Sanayi Ve Üretime Destek Tasarısı Genel Kurul'da

TBMM Genel Kurulu'nda, Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve KHK'larda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısının 41 ile 64. maddelerinden oluşan üçüncü bölümü kabul edildi.

Tasarının kabul edilen maddelerine göre, Organize Sanayi Bölgesi (OSB) adına kamulaştırma yapacak idare, kamulaştırma kanunu uyarınca oluşturacağı kıymet, takdir ve uzlaşma komisyonlarında organize sanayi bölgesinden en az bir üyenin görevlendirilmesini isteyecek. Tanınacak sürede görevlendirme yapılmaması halinde ilgili idare komisyon üyelerinin tamamını kendi bünyesinden seçecek.

Organize Sanayi Bölgesinin müteşebbis heyetinin yapısında değişikliğe gidiliyor.

Buna göre, müteşebbis heyet, OSB'nin kuruluşuna katılan kurum ve kuruluşların karar organlarınca, organlarında görevli olanlardan veya mensupları arasından tespit edilecek 15 asıl ve 15 yedek üyeden oluşacak. Müteşebbis heyette yer alan üyeler, vali hariç 4 yıl için seçilecek. Ve temsil ettikleri kurum ve kuruluşlardaki görevleri sona erdiğinde üyelikleri düşecek. OSB organlarında görev alanlar vali, hariç diğer OSB'lerin organlarında görev alamayacak.

OSB yönetim kurulları müteşebbis heyetin en az dördü kendi üyeleri arasından olmak üzere seçeceği beş asıl, beş yedek üyeden oluşacak. Yönetim kurulu üyeleri dört yıl için seçilecek.

OSB'lerin su, elektrik ve doğalgaz gelirleri haczedilemeyecek ve amacı dışında kullanılamayacak. OSB vermekle yükümlü olduğu hizmetlerle ilgili katılımcılardan bağış alamayacak.

Katılımcılar hakkında mahkemelerce verilen ihtiyati tedbir ve iflas erteleme kararları, katılımcıların bu madde uyarınca OSB'ye olan elektrik, su, doğalgaz borçlarının ifası, takibi ve tahsilini durdurmayacak, yükümlülüklerin yerine getirmesine engel oluşturmayacak.

OSB'nin kuruluşuna katılacak kurum ve kuruluşlar, müteşebbis heyette bulunduracakları her bir temsilci için 100 bin liradan az olmamak üzere belirlenen tutarı ödeyecek. Yatırılan miktar OSB'ye aktarılacak.

- OSB'lere kredi verilebilecek

OSB'lere faaliyetleri için gerekli olan ve bakanlıkça uygun görülecek projeler için kredi verilebilecek, finans kuruluşlarından kullanılan krediler için ise kredi faiz desteği sağlanabilecek.

OSB'lerde müteşebbislere tahsis edilen arsaların tapuları, katılımcı tarafından tahsis bedelinin tümüyle ödenmesi veya tahsis bedelinden kalan borç için teminat mektubu verilmesi, OSB'nin kesin olarak belirleyeceği arsa bedelleriyle yapılacak diğer yatırımlara itirazsız katılacağına ilişkin noter tasdikli taahhütname vermesi hallerinde tesisi üretime geçenlere geri alım hakkı şerhi konulmadan, tesisi üretime geçmeyenlere ise geri alım hakkı şerhi konularak verilecek.

Katılımcının kendisine tahsis edilen parsel üzerinde gerçekleştireceği sabit yatırım tutarının en az yüzde 50'si oranında bankalar veya kredi kuruluşlarından yatırım kredisi alması durumunda geri alım hakkı şerhi konulmadan, Bakanlık kredisi kullanan OSB'lerde ipotekli, bakanlık kredisi kullanmayan OSB'lerde ipoteksiz tapu verilebilecek.

Katılımcının yönetmelikte belirlenen süreler içinde üretime geçmemesi ve kredi sözleşmesinin sona ermesi durumunda, tahsis için ödenen tutar toplamının tahsis tarihinden sonraki yıllar için yeniden değerleme oranlarına göre güncellenmesiyle elde edilen tutarın ilgilinin banka hesabına yatırılmasını müteakip, parsel OSB adına tescil edilecek.

- Bir katılımcı üretim yapabilecek

Hizmet ve destek alanları haricinde OSB'lerde yer alan her bir parselde, bir katılımcı ya da katılımcının kiracısı üretim yapabilecek. Türk Ticaret Kanunu'nda tanımlanan hakim ve bağlı şirketler bu hükümden istisna olacak.

OSB'lerin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi altyapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma hakkı, sadece OSB'nin yetki ve sorumluluğunda olacak.

OSB'ler, Bakanlıktan izin almak kaydıyla ayrı şirket kurma şartı aranmaksızın, OSB alanı içerisinde öncelikle kendi ihtiyacı olmak üzere elektrik üretim tesisleri kurma ve işletme hakkına sahip olacak. OSB'deki katılımcılar elektrik üretim tesisleri kurmak ve işletmek için OSB'den izin alacak.

Atıkların ortak arıtma tesisinin kabul edebileceği standartlara düşürülmesi amacıyla münferiden ön arıtma tesisi yapılması gerekecek.

OSB'de yer alan kuruluşlar altyapı ihtiyaçlarını OSB'nin tesislerinden karşılayacak. OSB'nin izni olmaksızın altyapı ihtiyaçları başka yerden karşılanamayacak, münferiden tesis kurulamayacak.

OSB tüzel kişiliği, bu kanunun uygulamasıyla ilgili işlemlerde her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olacak.

OSB katılımcılarının enerji giderlerine dair düzenlemeler, serbest piyasa koşullarıyla oluşmuş fiyatlara müdahale edilmeksizin, Bakanlar Kurulunca yapılacak. Atıksu arıtma tesisi işleten bölgelerden, belediyelerce atıksu bedeli alınmayacak.

- Her türlü belge ve bilgileri ibraz edecek

OSB ve Organize Sanayi Bölgesi Üst Kuruluşunun (OSBÜK) organlarının üyeleri ile personeli, Bakanlığın talep etmesi halinde her türlü belge, defter, kayıt ve bilgileri ibraz edecek, örneklerini noksansız, istenilen süre içerisinde ve gerçeğe uygun verecek, para ve para hükmündeki evrakı gösterecek, bunların sayılması ve incelenmesine yardımcı olacak, yazılı bilgi taleplerini karşılayacak.

OSB ve OSBÜK organ üyeleri ile personeli, kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumlu olacak. Bu kişiler para ve para hükmündeki evrak ve senetler ile bilanço, tutanak, rapor, defter ve belgeler üzerinde işledikleri suçlardan dolayı devlet memurları gibi cezalandırılacak.

Bu yükümlülüklerini yerine getirmeyen OSB organ üyelerinden kamu görevlisi olmayanlar ile OSBÜK organ üyeleri, 5 bin lira idari para cezası, kamu görevlisi olanlar ise ilgili mevzuat hükümlerine göre cezalandırılacak.

- Geçici olarak görevden uzaklaştırılabilecek

OSB kuruluş protokolü OSB'nin oluşumuna katılan kurum veya kuruluşlarca hazırlanacak ve Bakanlıkça onaylanacak.

Bakanlık gerekli gördüğü hallerde veya şikayet üzerine OSB'lerin ve OSBÜK'ün her türlü hesap ve işlemlerini denetlemeye ve tedbir almaya yetkili olacak.

Görevleriyle ilgili suçlamalardan dolayı haklarında soruşturmaya başlanan OSB ve OSBÜK organ üyeleri ile personeli, tedbiren 3 aya kadar geçici olarak görevden uzaklaştırılabilecek. Yargılama sonuçlanıncaya kadar mahkemeden görevden uzaklaştırma kararı istenebilecek.

Görevden uzaklaştırılan personel, Bakanlık kararıyla veya haklarında kovuşturmaya yer olmadığı ile mahkumiyetlerine karar verilmediği takdirde, kalan görev sürelerini tamamlamak üzere işlerine dönecek.

OSB'nin onaylı parselasyon planında yer alan sanayi parselleri ile hizmet ve destek alanındaki toplam parsellerin 3'te birinin iş yeri açma ve çalışma ruhsatı alması halinde, yapı kullanma izni alan katılımcılar, temsil ve ilzama yetkili birer temsilcilerinin kendi aralarında seçecekleri üyeler vasıtasıyla en geç 6 ay içinde müteşebbis heyette temsil edilecek.

OSB'nin onaylı parselasyon planında yer alan sanayi parselleri ile hizmet ve destek alanındaki toplam parsellerin yarısının işyeri açma ve çalışma ruhsatı alması halinde, yapı kullanma izni alan katılımcılar veya temsilcilerinin müteşebbis heyet üyeleri ile birlikte en geç 6 ay içinde yapacakları ilk genel kurul toplantısında müteşebbis heyet, yönetim kurulu ve denetim kurulunun görevi sona erecek.

OSBÜK, OSB'ler arası uygulama birlikteliği ve iş birliğini sağlayacak, dayanışmayı temin edecek, OSB'lerin sorunlarının çözümüne yönelik ilgili kurum ve kuruluşlar nezdinde girişimde bulunacak ve çalışmalar yapacak, Bakanlık ile OSB'ler arasında koordinasyonu sağlayacak ve Bakanlıkça verilen görevleri yerine getirecek.

- Bedelsiz tahsis edilebilecek

Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen il ve ilçelerdeki OSB'lerde yer alan parseller, tamamen veya kısmen bedelsiz tahsis edilebilecek.

Bakanlık kredisi kullanan OSB'deki tahsis edilmeyen parseller, en az 10 kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere tamamen veya kısmen bedelsiz tahsis edilebilecek. Bu durumda, tahsis edilen parselin değeri, Bakanlık tarafından OSB'ye verilen kredi geri ödemesinden mahsup edilecek.

Düzenlemenin yürürlüğe gireceği tarihten önce gerçek ve tüzel kişilere bedelli tahsis edilmiş parseller için ödemeler durdurulacak ve kalan meblağ Bakanlık tarafından OSB'ye verilen kredi geri ödemesinden mahsup edilecek.

Bakanlık kredisi kullanmayan ya da kredi borcunu ödemiş OSB'lerden de en az 10 kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere, tamamen veya kısmen bedelsiz parsel tahsisi yapılabilecek. Bu durumda tahsis edilen parsel bedeli, OSB tüzel kişiliğine Bakanlık bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten ödenecek.

Yatırımcının belirlenen şartlara uymadığının veya mücbir sebepler hariç öngörülen sürede yatırımını tamamlamadığının tespiti halinde parsel tahsisi iptal edilecek. Bu durumda, taşınmazın üzerindeki tüm yapı ve tesisler sağlam ve işler durumda tazminat veya bedel ödenmeksizin OSB tüzel kişiliğine intikal edecek.

-Yurt dışında OSB kurulabilecek

OSB tüzel kişiliklerinin veya Türkiye'de yerleşik şirketlerin yetkili organlarınca karar alınması halinde yurt dışında OSB kurulmasına, kurulmuşlara ortak olunması ve bu OSB'lerin işletilmesine Bakanlar Kurulunca izin verilebilecek.

OSB'ler, yönetim ve hisse çoğunluğu OSB tüzel kişiliğinde olmak ve bu bölgelerde faaliyet göstermek şartıyla gayrimenkul yatırım ortaklıkları kurabilecek.

OSB'lerin kuracağı gayrimenkul yatırım ortaklıkları, katılımcı hak ve yükümlülüklerine sahip olacak ancak üretim yapmaktan ve üretim yapma taahhüdünden muaf olacak.

Mer'i plana göre yapılaşan sanayi tesislerinin bulunduğu alanlar, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde yapılan başvuruların valilikçe uygun görülmesi halinde OSB olarak değerlendirilebilecek.

Bakanlık, OSB yer seçimi komisyon üyesi olan kurum ve kuruluşlardan alacağı görüşler doğrultusunda OSB sınırlarını belirleyecek.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tüzel kişilik kazanan ve hiçbir taşınmaz mülkiyeti edinmemiş OSB'lere, kamulaştırma işlemlerine başlamayan ve uzlaşılamayan parseller hakkında tespit ve tescil davası açmaları için iki yıl süre tanınacak.

Sürenin bitiminde uzlaşılamayan tüm parseller için tespit ve tescil davası açmayan veya tüm parseller için açılan davalar neticesinde Kamulaştırma Kanununda belirtilen süreler içerisinde bedeli ödemeyen OSB'lerin tüzel kişilikleri tasfiye süreci başlatılarak Bakanlık tarafından resen terkin edilebilecek.

Düzenleme yürürlüğe girmeden önce OSB olarak seçilen alan içinde kalan OSB tarafından katılımcıya devri gerçekleştirilen taşınmazların yatırım yapılmayarak boş kaldığının tespit edilmesi halinde, taşınmaz malikine yapı ruhsatını alması ya da OSB'nin uygun gördüğü yatırımcıya taşınmazı devretmesi için yürürlük tarihinden itibaren bir yıl süre tanınacak.

Bu süre içinde taşınmazın OSB'nin uygun göreceği bir yatırımcıya devredilmemesi, yapı ruhsatı alınmaması, yapı ruhsatı alınmış ise yapı ruhsatı tarihinden itibaren iki yıl içinde üretime geçilmemesi hallerinde, tahsis için ödenen tutar toplamının, tahsis tarihinden sonraki yıllar için yeniden değerleme oranlarına göre güncellenmesi ile elde edilen tutarın ilgilinin banka hesabına yatırılmasının ardından OSB adına tescil edilecek.

Bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce maliki bulunduğu taşınmazı OSB olarak seçilen alan içerisinde kalan ve üzerinde yatırım yapmayarak boş halde bulunduran taşınmaz malikine, yapı ruhsatını alması ya da OSB'nin uygun gördüğü yatırımcıya taşınmazı devretmesi için yürürlük tarihinden itibaren bir yıl süre tanınacak.

Bu süre içinde taşınmazın OSB'nin uygun göreceği bir yatırımcıya devredilmemesi, yapı ruhsatı alınmaması, yapı ruhsatı alınmış ise yapı ruhsatı tarihinden itibaren iki yıl içinde üretime geçilmemesi hallerinde taşınmaz, kamulaştırma yoluyla iktisap edilecek.

- Kamulaştırılan taşınmazlar yatırıma ayrılacak

Her iki kapsamdaki taşınmazlar ile kamulaştırma yoluyla iktisap edilen taşınmazlar, öncelikli olarak orta yüksek ve yüksek teknolojili yatırımlara tahsis edilecek. Aynı parsel için birden fazla yatırımcının tahsis talebinde bulunması durumunda teknoloji yoğunluğu, yatırım tutarı ve istihdam oranı yüksek olan yatırıma öncelik tanınacak, eşitlik halinde kura yöntemine başvurulacak.

Bakanlık, OSB'nin talep etmesi halinde, ortaya çıkacak arsa edinim masraflarının tamamına kadar olan kısmını kredilendirebilecek.

Yürürlük tarihinden önce kredi alacaklısı kuruluşun mülkiyetine geçen taşınmazların iki yıl içerisinde satılamaması veya kiraya verilememesi hallerinde, OSB'nin başvurusu üzerine ilgili mahkeme tarafından belirlenecek bilirkişi marifetiyle tespit edilen taşınmaz bedeli, kredi alacaklısı kuruluş hesabına yatırılarak taşınmaz OSB adına tescil edilecek.

Doğalgaz dağıtım şirketleri, organize sanayi bölgelerinin talebi ve muvafakatı ile organize sanayi bölgeleri için şebeke ve bağlantı hattı yatırımları yaparak organize sanayi bölgelerinde dağıtım faaliyeti gerçekleştirebilecek.

- Destek kapsamına alınacak

Yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji bölümleri temel bilimler mezunları, teknoloji geliştirme bölgelerinde destek kapsamına alınacak.

Temel bilimler alanlarında en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden Teknoloji Geliştirme Bölgeleri firmalarının, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, iki yıl süreyle Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak.

Söz konusu destek, ilgili ayda Teknoloji Geliştirme Bölgesi firmasında istihdam edilen toplam personel sayısının yüzde 10'unu geçemeyecek. Bu destek, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri yönetici şirketlerinde istihdam edilen temel bilimler mezunu Ar-Ge personeline de aynen uygulanacak.

Tasarıyla, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde uygulanmakta olan kazanç istisnası hükmünü, gayri maddi haklardan elde edilen kazançlar açısından uluslararası standartlarla uyumlu hale getirmeye yönelik düzenmeler yapmak üzere Bakanlar Kurulu'na yetki veriliyor. Böylece yüksek katma değer üretmeye yönelik faaliyetlerin ülkede gerçekleştirilmesinin teşvik edilmesine yönelik mevzuat daha ayrıntılı olarak düzenlenebilecek.

Tasarının 3. bölümündeki maddelerin görüşmelerinin tamamlanmasının ardından, oturumu yöneten Başkanvekili Akif Hamzaçebi, birleşime ara verdi. Hamzaçebi, aranın ardından komisyonun yerini almaması üzerine, saat 14.00'te toplanmak üzere birleşimi kapattı.