Prof. Dr. Osman Bektas Açiklamasi 'Kuzey Anadolu Fayinin Hareketlenecegini Düsünmüyorum'

18 Nisan tarihinde merkez üssü Tokat’in Sulusaray ilçesinde 5.6 büyüklügünde deprem kaydedildi. Deprem yerin 5,9 kilometre derinliginde meydana gelirken, sarsinti, çevre illerde de hissedildi. Özellikle Dogu Karadeniz Bölgesi’nin sahil kesimlerinde hissedilen depremle ilgili Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektas, açiklamalarda bulundu. Dogu Karadeniz sahili yerleskesinin kumsal alan üzerinde oldugunu dile getiren Bektas, yasanilan en büyük sorunun deprem yönetmenligini ve deprem tehlikesi haritalarini tamamiyla uygulamamak oldugunu söyledi.

Tokat depreminin beklenilen bir deprem olmadigini kaydeden Bektas, "Beklenen deprem degildi ama Türkiye’de her an, her yerde bir deprem olabilir. O açidan beklenen bir deprem diyebiliriz. Ama yer ve zaman açisindan beklenen bir deprem degildi. 5.7’lik bir deprem bugün uluslararasi standartlarda orta deprem sayilmasina ragmen tehlikeli degildir. Ancak bizim Türkiye’deki yapi stokçularinin dikkate alirsak tehlikenin basladigi bir seviyedir. Özellikle eger bu deprem 6 büyüklükte olsaydi çok daha fazla tahribat yapabilirdi. Ancak burada ilginç olan su 5.7 büyüklügündeki bir deprem tüm Dogu Karadeniz sahilinde hissedildi. Bu bize ne anlatiyor? Ne gösteriyor? Bu su anlama geliyor; deprem enerjisinden ne kadar uzakta olursan elbette ki deprem enerjisi o kadar sömürlenir. Etkisi azalir. Ama bu tam dogru degil. Eger fayin kirilmasi size dogruyorsa o zaman uzaktaki deprem enerjisi çok daha fazla olabiliyor. Buna bir yönelme diyoruz. Simdi Kuzey Dogu istikametinde kirilma oldugu için direkt Dogu Karadeniz’e dogru oldugu için deprem enerjilerinin etkinligi o bakimdan daha fazla oldu. Peki bunun bir baska anlami ne? Bir ilin depremden etkilenmesi için illa ki o ilden bir fay geçmis olmasi gerekmiyor. Yani o ilin illaki bir fay üzerinde bulunmasi gerekmiyor" seklinde konustu.



"Trabzon bir ates çemberi gibi 3 tane aktif deprem üreten fayin ortasindadir"

Dünyanin 7 siddetindeki bir depremden korkmadigini vurgulayan Bektas, "Trabzon bir ates çemberi gibi 3 tane aktif deprem üreten fayin ortasindadir. Kuzeyimizde Karadeniz fayi var. Türkiye petrolleri Rize’den itibaren Rize, Trabzon, Ordu faylari diye faylar isimlendirildi ki bu faylar dogrudan ile uzaniyor. Yani orada olabilecek olan bir kirilmanin deprem önerisi dogrudan sahildeki illeri vuracak. Nitekim bu yasandi. 2012’de 5.6’lik bir deprem yasadik Batum açiklarinda Trabzon fayi üzerinde. Trabzon bir haftaya yakin sallandi. Demek oluyor ki sadece deprem kaynagindan uzakta olmak her sey bitti demek degildir. Bakin biz Trabzonlu olarak biz 3 büyük depremi de sasadik. Elazig, Maras ve biz yine en son 5.7’lik Tokat’taki depremi yine hissettik. Neden? Demin dedigim gibi kirilma dogrultusu direkt size dogru geliyorsa deprem enerjisi o denli arti olur. Simdi ayni zamanda depremin etkinligi sadece depremin yaydigi enerjiyle degil, zemin de önemli. Bugün su anda bulundugumuz zemin bir kumsal alan. Dogu Karadeniz sahili zaten yerleskesi zaten kumsal alan üzerindedir. Dolayisiyla bu alan ne yapiyor? Depremin siddetini büyütüyor. Buna da büyütme faktörü var. Bir diger çekincemiz de bizim Trabzon, Rize, Ordu olarak topografyamiz. Yani bugün yerlesme alanlari ya sahilde kumun üzerinde deprem büyütmesine maruz kaliyor. Ya da yamaçlarda denize bakan yamaçlardaki buralar heyelanli bölgeler ve çok katli binalar var. Burada da bir heyelan riski var. Netice olarak depre tehlikesi sadece aktif faydan kaynaklanmiyor. Bulundugunuz zemin ve üzerinde oturulan sehrin cografi konumu, yani heyelanli olmasi gibi bunlarda son derece etkili. Bu bakimdan yeni yapilan haritada deprem tehlikesi haritasinda bütün bu riskler alinmistir. Bizim yasadigimiz en büyük sorun deprem yönetmenligini, deprem tehlikesi haritalarini tamamiyla uygulamamak veya uygulamamaktan kastim su. Yönetmenligimiz çok güzel. Kanunlarimiz iyi ama sorun bunlarin uygulanmasinda. Umarim kisa zaman içerisinde yapi stoklari daha da iyi hale gelir. Insanlar zaten deprem konusunda bilgilendirildi ama bu yönetmenlikleri daha titiz bir sekilde uygularsak depremden korkulacak bir durum söz konusu olmaz. En azindan 5 ve 6’lik depremlerden korkmama durumuna gelinmemiz lazim. Bugün dünya 7’lik bir depremden hiçbir sekilde korkmuyor. Çünkü binalar ona göre yapilmis. Ancak maalesef bizim standartlarimizda 5.7 ve 6 civarindaki bir deprem özellikle Dogu Anadolu’da ve Iç Anadolu’da tehlike olusturabiliyor" diye konustu.



"Kuzey Anadolu fayinin hareketlenecegini de düsünmüyorum"

Korkulacak bir sey oldugunu düsünmedigini belirten Bektas, "Tokat depremi ve 5.7’lik fay hareketi dogrudan Kuzey Anadolu Fayi’na yani Türkiye’nin en büyük fayina stres aktarimi yapti ama bu demek degildir ki 5.7’lik bir deprem Kuzey Anadolu Fayi üzerinde bir deprem olusturacak. Orada bir deprem olusturabilmesi için Kuzey Anadolu Fayi’nin hareket edebilecek bir deprem enerjisini biriktirmis olmasi gerekir. 1942 yilinda o fay hareket etti ve enerjinin büyük kismini bosalttigini düsünüyoruz. 7 büyüklükteki depremde enerjisini önemli bir sekilde bosalttigini düsünüyoruz. Dolayisiyla burada bir tetikleme söz konusu olamaz. Tetikleme olabilmesi için muhakkak suretle o fayin bir kirilma esigine gelmesi, kayma esigine gelmesi gerekir ki küçük bir depremin yaptigi stres transferi de onu tetikleyebilsin. Dolayisiyla su anda korkulacak bir sey oldugunu düsünmüyorum. Yani Kuzey Anadolu fayinin hareketlenecegini de düsünmüyorum" ifadelerini kullandi.