Dünyanin en büyük sodali gölü olan Van Gölü, 2021 yilinda küresel iklim degisikliginin etkisiyle büyük ölçüde su kaybi yasadi. ABD Havacilik ve Uzay Ajansi’nin (NASA) düzenledigi fotograf yarismasiyla adini dünyaya duyuran Van Gölü, son yillarda ise kuraklikla gündeme geldi. Geçtigimiz 2021 yilina oranla 2022 yilinin kis aylarinin bol yagisli geçmesi ise Van Gölü’nün seviye kaybi için umut olabilecegi düsünülüyor. Ancak uzmanlar kis ayinin yagisli olmasinin aldatmamasi gerektigini bildirerek, küresel iklim degisikliginden dolayi yaz aylarinin ciddi kuraklikla sonuçlanabilecegini belirtiyor.
“Buharlasma, düsen yagistan çok daha fazla”
IHA muhabirine konusan Van YYÜ Edebiyat Fakültesi Cografya Bölümü Ögretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoglu, 2022 yili yagislar açisindan iyi bir yil olarak basladigini animsatti. Buharlasmanin düsen yagisa oranla daha fazla oldugunu ifade eden Prof. Dr. Alaeddinoglu, “Kar seklinde düsen yagislar, önümüzdeki sezon boyunca da basta barajlarin ihtiyaç duydugu suyu ve son yillarda sürekli seviye kaybeden Van Gölü’nün su seviyesini de olumlu yönde etkileyecektir. Ancak sunu beklemeyelim; düsen yagislarin Van Gölü’nü tekrar yükseltecegini ve geriye gidislerin telafi edilecegi seklinde bir yanilgiya düsürmesin. Çünkü havzada gerçeklesen buharlasma, düsen yagistan çok daha fazladir” diye konustu.
“Tahminler anlamini yitiriyor”
Iklim degisikligiyle birlikte geçmiste alisik olunan tahminlerin anlamini yitirdigine dikkat çeken Alaeddinoglu, “Iklim degisti ve öngörülemez birçok sey karsimiza çikacaktir. Bugün kar yagisi olarak karsimiza çikan sey, yazin belki çok ciddi kuraklikla sonuçlanabilir ya da bahar aylarinda çok ciddi saganaklarla da karsilasilabilir. Aslinda bunlarin tamami iklim degisikliginin bir sonucudur. Kaldi ki 2021 yili bize bunu çok iyi gösterdi. Dünya giderek isiniyor. Bu isinmaya bagli olarak sicakliklardaki bir-iki derecelik artis, iklimde ekstremlere neden olur. Yani asiri sicakliklarin görülmesine, asiri yagislarin ve asiri soguklarin görülmesine neden olur. Dolayisiyla bütün bunlar olumlu durumlar degildir. Aksine olumsuz olarak ifade edecegimiz durumlardir. Van Gölü Havzasi da bundan nasibini aliyor. Gelecege iliskin su kayiplarina iliskin öngörüler yeniden tanimlanacaktir” seklinde konustu.
“Van Gölü için çekilme durmayacak”
Van Gölü’ndeki çekilmenin geriye dogru devam edecegini ve bu yagislarin aldatmamasi gerektigini söyleyen Alaeddinoglu, sözlerini söyle sürdürdü:
“Bu yagislar Van Gölü’ndeki seviye degisimini pozitif yönde etkiledigini gösteren henüz bir bulgu yok. Ancak dünyanin isindigini biliyoruz. Daha da isinmanin karsiligi daha fazla buharlasmadir. Dolayisiyla Van Gölü bu buharlasamadan nasibini alacaktir. Göl seviyesi de giderek çekilecektir. Ama bu çekilmenin hizi sadece yavaslayacaktir. Bu yil düsen bu yagislar belki buna neden olacak. Gölde radikal bir degisiklik beklemiyoruz. Kar sulari göldeki seviye artislarina neden olmaz. Bunun olabilmesi için uzun yillar bu sekilde kar yagislarin daha yüksek oranda düsmesi, yagmurun daha yüksek oradan düsmesi ve isinmanin da nispeten azalmasi gerekiyor. Ancak su an buna iliskin bir bulgu yok. Iklim degisikligi zaten bunu elimizden aliyor. Bunu ölçmek eskisi kadar kolay degil ve oldukça zordur. Bütün bunlara iliskin somut bulgular ortaya koymak için çok ciddi arastirmalarin ve çalismalarin yapilmasi gerekiyor.”
Prof. Dr. Alaeddinoglu Açiklamasi 'Van Gölü'ndeki Çekilme Devam Edecek'
Van Yüzüncü Yil Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Cografya Bölümü Ögretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoglu, bu yil kis ayindaki yagislarin aldatmamasi gerektigini belirterek, “Gerçeklesen buharlasma, düsen yagistan çok daha fazla. Van Gölü’ndeki çekilme geriye dogru devam edecektir” dedi.
