'Plastik Ajanlar' Sagligi Tehdit Ediyor

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Dernegi (TEMD) Genel Sekreteri Prof. Dr. Melek Eda Ertörer, Antalya’da katildigi 45. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Hastaliklari Kongresi’nde, "Endokrin Bozucular ve Sagligimiz" baslikli sunumunda, plastik ajanlarin sagligi tehdit ettigine dair açiklamalarda bulundu.

"Birden fazla endokrin bozucu ajana, kümülatif etkilerine maruz kalabiliyoruz"

Prof. Dr. Melek Eda Ertörer, endokrin bozuculari, üreme ve gelisimsel süreçlerin dengesi için gerekli hormonlarin; sentezi, salgisi, dolasimi, metabolizmasi, duyarga baglanma fonksiyonu ve yikimi ile etkilesime geçen dis maddeler olarak ifade etti.

Ertörer, "Plastik ajanlar, günlük hayatimizin her alanina girmis, endüstrilesmenin getirdigi bir takim dis maddeler. Bu ajanlarin içinde, ftalat gibi endokrin bozucu olarak adlandirilan, endokrin sistemin üzerinde üreme ve gelisimsel süreçleri olumsuz etkileyen maddeler var. Bu ajanlar, kisirlik, mükerrer düsüsler, meme ve rahim kanseri, erkekte prostat kanseri, diyabet, obezite, astim gibi olumsuzlara sebep olabiliyor, çocuklarda ise dikkat eksikligi sendromuna neden olabiliyor. Çevreye karistigi takdirde, bu ajanlarin etkileri 10 yillarca besin zincirine girerek, nesilden nesile aktariliyor ve nefes yolunda birikiyor. Agiz, cilt ve solunum yoluyla alinabiliyor. Biz ayni anda birden fazla endokrin bozucu ajana, kümülatif etkilerine maruz kalabiliyoruz" diye konustu.



Güzel kokulu deterjanlar endokrin bozucu

Prof. Dr. Melek Eda Ertörer, plastik ajanlarin insanlari birçok alanda etkileyebilecegine vurgu yaparak, sik maruz kalinan yerleri açikladi.

Ertörer söyle konustu:

"Bu ajanlar, plastik sisenin içinde plastigi sertlesmek için kullanilan, iki plastigi birbirine yapistirmada kullanilan ajanlar. Günes kremleri ve kozmetiklerin içinde varlar, özellikle koku molekülleri içine entegre olmus olanlar var. Bu ajanlara nasil maruz kalinabiliyor? Örnegin; bir plastik içerigi, mikrodalga firinda isittiginizda, içerigine geçiyor. Bir plastik sisede bulunan su, güneste bekledigi zaman, sivi içecegine geçebiliyor. Bir oda kokusu siktiniz ya da banyoyu çok iyi bir deterjanla yikadiniz, bu deterjanlarin içindeki kokularda var. Eger çok iyi havalandirmazsaniz, o ortama maruz kalabilirsiniz. Bu ajanlar, pestisit denilen tarimda verimliligi artirmak için kullanilan ajanlar, endokrin bozucu olarak geçmekte."

"Bu konuya kaynak aktarilmasi gerekiyor"

Prof. Dr. Melek Eda Ertörer, son olarak plastik ajanlarla nasil mücadele edilecegine dair bilgiler de verdi. Hastaliklarin önlenmesi için, öncelikle yasa koyucularin harekete geçmesi gerektigini dile getiren Prof. Dr. Ertörer, konusmasini su sekilde sonlandirdi:

"Alinabilecek en iyi önlemlerden biri, iç mekan havalandirmasinin çok iyi yapilmasi ve plastik kaplarda isiya maruz kalmis gidalari asla tüketmemek. Bebegi soya bazli mamalarla degil, anne sütüyle beslemek de bir diger korunma yöntemi. Gebelerin çok fazla günes kremi kullanmamasi gerekiyor. Çok fazla derin su baligi tüketmememiz lazim, çünkü agir metaller de endokrin bozucu ajanlar olarak sayilmakta. Alinabilecek önlemler basit önlemler ama maliyetli, plastik ucuz ama cam pahali. Yasa koyucularin bu konuda çok akillica davranmasi, dünyada bu konuya çok mesai harcayan bagimsiz uluslararasi kuruluslarla beraber çalisilmasi gerekiyor. Bu konuya, kaynak aktarilmasi gerekiyor. Endüstriyel atiklarin, çevreye karisma sürecinde evrensel olarak uygulanan kurallarin, hayata geçmesinin saglanmasi gerekiyor."