Samsun'un Heyelan Duyarlılık Haritası Çıkarıldı

Samsun’un Heyelan Duyarlılık Haritası, Ondokuz Mayıs Üniversitesi(OMÜ) Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü’nden Doç. Dr. Sedat Doğan, OMÜ Kavak Meslek Yüksek Okulu İnşaat Bölümü’nden Dr. Cem Kılıçoğlu, Artvin Çoruh Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü’nden Doç. Dr. Halil Akıncı’nın ortak çalışması sonucu hazırlandı.

“ÜLKEMİZDE EN FAZLA HEYELAN GÖRÜLÜYOR”

Heyelan duyarlılık haritası hakkında Doç. Dr. Sedat Doğan, Doç. Dr. Halil Akıncı ve Dr. Cem Kılıçoğlu’nun yaptığı açıklamada, “Depremler, taşkınlar ve kasırgalarla birlikte tüm dünya’da en sık görülen doğal afetlerden biride heyelanlardır. 2010’un ilk altı aylık döneminde dünya genelinde meydana gelen doğal afetlerin yüzde 46’sını taşkınlar, yüzde 26’sını kasırgalar, yüzde 10’unu da heyelanlar oluşturmaktadır. Heyelanlar, çoğu zaman, can kaybı, ekonomik zararlar, çevresel etkiler, kültürel ve doğal miras kaybı gibi büyük ölçekli sosyoekonomik yıkımlara neden olurlar. Heyelanlar, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de can ve mal kayıplarına neden olan doğal afetlerin başında gelmektedir. Ülkemizde son 50 yılda meydana gelen doğal afetler incelendiğinde, heyelanların yüzde 45’lik oranla en sık gerçeklesen doğal afet olduğunu görmekteyiz. Heyelan afeti için yapılan değerlendirmede tüm illerimizin heyelandan belirli derecelerde etkilendiği görülmektedir. Samsun, Türkiye’de heyelanların sıkça yaşandığı illere bakıldığında ön sıralarda gelmektedir. Samsun Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü’nden elde edilen veriler değerlendirildiğinde, Samsun genelinde son 25 yılda toplam 219 heyelan olayının gerçekleştiğini ve bunlardan 61’inin Samsun il merkezinde meydana geldiğini görmekteyiz” denildi.

“HEYELANI ETKİLEYEN 9 FARKLI FAKTÖR DİKKATE ALINMIŞTIR”

Araştırmada kullanılan yöntemler hakkında verilen bilgilerde, “Heyelanların ülkemizde can ve mal kayıplarına neden olan en önemli doğal afetlerin başında geldiği dikkate alındığında, olası can ve mal kayıplarının önüne geçmek için Samsun İl merkezindeki heyelanların bir kez daha değerlendirilmesi kaçınılmaz olmuştur. Heyelanların sebep olduğu sosyal ve ekonomik kayıplar etkili bir planlama ve yönetimle azaltılabilmektedir. Bunun için, yerleşim alanlarının seçimi, alt yapı çalışmaları ve diğer mühendislik yapılarının inşasında jeolojik ve jeoteknik amaçlı arazi ve laboratuvar çalışmaları yapılarak, değişik bilgileri içeren farklı türde haritalar hazırlanmaktadır. Bu çerçevede hazırlanan jeolojik tabanlı en önemli haritalardan birisi de heyelan duyarlılık haritalarıdır. Heyelan duyarlılık analizinin temel amacı, tehlikeli ve riskli alanları tespit ederek heyelanın etkilerini azaltmaktır. Doğal tehlike haritaları geçmişte meydana gelen heyelan, sel, deprem ve volkan patlaması gibi doğal olayların oluşumunun tanımlandığı ve gelecekte böyle doğal olayların oluşumlarının tahmin edildiği bilgileri içerir. Bu çalışma, Samsun il merkezinin heyelan duyarlılık haritasının üretilmesine yönelik çalışmaları içermektedir. Çalışmada, heyelan duyarlılık haritası, frekans oranı metodu kullanılarak üretilmiştir. Uygulamada, heyelanı etkileyen 9 farklı faktör dikkate alınmıştır. Duyarlılık haritası, ’duyarsız, düşük, orta, yüksek ve çok yüksek derecede duyarlı’ alanlar olmak üzere 5 şekilde sınıflandırılmıştır. Üretilen heyelan duyarlılık haritasının güvenilirliğini test etmek için heyelan envanter haritası ile heyelan duyarlılık haritası karşılaştırılmış ve mevcut heyelan alanlarının duyarlılık sınıflarına göre dağılımları alansal ve yüzde olarak belirlenmiştir. Aynı şekilde, heyelan envanter haritasında yer alan ve kontrol amacıyla analizlere dahil edilmeyen 16 adet heyelanda duyarlılık haritası ile karşılaştırılmıştır. Yapılan değerlendirmelerde, mevcut heyelanların yüzde 38,2’sinin (4,76 kilometrekare) çok yüksek derecede, yüzde 53,1’inin (6,61 kilometrekare) ise yüksek derecede duyarlı bölgelerde kaldığı tespit edilmiştir. Kontrol heyelanları incelendiğinde ise heyelanların yüzde 14,2’sinin (0,39 kilometrekare) çok yüksek derecede, yüzde 58,7’sinin de (1,63 kilometrekare) yüksek derecede duyarlı bölgede kaldığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, üretilen heyelan duyarlılık haritasının kontrol heyelanları ile çok yüksek ve yüksek derecede duyarlı bölgeler bazında toplamda yüzde 72,9 oranında uyumlu olduğu tespit edilmiştir” açıklamasında bulunuldu.