin hastaligin erken döneminde de etkili oldugunu kabul etmek anlamina gelmektedir” dedi.
Piknikçilere Kene Uyarisi
Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastaliklari uzmani Dr. Meltem Öner, keneler yoluyla bulasan, zoonotik enfeksiyona yol açan bir viral hastalik olan Kirim-Kongo kanamali atesi (KKKA) ile ilgili uyarilarda bulundu.
