Rio Paktı Çerçevesinde Venezuela'ya Karşı İlk Adım

Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) bünyesinde faaliyet gösteren ve Rio Paktı olarak bilinen uluslararası askeri savunma sözleşmesi Amerikalılar Arası Karşılıklı Yardım Antlaşması'na (TIAR) taraf ülkeler, Venezuela hükümetine yaptırım temelli adım atma kararı aldı.

Venezuela'nın, Nicolas Maduro hükümetinin başvurusu olmamasına rağmen ülkedeki muhaliflerin girişimleriyle dahil edildiği TIAR, üye devletlerin dışişleri bakanlarının katılımı ile OAS bünyesindeki ilk istişare kurulu toplantısını New York'ta yaptı.

Kolombiya Dışişleri Bakanı Carlos Holmes Trujillo'nun başkan olarak atandığı istişare kurulunda Rio Paktı çerçevesinde, "bölge barışı ve kıtanın güvenliği için tehdit" olarak görülen Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro hükümetine karşı yaptırım temelli adım atılması kararlaştırıldı.

Üyeler yaptırım uygulamadan önce, uyuşturucu ticareti ve teröre destekle itham ettikleri Venezuela hükümeti ile bu alanda bağlantısı olan kişilerin tespit edilerek ortak bir liste oluşturulması ve listeye insan hakları ihlalleri ile yolsuzluğa karışan isimlerin de dahil edilmesi hususunda anlaştı.

Listenin oluşturulması için istihbarat ve finansal istihbarat alanında ortak ekip kuracak ülkeler, Venezuela hükümeti çalışanı ya da bağlantılı kişilerin "araştırılması, yaptırım uygulanması, takip edilmesi, başka ülkelere iade edilmesi ve yakalanması için” hukuki zeminde gerekli adımların da atılmasında mutabık kaldı.

- Uruguay kabul etmedi

ABD, Arjantin, Bahamalar, Brezilya, Dominik Cumhuriyeti, Guatemala, Haiti, Honduras, Kolombiya, Kosta Rika, Panama, Paraguay, Peru, Şili ve muhaliflerin temsil ettiği Venezuela’nın destek verdiği kararlara Uruguay ret oyu kullanırken, Trinidad ve Tobago oylamaya katılmadı.

- Rio Paktı ya da TIAR

Daha çok Rio Paktı olarak bilinen ve aralarında diplomatik ve konsolosluk ilişkilerin kesilmesi, ekonomik iletişimin askıya alınması gibi maddelerin yanı sıra "Amerikan devletlerinden birine yapılmış saldırı hepsine yapılmış kabul edilecektir." şeklinde bir madde de içeren anlaşma Eylül 1947’de imzalanmış, paktın üyelerinden Venezuela Temmuz 2012’de anlaşmadan çekilmişti.

Muhaliflerin TIAR'a dönüş süreci, kendisini geçici devlet başkanı ilan eden muhalif Ulusal Meclis (AN) Başkanı Juan Guaido’nun mayıs başında OAS Genel Sekreteri Luis Almagro’yu arayarak “Venezuela’nın TIAR’a dönmesi için gerekli düzenlemeyi yapmasını” istemesiyle başlamıştı.

Devlet nezdinde yetkisi bulunmayan muhalif AN de aynı ay yapılan ilk oturumda TIAR’a geri dönüşü kabul etmişti.

TIAR'ın aralarında ABD, Brezilya, Kolombiya, Şili ve Arjantin olmak üzere 19 üyesi bulunuyor.

Meksika, Ekvador, Peru ve Venezuela ise İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra TIAR'ın kuruluşuna katılan ancak daha sonra çekilen ülkeler arasında yer alıyor.

- Muhalifler ABD’nin askeri müdahalesini istiyordu

Venezuela’da bugünlerde yoğunluğunu kaybetmiş olsa da tartışmalar ilk gündeme geldiğinde muhalifler arasında TIAR’ın, "Rus ve Kübalı askeri varlığı" gerekçe gösterilerek ülkeye müdahale aracına dönüştürülebileceği ve hükümetin bu şekilde devrilebileceği değerlendirmeleri yapılmıştı.

AN’nin hiçbir kararını tanımayan hükümetten de Dışişleri Bakanı Jorge Arreaza gibi birçok temsilci aynı yönde açıklama yapmış, muhaliflerin TIAR’la Venezuela’ya bir askeri müdahalenin kapısını açmak istediklerini vurgulamıştı.