Romanlar İçin 'Sosyal Politika Strateji Belgesi ve Eylem Planı'

AA muhabirinin ulaştığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca sivil toplum kuruluşlarına gönderilerek görüş istenen strateji belgesi ve eylem planında, Türkiye'de dezavantajlı gruplar arasında yer alan Romanların genel olarak yoksulluk, işsizlik, sağlık, güvenlik, barınma ve eğitim konularında sorunlarla karşı karşıya kalmasının, bu konuda sosyal politikalar geliştirilmesini ve "Sosyal Politika Strateji Belgesi ve Eylem Planı"nın hazırlanmasını zorunlu kıldığı belirtildi.
Türkiye'de, çalışan çocuklar, kayıt dışı çalışan kişiler, tarımsal mevsimlik işlerde çalışanlar, eski mahkumlar ve eski hükümlüler, yerinden olmuş kişiler, engelliler, ilaç bağımlıları, şiddete maruz kalmış kadın ve çocuklar gibi birçok grubun dezavantajlı olarak nitelendirilmeye başlandığı belirtilen planda, "Bu bağlamda, Roman vatandaşlarımız, ülkemizdeki dezavantajlı gruplardan birini oluşturmaktadır" ifadesine yer verildi.

Roman vatandaşların özellikle temel kamu hizmetlerine erişim açısından birçok sorunla karşılaştığının bilindiği ifade edilen planda, Roman vatandaşlarla ilişkin şu tespitlere yer verildi:
"Roman vatandaşlarımızın yaşadığı sorunlar birbirleriyle bağlantılı olup, bu problemlerin çözümü için sosyal içermenin değişik boyutlarını aynı anda ele alabilecek bütünleşmiş bir çözüm gerekmektedir. Bu çok boyutlu ve iç içe geçmiş sorunların çözümünde en önemli alanın geniş anlamıyla sosyal politika olduğu belirtilmelidir. Diğer yandan, yatay alanda özellikle ön yargıları kırmak için kapsamlı bir ayrımcılıkla mücadele politikasının belirlenmesi gerekmektedir. Buna ilaveten, sosyal politikaların etkin bir şekilde izlenmesine yönelik bir değerlendirme ve izleme mekanizmasının kurulması gereklidir."

- Romanların nüfusu

Eylem planında, nüfus konusunda yapılmış bir çalışma olmamakla birlikte, Türkiye'nin çeşitli kentlerinde yaşayan Roman kökenli Türk vatandaşlarının sayılarının 0, ile 2,5 milyon arasında olduğunun tahmin edildiği aktarıldı.
Roman vatandaşların başta eğitim olmak üzere, istihdam gibi temel haklar açısından dezavantajlı olduğunun kabul edildiği ancak son yıllarda çeşitli hizmetlere erişimlerinin arttığının bilindiği ifade edilen planda, şunlar kaydedildi:
"Çok az araştırma ve veriye rağmen, Romanların yaşadığı sorunlar genel olarak kamu hizmetlerine erişememe ve/veya erişilebilen kamu hizmetlerinin de kalitesinin ortalamanın altında olması, fırsat ve imkan eşitliğinin olmaması olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple strateji ve eylem planı iki temel müdahale öngörmektedir. Bunlardan biri kamu hizmetlerine erişimin artırılması, diğeri de verilen kamu hizmetinin kalitesinin genel ortalamaya yakınlaştırılmasıdır. Kamu hizmetlerine erişimin artırılması için de dört boyutlu bir müdahale öngörülmektedir. Bunlar, Roman vatandaşların kendilerinde olan ön yargıların azaltılması, kamu hizmetlerinin artırılması ve kolay ulaşılabilir hale getirilmesi, Roman vatandaşların ulaşımını destekleyecek ve kolaylaştıracak mekanizmalar öngörülmesiyle kamu çalışanlarında oluşan ön yargıların ortadan kaldırılması olarak belirlenmiştir."

- "En önemli adım, Roman açılımı"

Strateji belgesi ve eylem planında, Türkiye'de Romanların sosyal dışlanmışlığıyla mücadele konusunda atılmış en önemli adımın "Roman açılımı" olarak bilinen inisiyatif olduğu vurgulandı.
Türkiye'nin AB adaylığı sürecinde önem kazanmaya başlamış olan Roman meselesinin ilk defa hükümet düzeyinde ciddi bir karşılık bulduğu belirtilen planda, şu bilgilere yer verildi:
"Yine AB sürecinin de olumlu etkisiyle Roman sivil toplum örgütleri kurulmaya başlamış ve süreç içinde gelişim göstermiştir. Bundan sonraki süreçte de uygulanacak proje ve programlarla Romanların ekonomik ve sosyal hayata katılımlarında önemli bir yol alınacağı değerlendirilmektedir. Bakanlığımızın stratejisi ise uzun vadeli bir müdahale öngörmesi ve yaşanan sorunları mümkün olduğunca gerçekçi bir biçimde önceliklendirmesi ve bunları yaparken tek taraflı değil Roman sivil toplum kuruluşları ve akademik çevreyle birlikte ve sosyal diyalog imkanları kullanılarak harekete geçirilmesi olarak özetlenebilir."
Planda, bakanlığın Romanların yaşadığı sosyal dışlanma ile mücadelede Roman çocuklara özel önem vereceği ve çocukların yoksulluk ve sosyal dışlanma riskiyle daha güçlü biçimde ve öncelikli olarak mücadele edeceği, bu mücadelenin temeline ise ilk, orta ve yükseköğrenim imkanlarından mümkün olan azami ölçüde yararlandırma ilkesinin konulduğuna dikkat çekildi.
Strateji ve eylem planı kapsamında izleme ve değerlendirme mekanizması kurulmasının da önemli olduğu, bu kapsamda, Roman stratejisinin uygulamasının sürekli ve etkin bir şekilde izlenmesi ve stratejinin belli aralıklarla başarısının değerlendirilmesinin planlandığı ifade edilen planda, izleme ve değerlendirme için kurulacak mekanizmaya veri desteği sağlamak üzere periyodik anketler yapılacağı ve sağlanan gelişmenin, bu anketler aracılığıyla ölçüleceği kaydedildi.
Ayrıca uygulamaların, eylem planının uygulamasından sorumlu bakanlıkların üst düzeyi tarafından yıllık olarak düzenlenen toplantı aracılığıyla izleneceği bildirildi.

Bu arada, strateji belgesi ve eylem planının çeşitli sivil toplum kuruluşlarına gönderildiği ve kuruluşların görüşlerinin alındığı öğrenildi.

- "Romanların hakları için iyi bir gelişme"

Türkiye Roman Hakları Forumu Dönem Başkanı Bahattin Ulusoy, eylem planına ilişkin yaptığı değerlendirmede, planının hazırlanmasının ardından Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Ayşenur İslam'ın katıldığı istişare toplantısında değerlendirme yaptıklarını söyledi.

Toplantıda, planın eksiklerini ve yapılması gerekenleri dile getirdiklerini ifade eden Ulusoy, şunları kaydetti:
"Eylem planı Romanların hakları için iyi bir gelişme. Bu durum, hükümet stratejisinin yanı sıra devlet politikası haline geldi. Bakanımız uygulamaların bir yıl sonra, Cumhurbaşkanı seçilen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a sunulacağını ve incelendikten sonra hayata geçirilebileceğini söyledi.

Toplantıda özellikle eğitim ve istihdam konularında bilgi verdik. Bu planın bize her geçen gün gelişim göstereceği ve eklemeler yapılacağı söylendi. Plan, hükümetin ve devletin ciddiyetini gösteriyor. Biz forum olarak plana ve uygulamalarına elimizden gelen desteği göstereceğiz. Bu çalışmayı yapan herkese teşekkür ederiz."